AnhGiáo sư Roy Calne, bác sĩ tiểu phẫu tiên phong, người thực hiện ca tiểu phẫu ghép gan thành tựu đầu tiên tại châu Âu, qua đời ở tuổi 93.
Gia đình cho thấy ông ra đi tại Cambridge, Anh, vào tối 6/1. Trả lời BBC, Russell Calne, con trai giáo sư Calne, cho thấy ông là “một người cha tuyệt vời”.
“Tất cả chúng tôi đều rất tự hào về những gì ông đã từng tiến hành được”, anh nói.
Sinh ra ở Richmond, Surrey, giáo sư Calne học Đại học Lance, sau đó được đào tạo ngành y tại phòng thăm khám Guys, London. Ông là người đầu tiên sử dụng thuốc ức chế miễn dịch để ngăn chặn đào thải các cơ quan hiến tặng. Đây là nền tảng cho lĩnh vực ghép tạng toàn thế giới. Nhiều loại thuốc ức chế miễn dịch được ông giới thiệu vẫn còn sử dụng tới ngày nay để ngăn thải ghép, phòng tác hại và tử vong. Một trong số đó là Cyclosporine.
Năm 1965, giáo sư Calne đứng đầu chương trình ghép thận ở Cambridge. Ba năm sau, ông thực hiện thành tựu ca ghép gan đầu tiên ở Anh. người căn bệnh là một phụ nữ 46 tuổi mắc phải ung thư gan. Người này tử vong hai tháng sau đó do nhiễm trùng.
Với những đóng góp của mình, giáo sư được bầu tiến hành Thành viên Hiệp hội Hoàng gia năm 1974, được phong tước Hiệp sĩ năm 1986. Một năm sau, cùng với bác sĩ John Wallwork, ông thực hiện ca tiểu phẫu ghép tim, gan và phổi đầu tiên trên thế giới, thực hiện tại phòng thăm khám Hoàng gia Papworth.
Ông đã từng nhận được nhiều giải thưởng, trong số đó có Pride of Britain cho thành tựu trọn đời, năm 2014.

Bác sĩ Roy Calne, người tiên phong trong lĩnh vực ghép tạng. Ảnh: Calne family
Theo Hiệp hội Hoàng gia Anh, giáo sư Calne đã từng thực hiện một trong những ca tiểu phẫu tiên phong của thế giới. Đóng góp của ông trong ngành ghép gan đã từng giúp cho đỡ hàng nghìn người căn bệnh có cuộc sống thường thì trong thời kỳ cuối đời.
Mike More, Chủ tịch phòng thăm khám Đại học Cambridge, cho thấy giáo sư Calne đã từng truyền khoái cảm cho các thế hệ bác sĩ lâm sàng tương lai.
“Ngài Roy để lại một di sản đáng kinh ngạc. Nhiều nhân viên y tế sẽ nhớ tới ông với lòng yêu mến, tầm nhìn và sự chân thành”, ông nói.
Dame Esther Rantzen, người dẫn chương trình truyền hình BBC, cho thấy giáo sư Calne là một bác sĩ tiểu phẫu “tương đối là can đảm”. Ông từng liên lạc với cô để tìm cách cứu một cậu bé hai tuổi, chỉ sống được vài tuần nếu không tìm được người hiến tạng.
“Cha tôi rất say mê công việc. Ông cũng là một con người của học thuật. Ông từng gặp ác mộng về những người căn bệnh đã từng chết”, con trai ông cho thấy, thêm rằng “nguyên do thành tựu của ông không trải hoa hồng. Nhiều thời điểm, ông rất áp lực, song không bao giờ thể hiện ra.
Trong các cuộc phỏng vấn, giáo sư Calne từng chia sẻ “không coi thời điểm thực hiện những ca cấy ghép mang tính nền tảng là cột mốc quan trọng”. Ca tiểu phẫu ông tiến hành với nữ người căn bệnh 46 tuổi ung thư gan ở trên cũng chỉ là một bước trong tiến trình tiến triển phương pháp cấy ghép. Ông nhắc tới thực tế rằng người căn bệnh đã từng tử vong hai tháng sau đó vì viêm phổi, dù ca tiểu phẫu thành tựu.
Khi được hỏi về tầm quan trọng của tiểu phẫu, ông nói: “Chúng tôi không nhìn nhận nó theo cách đó. Chúng tôi xem xét từng bước. Liệu có thể tiểu phẫu cho người căn bệnh không? Liệu phương pháp miễn dịch có tốt nhất không? Liệu chúng ta có thể ngăn nhiễm trùng ở tình trạng xấu thường không?”.
Thục Linh (Theo Guardian, BBC)