Say xe là tình trạng thường gặp ở nhiều người, trong số đó trường hợp chủ yếu là phụ nữ, trẻ nhỏ, người thường mắc phải đau đớn nửa đầu, người sử dụng những loại thuốc thuốc kháng sinh/ thuốc hen suyễn/ thuốc chống trầm cảm,… Thuốc chống say xe được xem là kỹ thuật xử lý tình trạng không dễ chịu này một cách nhanh chóng, hữu hiệu.
Thuốc chống say xe là sao?
Say xe là tên gọi chung cho phản ứng không dễ chịu khi đi xe, đi tàu, máy bay hoặc các phương tiện đi lại không tương tự. Người mắc phải say xe thường gặp phải một hoặc nhiều các triệu chứng như buồn nôn/nôn ói, toát mồ hôi lạnh, miệng tiết nhiều nước bọt, mệt mỏi, cảm xuất hiện ngột ngạt, chóng mặt, đau đớn đầu, buồn ngủ,…
Say tàu xe ít khi dẫn tới tình trạng sức khỏe nghiêm trọng không tương tự. Thế tuy nhiên nếu mắc phải nôn ói quá nhiều hoặc nôn liên tục thì bạn cần phải cảnh giác nguy cơ cơ thể mắc phải mất nước và tụt huyết áp.
Thuốc chống say xe với những thành phần đặc hiệu là kỹ thuật giúp cho người mắc phải say xe giảm sút hoặc hết các triệu chứng ở trên. Liều số lượng và cách sử dụng thuốc chống say xe tùy thuộc vào trường hợp sử dụng cũng như nguy cơ đáp ứng thuốc.
Người mắc phải say xe thường gặp phải tình trạng chóng mặt, nôn ói, mệt mỏi,… khi sử dụng các phương tiện giao thông
Nguyên nhân say tàu xe
Nguyên nhân chủ yếu gây ra ra chứng say tàu xe là do não nhận tín hiệu di chuyển từ các cơ quan cơ thể như mắt, tai trong, cơ, khớp,… trái ngược nhau sẽ thực hiện cho não không nhận nắm được liệu bạn đang di chuyển thường đứng yên. Và điều này dẫn tới tình trạng chóng mặt, buồn nôn.
Ví dụ như khi đi ô tô, mắt và vùng tai trong sẽ ghi nhận và thông báo tới não rằng bạn đang chuyển động. Trong khi đó các vùng cơ xương khớp lại nhận thấy cơ thể đang ở yên. Não tiếp nhận những tín hiệu lẫn tuột này sẽ thực hiện cho bạn say xe.
Một nguyên nhân không tương tự có sự liên quan tới mạng lưới hệ thống tiền đình – đóng vai trò kiểm soát thăng bằng và sự phối hợp cử động giữa đầu, mắt và thân mình. Hệ thống này gồm 3 cặp ống bán khuyến khích xương và 2 túi: túi bầu dục thường xoang nang (nằm ngang) và túi tiểu nang (nằm dọc). Nếu hệ thống tiền đình không “khỏe” cũng thực hiện cho não nhận thông tin cơ thể di chuyển – đứng yên mắc phải lẫn tuột, dẫn tới kết quả say xe.
Các loại thuốc chống say xe thường thấy?
Có nhiều loại thuốc chống say xe với nhiều thành phần không tương tự nhau, trong số đó thường thấy hàng đầu là 4 loại như sau: (1)
Thuốc kháng histamine
Ngoài nguy cơ điều trị dị ứng, thuốc kháng histamine cũng có công dụng ngăn ngừa tình trạng say tàu xe và thực hiện giảm sút các triệu chứng. Các thuốc này có thể gồm diphenhydramine, dimenhydrinate, cinnarizine, meclizine,… Thuốc thường gây ra buồn ngủ – đây cũng là cách giúp cho bạn tạm quên đi cảm giác không dễ chịu. Điểm lưu ý là thuốc kháng histamine không nên dùng cho trẻ nhỏ. (2)
Thuốc kháng cholinergic
Thuốc kháng cholinergic thường có kiểu là miếng dán sau tai. Thuốc chống say tàu xe này vận động theo cơ chế ngăn cản acetylcholine – dinh dưỡng gây ra kích thích vận động tiết nước bọt của cơ thể. Việc này giúp cho giảm sút tình trạng buồn nôn, nôn ói và nhiều triệu chứng các khi say xe.
