Nhìn hoặc sờ xuất hiện u bướu vùng cổ trước, đau đớn vùng cổ trước, nổi hạch cổ, khàn giọng, thay thế đổi giọng nói, khó khăn nuốt, khó khăn thở,… có thể là các dấu hiệu ung thư tuyến giáp cần thiết phải chẩn đoán và điều trị.
Ung thư tuyến giáp là như thế nào?
Ung thư tuyến giáp là một căn bệnh lý ác tính phát sinh từ các tế bào nhu mô tuyến giáp. So với các loại ung thư gan, phổi, dạ dày, đại tràng, ung thư vú…, ung thư tuyến giáp thể biệt hóa (chiếm tầm 90% các loại ung thư tuyến giáp) được xem là tiến triển muộn và ít di căn xa hơn. Tuy vậy, ung thư tuyến giáp cần thiết phải điều trị càng sớm càng tốt. Việc phát hiện căn bệnh ở thời kỳ muộn khiến cho việc điều trị khó khăn khăn hơn so với thời kỳ sớm.
Dấu hiệu ung thư tuyến giáp thời kỳ đầu
Theo TS.BS Trần Hải Bình – Phó Trưởng khoa Ung bướu, BVĐK Hưng Thịnh Hà Nội, triệu chứng của căn bệnh ung thư tuyến giáp trong thời kỳ đầu có thể không có hoặc không thật sự rõ ràng. Thực tế, nhiều người căn bệnh chỉ tình cờ phát hiện ung thư tuyến giáp khi đi thăm kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc thăm kiểm tra các căn bệnh lý không không khác và vô tình phát hiện ra.
Tuy nhiên, nếu có, triệu chứng của căn bệnh ung thư tuyến giáp có thể là các triệu chứng dễ nhận biết như: (1)
- Một u bướu ở vùng cổ trước, đôi lúc tiến triển nhanh chóng;
- Nổi hạch cổ;
- đau đớn ở phía trước cổ.
Trong thời kỳ xâm lấn, dấu hiệu của ung thư tuyến giáp có thể là: (2)
- Khàn giọng hoặc mất giọng;
- khó khăn nuốt;
- khó khăn thở;
- Ho liên tục.
đau đớn phía trước cổ, nổi hạch cổ,… có thể là dấu hiệu ung thư tuyến giáp
Người căn bệnh cần thiết phải thực hiện sao khi có triệu chứng ung thư tuyến giáp?
Bác sĩ Bình khuyến cáo, dấu hiệu của căn bệnh ung thư tuyến giáp đôi lúc không rõ ràng ở thời kỳ sớm tuy nhiên nếu có bất kỳ triệu chứng nào trong số các triệu chứng nhắc trên, người căn bệnh cần thiết phải tới trung tâm y tế thăm kiểm tra ngay lập tức. nhất là triệu chứng khó khăn nuốt, khó khăn thở, thay thế đổi giọng, nổi hạch cổ vì thường là các triệu chứng u tuyến giáp ác tính.
một vài triệu chứng này cũng có thể do các tình trạng không phải ung thư hoặc các căn bệnh ung thư không không khác ở vùng cổ, ví như ung thư vòm họng, ung thư thanh quản, ung thư thực quản… Vì vậy, chỉ có thăm kiểm tra tại trung tâm y tế mới có thể giúp cho chẩn đoán căn bệnh một cách chuẩn xác và điều trị phù hợp.
Sau khi thăm kiểm tra, hỏi căn bệnh sử của bản nhân và gia đình, người căn bệnh có thể cần thiết phải thực hiện các kiểm tra chuyên sâu để chẩn đoán ung thư tuyến giáp, gồm: (3)
Siêu âm tuyến giáp
Siêu âm có thể xác định được vị trí, kích thước, số số lượng u bướu tuyến giáp, độ xâm lấn của u bướu cũng như các hạch cổ có di căn thường hay không. Siêu âm có thể được sử dụng để hướng dẫn sinh thiết chọc hút tế bào u bướu tuyến giáp bằng kim nhỏ để xét nghiệm tế bào học, xác định xem u bướu đó lành tính thường hay ác tính.
Nội soi thanh quản
Đây là thủ thuật kiểm tra thanh quản bằng một ống soi. Nội soi thanh quản được thực hiện để xem các dây thanh quản có vận động thường thì thường hay không, có mắc phải tổn thương u xâm lấn không…
Chụp CT/MRI
Chụp CT hoặc MRI được thực hiện để nhận xét u bướu, vị trí, kích thước, độ ngấm thuốc, độ xâm lấn, các hạch di căn, các cơ quan lân cận giúp cho bác sĩ xác định thời kỳ căn bệnh trước khi đưa ra quyết định điều trị.
