người căn bệnh tiểu đường nên giữ chế độ ăn lành mạnh, tiêm và uống thuốc đủ, đo đường huyết thường xuyên, liên hệ với bác sĩ ngay khi mệt, sốt.
Ngày 17/1, TS. BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, phòng thăm khám Bạch Mai (Hà Nội), cho rằng người Việt quan niệm “ăn Tết” và “chơi Tết”, nên có sự thoải mái trong chế độ sinh hoạt, sinh hoạt.
Với người thông thường, điều này ít gây ra tác động sức khỏe. tuy nhiên với người căn bệnh đái tháo đường, những thế đổi nhỏ về thói quen sinh hoạt hoặc lơ là điều trị đều có nguy cơ gây ra rối loạn đường, phải nhập viện cấp cứu.
Để đón Tết vui vẻ và an toàn cùng gia đình, người căn bệnh đái tháo đường nên lưu ý 6 điều, gồm:
giữ chế độ ăn lành mạnh
Chế độ ăn tác động lớn nhất tới đường huyết, trong khi món ăn ngày Tết rất ngon tuy nhiên lại có nhiều đường, tinh bột như bánh chưng, xôi gấc, bánh kẹo, mứt, ô mai… Để tránh tăng đường huyết, người căn bệnh chỉ nên ăn số lượng vừa phải bánh chưng, miến, cơm.
Ăn tăng thực phẩm nhiều dinh dưỡng xơ như rau xanh, củ quả. Không nên ăn bánh kẹo, sô cô la, mứt. Khi xuất hiện món ăn ngon và muốn ăn nhiều hơn thông thường, người căn bệnh nên tiêm tăng tầm 2 đơn vị insulin trước bữa ăn đó. Không ăn sát giờ đi ngủ đêm.
Một điều quan trọng là nên ăn đúng giờ, đủ số bữa để việc uống thuốc hạ đường huyết hoặc tiêm insulin được giữ.
Giữ thói quen vận động, tập thể dục thể thao
Tập thể dục thể thao cùng với chế độ ăn được xem là nền tảng của tất cả quy trình điều trị đái tháo đường. Tuy nhiên, trong ngày Tết, tất cả người thường ngồi nhiều hơn.
Để khắc phục, người căn bệnh không ngồi quá 30 phút, nên đứng dậy đi dạo một vài vòng trong nhà. giữ thói quen lao động nhà như nấu ăn, quét dọn, chăm cây. Đi bộ khi chúc Tết hàng xóm.
Trừ ngày mùng Một quá bận rộn, người căn bệnh nên giữ các thói quen tập thể thao, chạy, leo cầu thang…
Tiêm và uống thuốc đầy đủ, đúng giờ
Sử dụng các thuốc đái tháo đường đầy đủ và đúng giờ là điều kiện tiên quyết để giữ đường huyết ở mức cho phép, nhờ đó tránh được các tác hại đái tháo đường.
Dịp Tết, người căn bệnh thường quên uống hoặc tiêm thuốc hạ đường huyết do thức khuya, dậy muộn, giờ ăn gặp phải xáo trộn hoặc mải chơi nên không nhớ đã từng uống thuốc. phổ quát nhất là quên mang thuốc khi đi chơi hoặc chúc Tết, hoặc về muộn hơn dự kiến nên tới bữa ăn mà không có thuốc.
Để tránh sai lầm nguy hiểm này, người căn bệnh nên giữ thói quen sinh hoạt (ngủ, thức dậy và ăn) đúng giờ hoặc chỉ muộn hơn một chút. Cách không tương tự là đặt lịch nhắc uống thuốc trên điện thoại để không gặp phải quên. Để tất cả thuốc nên thiết đủ dùng trong ít nhất một ngày vào một chiếc túi và luôn mang theo khi ra khỏi nhà. Người nhà cũng nên lưu ý nhắc họ việc uống thuốc đúng giờ
Lưu ý không những thuốc đái tháo đường, các thuốc điều trị tăng huyết áp thường mỡ máu, thuốc tim mạch… cũng rất quan trọng và người căn bệnh bắt buộc phải được dùng đủ, đúng giờ.
Đo đường huyết thường xuyên
Đường huyết cao là thủ phạm trực tiếp và nguy hiểm gây ra ra nhiều tác hại ở người căn bệnh đái tháo đường. Mục tiêu đường huyết tất cả người căn bệnh nên đạt trước các bữa ăn là từ 4,4 – 7,2 mmol/L và sau ăn là dưới 10,0 mmol/L. Tuy nhiên chỉ khi đường huyết rất cao (thường > 19,5 mmol/L) hoặc rất thấp (< 4,0 mmol/L) thì người căn bệnh mới có các triệu chứng như mệt, đái nhiều, khát nước…
Người căn bệnh nên đo đường huyết mao mạch ít nhất 1-2 lần mỗi ngày, ưu tiên đo vào trước các bữa ăn – cũng là trước khi uống thuốc hoặc tiêm insulin để biết đường huyết có tốt không, có nên tăng thường suy giảm liều không. Ngoài ra, bất kỳ khi nào người căn bệnh ăn nhiều hoặc xuất hiện mệt, đói thường gặp phải rối loạn tiêu hóa… thì cũng nên đo đường huyết ngay.
Đi ngủ đúng giờ
Mất ngủ hoặc ngủ muộn đã từng được chứng minh là yếu tố tiến hành đường huyết cao và dao động. Tuy nhiên, tình trạng thức rất khuya, ngủ rất muộn là tương đối phổ quát ở tất cả người, trong số đó có nhiều người căn bệnh đái tháo đường. Người thức khuya thường có thêm các bữa ăn phụ tiến hành tăng đường huyết và sáng hôm sau dậy muộn sẽ bỏ bữa ăn sáng, không uống thuốc.
Trừ đêm Giao thừa là ngoại lệ duy nhất, người căn bệnh đái tháo đường nên ngủ, thức đúng giờ.
thăm khám hoặc liên hệ ngay bác sỹ khi mệt, sốt
Dịp Tết, các phòng thăm khám luôn giữ nhân viên y tế để giữ gìn việc cấp cứu, thăm khám trị căn bệnh cho người dân. Vì vậy, khi có những triệu chứng sau đây, người căn bệnh nên liên lạc ngay bác sĩ điều trị hoặc nhập viện sớm: Nôn liên tục trong vòng trên 6 giờ (vì có nguy cơ cao gặp phải mất nước); đường huyết cao trên 15,0 mmol/L liên tục trong một ngày; nghi ngờ gặp phải nhiễm toan ceton như nôn, đau đớn bụng, thở nhanh và hơi thở có mùi trái cây thối; rối loạn ý thức; ngộ độc thức ăn; sốt; mệt nhiều tuy nhiên không biết nguyên nhân.
Người căn bệnh không nên quan niệm kiêng kỵ tới phòng thăm khám trong ngày Tết. “Đừng để tới khi quá nặng, gặp phải hôn mê do hạ đường huyết hoặc tăng đường huyết quá cao mới đi vào cấp cứu. Khi đó, không những người căn bệnh mà cả gia đình họ cũng sẽ gặp phải ‘mất Tết”’, bác sĩ Bảy nói.
Lê Nga