Thuốc kháng đối giao cảm
Đây là thuốc chống say xe sử dụng hoạt dinh dưỡng scopolamine (còn có tên không tương tự là hyoscine). So với các loại thuốc không tương tự, thuốc kháng đối giao cảm có thể chống say xe tương đối tốt. Thuốc cũng có kiểu là miếng dán da, phối hợp với thời gian tác động quá lâu (có thể lên tới 72 tiếng) nên sẽ giúp cho bạn hạn chế việc phải uống thuốc nhiều lần. Tuy nhiên thuốc cũng có nhược điểm là không dùng cho trẻ nhỏ và phụ nữ có thai.
Thuốc chống nôn tác động trên hệ tiêu hóa
Thực dinh dưỡng đây là thuốc được chỉ định khi bạn mắc phải nôn ói do rối loạn tiêu hóa, nôn sau tiểu phẫu thường do hóa trị điều trị ung thư. kiểu thuốc chống nôn tác động trên hệ tiêu hóa này không khuyến cáo sử dụng để ngăn ngừa nôn ói khi say tàu xe.
Miếng dán say xe có công dụng quá lâu lên tới 72 giờ
Liều dùng thuốc chống say tàu xe an toàn
Để dùng thuốc chống say tàu xe an toàn, bạn nên tham khảo trước hướng dẫn sử dụng của thuốc. Thông thường không nên sử dụng nhiều loại thuốc chống say xe không tương tự nhau cùng 1 lúc. Thêm vào đó không dùng thuốc khi đã từng uống bia rượu.
Việc uống thuốc chống say xe với trẻ nhỏ cần phải cẩn trọng. Thuốc kháng histamine không dùng cho trẻ dưới 2 tuổi (riêng với cinnarizin là trẻ < 5 tuổi, meclizine là trẻ nhỏ hơn 12 tuổi). Ngoài ra phụ nữ có thai thường đang cho con bú cũng cần phải hạn chế dùng thuốc này.
Nên uống thuốc say xe khi nào?
Nên uống thuốc chống say xe khi nào? Phần lớn thuốc chống say xe nên được dùng trước khi bạn bắt đầu lên tàu/xe/ máy bay. Thời gian cần phải dùng trước như thế nào tùy thuộc vào từng loại thuốc. Ví dụ như với thuốc kháng histamine, bạn cần phải dùng ít nhất 30 phút trước khi khởi hành.
Còn với miếng dán, bạn cần phải dán ở vị trí sau tai (vùng da khô và không có tóc/lông) trước khi khởi hành tối thiểu 4 giờ. Và chỉ cần phải dán 1 miếng dán, không nên dán cùng lúc nhiều miếng cùng lúc.
Lưu ý khi dùng thuốc chống say xe (Tác dụng phụ của thuốc chống say tàu xe)
Thuốc chống say xe mang tới nhiều lợi ích tuy nhiên kèm theo đó cũng là nguy cơ xảy ra tác dụng phụ. Một trong tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc chống say xe là buồn ngủ. Ngoài ra thuốc còn có thể gây ra khô miệng, hoa mắt, nhìn mờ,… với thuốc kháng histamine, người mắc chứng bệnh cườm nước không nên sử dụng vì thuốc có nguy cơ thực hiện tăng nhãn áp.
với thuốc kháng đối giao cảm thì tác dụng phụ có thể xảy ra là gây ra lú lẫn, mất trí nhớ tạm thời, mất phương hướng nếu dùng quá liều. Ngoài ra thuốc còn có nguy cơ thực hiện tăng nhịp tim, giảm sút nhu động tiêu hóa, giảm sút tiết dịch thường thực hiện co thắt bọng đái,… Bởi những tác dụng phụ này nên thuốc chống say xe kháng đối giao cảm chống chỉ định cho người mắc phải u xơ tuyến tiền liệt, người chứng bệnh phổi mạn tính/ có nhịp tim nhanh hoặc người mắc phải tắc nghẽn tiêu hóa.