Sinh thiết chọc hút tuyến giáp bằng kim nhỏ
Là phương pháp sử dụng một kim nhỏ chọc vào u bướu tuyến giáp (có thể không hoặc dưới hướng dẫn của siêu âm). Kim được đưa qua da vào u bướu tuyến giáp. Bác sĩ sẽ hút lấy một ít tế bào u bướu và quét lên lam kính, sau đó sẽ phân tích chúng dưới kính hiển vi để tìm tế bào ung thư.
Chẩn đoán phát hiện sớm ung thư tuyến giáp tại BVĐK Hưng Thịnh
Tại trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, người căn bệnh sẽ được kiểm tra sức khỏe và hỏi tiền sử căn bệnh. Quy trình này gồm:
- kiểm tra lâm sàng: Kiểm tra các dấu hiệu căn bệnh, ví như cục u hoặc sưng ở cổ, hạch bạch huyết…
- Hỏi căn bệnh sử của người căn bệnh và các phương pháp điều trị từng được thực hiện.
Tiếp đó, người căn bệnh có thể được tư vấn và chỉ định thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán gồm siêu âm tuyến giáp, nội soi thanh quản, xét nghiệm máu tổng quát, chọc hút tế bào bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm…
Trường hợp kết quả là ung thư tuyến giáp, người căn bệnh sẽ được các chuyên gia ung bướu hội chẩn và đưa ra quy trình điều trị cá thể hóa, phù hợp với tình trạng sức khỏe, loại ung thư tuyến giáp, thời kỳ căn bệnh lý… để tối ưu tốt nhất điều trị và đem lại tiên số lượng tốt hơn cho người căn bệnh.
Khách hàng siêu âm tầm soát ung thư tuyến giáp tại trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh
Cách phòng ngừa căn bệnh ung thư tuyến giáp
Bác sĩ Bình chứng tỏ, tới nay nguyên nhân gây ra ung thư tuyến giáp vẫn chưa được biết rõ nên không có phương pháp phòng ngừa chủ yếu thức được khuyến cáo. Tuy nhiên, trong số các yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến giáp, có loại có thể thay thế đổi được. Tức là có thể can thiệp để tránh hoặc hạn chế các yếu tố nguy cơ đó. (4)
Các yếu tố nguy cơ có thể thay thế đổi
Bức xạ
Tiếp xúc với bức xạ là một yếu tố nguy cơ từng được chứng minh với ung thư tuyến giáp. Các nguồn bức xạ gồm một vài phương pháp điều trị y tế và bụi phóng xạ do tai nạn nhà máy điện hoặc vũ khí hạt nhân.
Người từng từng được điều trị tia xạ vào vùng cổ trước đó là một yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến giáp. Việc sử dụng liều số lượng bức xạ càng lớn ở lứa tuổi càng trẻ thì càng tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp.
Trước những năm 1960, trẻ nhỏ nhiều nước trên thế giới thường được điều trị mụn trứng cá, nhiễm nấm da đầu (căn bệnh hắc lào), amidan hoặc u tuyến u xơ bằng bức xạ liều thấp. Nhiều năm sau, nhóm này được phát hiện có nguy cơ mắc căn bệnh ung thư tuyến giáp cao hơn.
Xạ trị trong thời thơ ấu với một vài căn bệnh ung thư như ung thư hạch bạch huyết, u Wilms và u nguyên bào thần kinh cũng thực hiện tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp.
Các chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang và chụp CT cũng khiến cho trẻ nhỏ mắc phải tiếp xúc với bức xạ, tuy nhiên với liều số lượng thấp. Vì vậy không rõ những kỹ thuật đó có thể thực hiện tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp (hoặc các căn bệnh ung thư không không khác) tới mức nào.
một vài nghiên cứu từng chứng tỏ rằng, sự gia tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp ở trẻ nhỏ còn có thể do bụi phóng xạ từ vũ khí hạt nhân hoặc tai nạn nhà máy điện. Ví dụ, ung thư tuyến giáp thường gặp hơn nhiều lần so với thường thì ở trẻ nhỏ sống gần Chernobyl, nơi xảy ra vụ tai nạn nhà máy hạt nhân năm 1986 khiến cho hàng triệu người tiếp xúc với phóng xạ. Người lớn tham gia dọn dẹp sau tai nạn và những người sống gần nhà máy cũng có tỷ lệ ung thư tuyến giáp cao hơn.
Thừa cân hoặc béo phì
Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ tiến triển ung thư tuyến giáp cao hơn những người cân nặng thường thì. Nguy cơ dường như tăng lên khi chỉ số khối cơ thể (BMI) tăng lên.
