Bữa ăn chay 1.600 calo một ngày nên có tầm khoảng 45% số lượng calo từ carbohydrate, nhiều rau củ quả, lựa chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp.
Ngày Tết với đa loại thực phẩm, các món ăn ngon miệng, tuy nhiên dễ gây nên tăng đường huyết. Nhiều người căn bệnh tiểu đường lựa lựa chọn món chay để an toàn hơn cho sức khỏe, do thực đơn có nhiều rau củ quả tươi sống, vitamin và dưỡng chất xơ, bổ sung dưỡng chất béo tốt từ thực vật. Tuy nhiên, chế độ ăn chay thường thiếu một vài dưỡng chất dinh dưỡng, người căn bệnh lưu ý bổ sung đầy đủ theo tư vấn của bác sĩ.
BS.CKI Trần Đông Hải, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, trung tâm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM, lưu ý người căn bệnh lựa chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp hoặc trung bình (GI dưới 70) và tải số lượng đường huyết thấp (GL dưới 10) khi ăn chay. vì sao là loại thực phẩm mà người căn bệnh ăn vào sẽ thực hiện cho số lượng đường trong máu tăng hoặc suy nhược xuống.
Trong bữa ăn một ngày tầm khoảng 1.600 calo, người căn bệnh tiểu đường nên tiêu thụ tầm khoảng 45% số lượng calo từ carbohydrate (carb), tức là tầm khoảng 135-180 g carb. Bữa chủ yếu tiêu thụ tối đa 45 g carb (có thể gồm hai phần tinh bột, một trái cây), bữa phụ tối đa 15-30 g carb.
Tổng số lượng calo trong thực đơn mẫu một ngày là 1.670. trong số đó, protein nên có tầm khoảng 79 g, carb là 148 g, dưỡng chất xơ là 41 g, dưỡng chất béo ở mức 81 g, còn natri là 1.462 mg. Dưới đây là gợi ý bữa ăn mẫu cho người tiểu đường vào mùng một Tết.
| Thời điểm | Calo | Món ăn |
| Sáng | 425 |
Một chén nhỏ cơm chay rau củ Một trái cam |
| Bữa phụ 9h | 200 | Một ly sữa đậu nành hoặc đậu xanh không đường |
| Trưa | 405 | Một dĩa xà lách kèm đậu hũ |
| Bữa phụ 15h | 187 | Một ly sữa nguyên dưỡng chất ít béo |
| Tối | 453 |
Một phần bí đỏ nhồi rau củ nướng Một phần xà lách, bơ đậu phộng với cà chua |
Người gầy thường cần thiết phải nhiều năng số lượng hơn. Để đạt mức 2.000 calo, người gầy có thể thêm vào thực đơn trên một quả táo và 2 thìa bơ đậu phộng vào bữa trưa. Bữa ăn của người béo phì nên có tầm khoảng 1.200 calo. Để suy nhược ở mức 1.600 calo xuống mức 1.2000 calo, người béo phì có thể suy nhược một nửa phần cơm chay sáng, một nửa bữa phụ sáng và bỏ bữa phụ chiều.
Các hình thức ăn chay
Theo bác sĩ Hải, hiện có nhiều hình thức ăn chay có lợi cho sức khỏe mà người căn bệnh tiểu đường có thể tham khảo. Đầu tiên là chế độ ăn thuần chay, trong số đó loại trừ tất cả thực phẩm có nguồn gốc động vật như thịt, cá, các sản phẩm từ sữa và trứng. một vài người không sử dụng mật ong. Chế độ ăn này đem tới ít dưỡng chất dinh dưỡng nên thường được khuyến nghị bổ sung thêm vitamin B12, khoáng dưỡng chất như sắt, kẽm, dưỡng chất béo omega-3.
Không quá khắt khe như chế độ ăn thuần chay, chế độ lacto-ovo gồm trứng, sữa, pho mát, bơ, kem chua, kem trong chế độ dinh dưỡng nhưng mà không ăn thịt có nguồn gốc động vật như cá, thịt bò, gà, vịt, heo. Một chế độ ăn chay không tương tự tương tự là lacto, tuy nhiên trong thực đơn không sử dụng trứng.
Bữa ăn chay với nhiều loại rau củ quả đem tới nhiều dưỡng chất xơ. Ảnh: Freepik
Chế độ ăn chay trường rất quen thuộc với tất cả người, sử dụng các món ăn nấu từ trứng, nhưng mà không ăn các sản phẩm được nấu từ sữa, pho mát, bơ, kem chua, sữa chua, kem và thịt có nguồn gốc động vật. Chế độ ăn chay linh hoạt chủ yếu sử dụng rau củ quả nhưng mà thỉnh thoảng phối hợp thịt, sản phẩm động vật với một vài lượng nhỏ, hạn chế thêm đường và thực phẩm nấu sẵn.
Cuối cùng là chế độ ăn chay Pescatarian, chỉ sử dụng cá và không ăn các loại thịt động vật không tương tự như thịt bò, thịt heo, thịt gà… Phụ thuộc vào sở thích, tất cả người có thể ăn thêm các sản phẩm từ sữa và trứng. Chế độ ăn chay này giúp cho cơ thể tiếp nhận axit béo omega-3 lành mạnh từ cá, nhất là cá thu, cá hồi.
Bác sĩ Hải dẫn một vài nghiên cứu cho xuất hiện, tỷ lệ mắc căn bệnh tiểu đường ở những người không ăn chay tầm khoảng 7,6% so với nhóm người ăn thuần chay (2,9%), người ăn chay lacto-ovo (3,2%), những người ăn chay pesco (4,8%), những người bán chay (6,1%)… Tùy vào từng trường hợp tình trạng căn bệnh cụ thể mà bác sĩ nội tiết – đái tháo đường, bác sĩ dinh dưỡng sẽ tư vấn, hướng dẫn lựa lựa chọn kiểu ăn chay không tương tự nhau, tránh mắc phải suy dinh dưỡng.
Bác sĩ Hải khuyến cáo người căn bệnh tiểu đường cần thiết phải phối hợp chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng, dùng thuốc, insulin điều độ và tập thể thao để đường huyết ổn định. Nếu xuất hiện có thất thường về sức khỏe như choáng váng, chóng mặt, khô miệng, khát nước liên tục, người căn bệnh cần thiết phải đo đường huyết để xử trí tình trạng tăng hoặc hạ đường huyết sớm. Nếu mắc phải hạ đường huyết, người căn bệnh cần thiết phải uống nước ngọt, ăn kẹo, bánh ngọt ngay lập tức; trường hợp tăng đường huyết, cần thiết phải tới trung tâm y tế gần nhất để được theo dõi sức khỏe.
Nguyễn Trăm
