Hà Nộitrung tâm y tế Bạch Mai tiếp nhận ba trường hợp hoại tử xương hàm mặt do nhiễm nấm đen Mucormycosis, trong số đó hai người đã từng tử vong, một người đang điều trị tích cực.
“Hai người mắc căn bệnh tử vong đều có tiền sử mắc Covid-19, đái tháo đường, gặp phải hoại tử xương nặng”, phó giáo sư Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm căn bệnh Nhiệt đới, trung tâm y tế Bạch Mai, chia sẻ tại Hội nghị ký sinh trùng toàn quốc, mới đây.
Trường hợp đầu tiên là người phái mạnh 64 tuổi, sống ở Nam Định, có tiền sử đái tháo đường, vào viện vì sưng mặt, mắt phải gần mất thị lực, đau đớn răng hàm trái. Hơn ba tuần trước khi nhập viện, ông mắc Covid-19 và tự theo dõi tại nhà.
các chuyên gia chẩn đoán viêm xoang cấp, nghi ngờ áp xe, thủ thuật ghi nhận hoại tử đen niêm mạc xoang hàm, cánh mũi, phần che phủ trước gò má. Giải phẫu căn bệnh cho xuất hiện người mắc căn bệnh gặp phải nhiễm nấm đen Mucormycosis, phải sử dụng thuốc kháng nấm.
Trải qua hơn một tháng điều trị, tình trạng hoại tử tăng nặng, phải thủ thuật tạo hình hàm mặt. người mắc căn bệnh rơi vào suy kiệt, sốc nhiễm khuẩn và tử vong sau đó.
Trường hợp thứ hai, người phái mạnh 59 tuổi, quê Hà Tĩnh, chuyển tới trung tâm y tế Bạch Mai cuối tháng 3. người mắc căn bệnh mắc tăng huyết áp, đái tháo đường trước đó tuy vậy không điều trị.
15 ngày trước nhập viện, ông gặp phải sưng đau đớn vùng hàm mặt bên trái, phải nhổ răng. Một ngày sau, ông mắc Covid-19, tự theo dõi tại nhà. người mắc căn bệnh tiếp tục sưng đau đớn mặt, xuất hiện sốt, đau đớn đầu, khó khăn thở. Vào trung tâm y tế địa phương, người mắc căn bệnh lơ mơ, CT-Scan sọ có tụ khí nội sọ, tổn thương thùy thái dương.
Khi chuyển tới trung tâm y tế Bạch Mai, người căn bệnh sưng nề toàn bộ mặt lan tới vùng cổ, mắt trái sưng lồi, chảy mủ, đồng tử giãn, gần như mù. MRI sọ não ghi nhận người mắc căn bệnh nhồi máu não, tắc động mạch não giữa, viêm đa xoang hệ lụy, viêm màng não.
Bác sĩ điều trị theo hướng nhiễm trùng huyết, dùng thuốc kháng sinh phổ rộng, sau đó mổ cấp cứu cắt lọc hoại tử, lấy bỏ áp xe răng, mở sọ giảm sút áp. trung tâm y tế xác định người mắc căn bệnh nhiễm nấm Mucormycosis, điều trị tích cực tuy vậy vẫn hôn mê sâu, tổn thương não. Gia đình xin về và người mắc căn bệnh tử vong sau đó.
Ca căn bệnh thứ ba là người phụ nữ 72 tuổi, sống tại Hà Nội, nhập viện giữa tháng 6 do đau đớn răng hàm mặt, đau đớn hốc mắt, tiền sử viêm xoang, đái tháo đường không kiểm soát tốt. người mắc căn bệnh chưa ghi nhận nhiễm Covid-19. các chuyên gia mổ cấp cứu, lấy phần hoại tử, áp xe và cấy ra nấm sợi, cho kết quả tổn thương do nhiễm nấm Mucormycosis. người mắc căn bệnh điều trị bằng thuốc kháng sinh, kháng nấm, đang có tăng cao.
Nấm Mucormycosis. Ảnh: News-medical
Theo phó giáo sư Cường, cả ba ca căn bệnh đều có nấm Mucormycosis gây ra tổn thương hàm mặt, trên người có căn bệnh lý đái tháo đường, có thể sau khi mắc Covid-19. trong số đó, căn bệnh nấm đen Mucormycosis là một căn bệnh nhiễm trùng nấm nghiêm trọng, ít gặp. Thống kê trên thế giới, tỷ lệ nhiễm nấm này dao động từ 0,005 tới 17 trên một triệu dân. người mắc căn bệnh nhiễm nấm sau mắc Covid-19 chiếm 76%, sau mắc căn bệnh tiểu đường không kiểm soát là 80%; nam giới chiếm nhiều ca mắc hơn, tỷ lệ tử vong tầm 31%.
Ấn Độ là nước có tỷ lệ nhiễm căn bệnh cao gấp hơn 80 lần các quốc gia không tương tự, mối liên quan chặt tới yếu tố nguy cơ là đái tháo đường và dùng corticoid. Sau dịch Covid-19, nước này từng báo cáo hàng loạt ca nhiễm nấm đen ở người mắc căn bệnh từng nhiễm nCoV, thường xảy ra 12-18 ngày sau khỏi Covid-19. Tỷ lệ tử vong lên hơn 90% nếu tổn thương xâm lấn vào não.
Nấm sống ở môi trường như đất, nước, nhất là dưỡng chất hữu cơ như rau quả đang thối rữa, con người có thể hít vào hoặc gặp phải xâm nhập qua vết xước trên da. Nấm dễ xâm nhập người suy giảm sút miễn dịch, nhất là người căn bệnh đái tháo đường trong thời kỳ hệ lụy, người sử dụng nhiều corticoid, người căn bệnh ung thư…
Hồi giữa tháng 7, hơn 20 ca căn bệnh hoại tử xương sọ – mặt xuất hiện tại những trung tâm y tế tại TP HCM như Răng Hàm Mặt Trung ương, Tai Mũi Họng, Chợ Rẫy. Điểm chung ở họ là từng mắc Covid-19, song không rõ căn bệnh có mối liên quan Covid-19 thường không. trong số đó, hai người đã từng tử vong. Một tỷ lệ trong số này nhiễm nấm Candida, Aspergilus. Đại diện các trung tâm y tế nhận định số ca căn bệnh tăng không thông thường, tăng số số lượng người gặp phải hoại tử xương hàm trên, xương sọ, vùng hàm mặt.
Bộ Y tế sau đó đã từng họp hội đồng chuyên môn để phản hồi các ca căn bệnh, xác định căn bệnh hoại tử xương sọ – mặt không phải căn bệnh lạ, khuyến cáo người dân không hoang mang. Hội đồng chưa kết luận Covid-19 có mối liên quan căn bệnh hoại tử xương sọ mặt thường không.
Lê Phương