I-ốt trong chế độ dinh dưỡng
Ung thư tuyến giáp thể nang thường gặp hơn ở các khu vực trên thế giới, nơi chế độ ăn của người dân thiếu iốt. Tuy nhiên, chế độ ăn nhiều i-ốt có thể thực hiện tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp thể nhú. Như vậy, chỉ nên sử dụng bổ sung các thực phẩm tăng cường i-ốt ở vùng nào mà thực phẩm, nguồn nước có hàm số lượng i-ốt thấp (như các vùng núi, vùng xa biển…)
Các yếu tố nguy cơ không thể thay thế đổi
Giới tính và tuổi tác
Phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao gấp 3 lần so với nam giới. lứa tuổi có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao nhất ở phụ nữ là từ 40-50 tuổi và 60-70 tuổi ở nam giới.
Các yếu tố di truyền
Phần lớn người căn bệnh ung thư tuyến giáp không xuất phát từ di truyền hoặc tiền sử gia đình mắc căn bệnh này. Tuy vậy, có một vài loại ung thư tuyến giáp như ung thư tuyến giáp thể tủy có mối quan hệ tới tình trạng di truyền cũng như tiền sử gia đình. tầm 2 trong số 10 người căn bệnh ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy (MTCs) mang một gen không thường thì (thừa hưởng từ gia đình). Những trường hợp này được gọi là ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy gia đình (FMTC). FMTC có thể xảy ra đơn lẻ hoặc nó có thể được nhìn xuất hiện cùng với các u bướu không không khác. Sự phối hợp giữa FMTC và các u bướu của các tuyến nội tiết không không khác được gọi là đa u tuyến nội tiết loại 2 (MEN 2). Có 2 kiểu phụ, MEN 2a và MEN 2b, cả hai đều được gây ra ra bởi đột biến (khiếm khuyết) trong một gen được gọi là RET. Ngoài ra, có một vài căn bệnh sau gây ra tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp:
- căn bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP)
căn bệnh đa polyp tuyến gia đình do người căn bệnh có không thường thì ở cấu trúc gen APC. Những người mắc hội chứng có nhiều polyp đại trực tràng và có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao. Ngoài ra, hội chứng FAP còn thực hiện tăng nguy cơ mắc một vài căn bệnh ung thư không không khác, gồm cả ung thư tuyến giáp thể nhú.
Những người mắc hội chứng này có nguy cơ cao gặp các vấn đề về tuyến giáp và một vài u bướu lành tính hoặc ác tính. Hội chứng này thường do các khiếm khuyết trong gen PTEN gây ra ra. căn bệnh Cowden thực hiện tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư tuyến giáp và ung thư nội mạc tử cung.
- Phức hợp Carney, loại I
Phức hợp Carney, loại I là do khiếm khuyết trong gen PRKAR1A ở vị trí 17q22-24 và có thể tiến triển một vài u bướu lành tính và các u bướu nội tiết. tầm 75% người căn bệnh có nhân giáp đa ổ, và có nguy cơ tiến triển thành ung thư tuyến giáp (tầm 3% số người căn bệnh).
- Ung thư biểu mô tuyến giáp không phải thể tủy mang tính gia đình không có hội chứng di truyền (FNMTC)
Được xem như nhóm căn bệnh riêng biệt: người ta quan sát xuất hiện ung thư tuyến giáp thể nhú xảy ra thường xuyên hơn trong một vài gia đình và thường được phát hiện ở lứa tuổi sớm hơn. Bằng chứng sớm nhất của FNMTC là ở Nhật, có tới 23 người căn bệnh trong 11 gia đình mắc phải ung thư tuyến giáp mà không tìm xuất hiện có hội chứng di truyền nào đi kèm.
căn bệnh sử gia đình
Có người thân cấp một (phụ huynh, anh, chị, em) mắc căn bệnh ung thư tuyến giáp, ngay cả khi không có hội chứng di truyền trong gia đình, cũng sẽ thực hiện tăng nguy cơ mắc căn bệnh ung thư tuyến giáp. Mặc dù địa điểm di truyền của những căn bệnh ung thư này không hoàn toàn rõ ràng.
Người căn bệnh nên tới trung tâm y tế thăm kiểm tra khi có các triệu chứng không thường thì vùng cổ
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Theo bác sĩ Bình, mặc dù không thể dựa vào các dấu hiệu ung thư tuyến giáp nhắc trên để kết luận một người có thật sự mắc căn bệnh này thường hay không, bởi vì có nhiều loại căn bệnh lý không không khác có cùng triệu chứng. Tuy vậy, 7 triệu chứng nhắc trên nhắc nhở rằng chắc hẳn bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe, có thể nghi ngờ ung thư tuyến giáp. Bạn cần thiết phải tới trung tâm y tế thăm kiểm tra, chẩn đoán chuẩn xác và điều trị sớm.
