thăm khám thai định kỳ là việc tiến hành vô cùng quan trọng, không những giữ an toàn sức khỏe mẹ mà còn theo dõi chặt chẽ sự tiến triển của thai nhi. Trong bài viết dưới đây, ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM chia sẻ chi tiết lịch thăm khám thai cũng như các lưu ý quan trọng giúp cho mẹ bầu yên tâm tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh, thai nhi tiến triển toàn diện nhất từ trong bụng mẹ.
thăm khám thai là như nào?
thăm khám thai là cách hữu hiệu nhất để mẹ có thể nắm rõ sự tiến triển và sức khỏe của thai nhi, can thiệp xử lý sớm những không thường thì xảy ra trong thai kỳ. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trong một thai kỳ mẹ nên thăm khám thai ít nhất 3 lần, chia đều ở mỗi tam cá nguyệt.
nhưng mà nếu đầy đủ hơn, với một thai kỳ thường thì mẹ nên thăm khám thai định kỳ vào 10 mốc quan trọng. Đặc biệt, với những thai kỳ nguy cơ cao như tăng huyết áp, đái tháo đường, tiền sản giật… số lần thăm khám thai sẽ nhiều hơn tùy theo chỉ định của bác sĩ.
Vì sao mẹ nên phải đi thăm khám thai định kỳ?
ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa khuyến khích mẹ bầu nên tuân thủ lịch thăm khám thai định kỳ vì những lợi ích tuyệt vời mang lại như: (1)
- giúp cho mẹ nắm rõ tình trạng tiến triển và sức khỏe của thai nhi.
- Mẹ được tư vấn và hướng dẫn chế độ dinh dưỡng phù hợp, cũng như biết những lưu ý quan trọng ở từng tam cá nguyệt để có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
- Các xét nghiệm thai kỳ chỉ có kết quả chuẩn xác trong một thời điểm nhất định, vì thế mẹ nên thăm khám thai sản liên tiếp để được thực hiện đầy đủ các xét nghiệm tầm soát nên thiết.
- Nghiên cứu cho xuất hiện, những mẹ bầu tuân thủ thăm khám thai định kỳ suy giảm nguy cơ tử vong ở thai nhi xuống 5 lần so với những mẹ bầu không thăm khám thai. Ngoài ra, thăm khám bầu thường xuyên giúp cho thai nhi khỏe mạnh và có trọng số lượng tốt hơn.
Lịch thăm khám thai định kỳ chi tiết cho mẹ bầu
Vào mỗi tam cá nguyệt sẽ có những xét nghiệm tầm soát, sàng lọc quan trọng để phát hiện và can thiệp sớm những trường hợp thai kỳ nguy cơ cao. Vì thế, bác sĩ Lâm Khoa khuyến cáo mẹ bầu thực hiện thăm khám thai đầy đủ để có kế hoạch theo dõi, quản lý chặt chẽ thai kỳ ở từng thời điểm.
Theo đó, có 10 mốc thăm khám thai sản quan trọng ở 3 tam cá nguyệt mà mẹ bầu nên ghi nhớ, gồm: (2)
Tam cá nguyệt thứ nhất (3 tháng đầu thai kỳ)
1. Lần thăm khám thai đầu tiên
thăm khám thai lần đầu khi nào là thắc mắc của nhiều mẹ bầu, nhất là những mẹ “tập đầu”. Thông thường, lần thăm khám thai đầu tiên sẽ xảy ra vào tuần thứ 5-8 của thai kỳ. Đây là cột mốc quan trọng nhằm xác định chị em có thực sự mang thai thường hay không và xác định vị trí tiến hành tổ và nhịp tim của thai nhi.
Ngay khi nhận xuất hiện trễ kinh tầm khoảng 2 tuần so với vòng kinh thường thì (với người có kỳ kinh nguyệt liên tiếp hàng tháng) và sử dụng que thử thai tại nhà hiện 2 vạch, chị em hãy tới ngay khu vực y tế để được siêu âm và tiến hành các xét nghiệm nên thiết.
Ở lần thăm khám thai đầu tiên, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ thực hiện các xét nghiệm kiểm tra sau:
- Siêu âm xác định vị trí phôi thai cũng như tim thai, phát hiện và can thiệp sớm các trường hợp mang thai ngoài tử cung để ngăn hệ lụy nguy hiểm.
- Xét nghiệm máu kiểm tra tình trạng thiếu máu (nếu có), tầm soát căn bệnh thiếu máu tán huyết
- Thalassemia, kiểm tra có mắc viêm gan B, C, giang mai, HIV/AIDS…
- Kiểm tra cân nặng và chiều cao để tính chỉ số BMI, xác định mẹ có gặp phải thừa cân hoặc béo phì thường hay không. Nếu rơi vào trường hợp này, bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ cách kiểm soát cân nặng khi mang thai để hạn chế tối đa các nguy cơ hệ lụy sản khoa.
- Tính tuổi thai và ngày dự sinh dựa trên kết quả siêu âm hoặc ngày đầu tiên của kỳ kinh gần nhất tuỳ theo từng trường hợp cụ thể.
Khi thăm khám thai lần đầu, bác sĩ cũng sẽ khai thác các thông tin căn bệnh lý, tiền sử mối quan hệ tới thai kỳ như:
- Tiền sử tiền sản giật, sản giật, sinh non hoặc sảy thai sớm ở những lần mang thai trước.
- hàng đầu mình hoặc gia đình có con gặp phải dị tật bẩm sinh như nứt đốt sống, Down…
- hàng đầu mình hoặc gia đình có người mắc căn bệnh di truyền như ung thư, xơ nang, tế bào hình liềm.