Nếu có tiền sử gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng khi dùng thuốc chống say tàu xe, bạn nên xin thêm ý kiến bác sĩ để có thể có loại thuốc/ phương pháp chống say xe thế thế thích hợp.
Thuốc say xe dễ thực hiện cho người dùng cảm xuất hiện buồn ngủ
Mẹo trị say tàu xe không dùng thuốc
Với những ai mắc phải say xe ở tình trạng nhẹ hoặc vừa thì có thể không cần phải dùng tới thuốc chống say xe. thế vào đó bạn có thể sử dụng những mẹo nhỏ dưới đây để giảm sút các triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, nhức đầu,… (3)
- Ngủ nghỉ đủ giấc trước ngày khởi hành
- Nhắm mắt, ngả đầu nghỉ ngơi khi đi tàu xe, máy bay
- Nhìn tập trung vào 1 trường hợp nhất định
- Ngồi ghế trước trên tàu xe, ngồi vị trí gần cánh máy bay hoặc các vị trí gần cửa sổ
- Không nên uống đồ uống có cồn/ cafein thường hút thuốc; nên uống thêm nước và ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên
- Hạn chế tiêu thụ thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ
- Không đọc sách, xem điện thoại thường các thiết mắc phải điện tử không tương tự khi đang di chuyển
- Nếu được hãy mở cửa xe để hít thở không khí tự nhiên
Ngoài việc dùng thuốc trị chống say xe thường các mẹo như trên, bạn cũng có thể sử dụng những kỹ thuật tự nhiên như:
- gừng tươi tươi: gừng tươi có thể chống say xe hữu hiệu, giảm sút cảm giác chóng mặt thường nôn ói. Bạn có thể ngậm 1 miếng gừng tươi nhỏ trong thời gian di chuyển hoặc ăn kẹo gừng tươi/ uống trà gừng tươi để xuất hiện dễ chịu hơn.
- Bạc hà: Nhai lá bạc hà tươi hoặc ngậm kẹo bạc hà giúp cho thực hiện dịu cơ thể, hương thơm bạc hà sẽ giúp cho thư giãn đầu óc và tránh cảm giác không dễ chịu ở miệng. Ngoài bạc hà, bạn có thể vò nát vỏ quýt/ vỏ cam để lấy tinh dầu – hương thơm của loại tinh dầu này có công dụng thư giãn và an thần tốt, giảm sút cảm giác không dễ chịu khi đi tàu xe.
- Dầu gió: Thoa dầu gió vùng thái dương hoặc huyệt phong trì (nằm ở vùng trũng, hõm ngay sau gáy, phía dưới đáy hộp sọ) cũng giúp cho người mắc phải say xe giảm sút bớt triệu chứng và cảm xuất hiện khỏe mạnh hơn.
- Bấm huyệt: Mặc dù khoa học chưa chứng minh được hữu hiệu của kỹ thuật này tuy nhiên với những người, tình trạng buồn nôn say xe có giảm sút bớt đáng nhắc khi kích thích huyệt đạo dọc theo cổ tay.
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Thuốc chống say xe là kỹ thuật nhanh chóng và mang lại hữu hiệu cao giúp cho người mắc phải say xe xuất hiện dễ chịu, thoải mái hơn trong hành trình đi lại của mình. Tuy là sản phẩm tương đối thường thấy và dễ mua tuy nhiên khi dùng thuốc chống say tàu xe cũng cần phải để ý tới lứa tuổi sử dụng, thời gian sử dụng cũng như những nguy cơ tác dụng phụ – nhất là khi người dùng có những chứng bệnh lý nhất định.