- hàng đầu mình đang điều trị căn căn bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường…
Bác sĩ Lâm Khoa nhắn nhủ, trong thời điểm này mẹ bầu nên bổ sung acid folic để ngăn ngừa dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Bác sĩ cũng sẽ tư vấn các vấn đề mối quan hệ tới bồi bổ cơ thể, menu uống hàng ngày và những lưu ý trong vệ sinh an toàn thực phẩm. Quan trọng hơn, nên tránh thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh như uống rượu bia, sử dụng ma túy, các hoạt chất kích thích hoặc tránh lao động trong môi trường độc hại để tránh tác động tới sức khỏe mẹ và bé.
2. Lần thăm khám thai thứ hai
Nếu lần thăm khám thai đầu tiên thực hiện ngay sau khi mẹ vừa cấn bầu, bác sĩ siêu âm chưa xuất hiện phôi tiến hành tổ hoặc chưa xuất hiện có sự hiện diện tim thai sẽ hẹn mẹ thăm khám bầu lần nữa lúc thai được 8-10 tuần. Ở lần thăm khám này, bác sĩ sẽ kiểm tra một cách toàn diện hơn sức khỏe thai nhi như tim thai, phôi thai… Những xét nghiệm lúc này cơ bản tương tự lần thăm khám đầu tiên nếu chưa thực hiện.
3. Lần thăm khám thai thứ ba
Một mốc thăm khám thai vô cùng quan trọng mà mẹ không nên bỏ lỡ là lúc thai nhi được 11-13 tuần 6 ngày. Đây được xem là thời điểm tốt nhất để tầm soát, sàng lọc dị tật thai nhi bẩm sinh. Bác sĩ sẽ tiến hành đo độ mờ da gáy, tầm soát những không thường thì cấu trúc của thai gợi ý không thường thì nhiễm sắc thể…
Ở lần thăm khám này, mẹ sẽ được tiến hành siêu âm để phát hiện những dị tật ở thai nhi như vô sọ, hở thành bụng, thoát vị rốn, bất sản xương mũi, không thường thì tim, không thường thì não,… Ngoài ra, mẹ bầu còn tiến hành thêm xét nghiệm máu tầm soát các không thường thì số số lượng nhiễm sắc thể cũng như đo huyết áp và tiến hành xét nghiệm tầm soát nguy cơ tiền sản giật.
Tam cá nguyệt thứ hai (3 tháng giữa thai kỳ)
4. Lần thăm khám thai thứ tư
Lần thăm khám này thực hiện vào tuần 16-18 thai kỳ để kiểm tra sự tiến triển của thai. Mẹ sẽ được siêu âm thai. Đồng thời, những trường hợp mẹ có tiền sử sinh non hoặc thai kỳ có yếu tố nguy cơ cao sẽ được chỉ định đo chiều dài kênh cổ tử cung. (3)
5. Lần thăm khám thai thứ năm
Mẹ không nên bỏ lỡ lần thăm khám thai định kỳ thứ 5 vào lúc 20-24 tuần để theo dõi sự tiến triển của thai nhi và tầm soát các dị tật thai nhi một cách chuẩn xác hơn. Những xét nghiệm quan trọng ở thời kỳ này là siêu âm hình thái thai nhi giúp cho phát hiện sớm những không thường thì hình thái ở thai nhi; tầm soát dấu hiệu dọa sinh non bằng việc đo chiều dài kênh cổ tử cung. Trong trường hợp phát hiện thai nhi có dấu hiệu không thường thì, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu không tương tự để kiểm tra chuẩn xác hơn.
Đây cũng là thời điểm mẹ bầu được khuyến cáo tiêm vắc xin uốn ván (VAT) mũi đầu tiên.
6. Lần thăm khám thai thứ sáu
Tương tự như những lần thăm khám bầu không tương tự, ở mốc 24-28 tuần mẹ sẽ được kiểm tra cân nặng, xét nghiệm nước tiểu, theo dõi huyết áp và các kiểm tra nên thiết để theo dõi sự tiến triển của thai nhi.
Một xét nghiệm quan trọng ở lần thăm khám thai này là nghiệm pháp dung nạp đường để tầm soát nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
Ngoài ra, đây là thời điểm mẹ bầu tiếp tục tiêm vắc xin bạch hầu – ho gà – uốn ván (Boostrix) nếu thai được hơn 27 tuần.
Trong trường hợp mẹ bầu gặp phải viêm gan B sẽ được tiến hành xét nghiệm máu để quyết định có điều trị viêm gan B nhằm tiến hành suy giảm nguy cơ lây lan nhiễm cho thai thường hay không.
Tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối thai kỳ)
7. Lần thăm khám thai thứ bảy
Ở tuần thứ 28-32, sau khi được đo cân nặng, huyết áp, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm tim thai… mẹ sẽ được tiến hành siêu âm hình thái học quý 3 để phát hiện những không thường thì thai nhi xuất hiện muộn ở tam cá nguyệt cuối.
8. Lần thăm khám thai thứ tám
Mẹ nên đi thăm khám khi thai nhi được 32-36 tuần tuổi để kiểm tra ngôi thai và sự tiến triển của thai nhi. Ơ thời điểm này, mẹ bầu sẽ đi thăm khám thai mỗi 2 tuần 1 lần. Ở những trường hợp đặc biệt có thể tiến hành thêm những xét nghiệm không tương tự tùy theo từng trường hợp.
9. Lần thăm khám thai thứ chín
Lần thăm khám thai thứ 9 sẽ xảy ra khi thai nhi được 36-40 tuần tuổi. Lúc này, mẹ bầu sẽ được hẹn tái thăm khám mỗi tuần để bác sĩ nhận xét sức khỏe thai thông qua kết quả siêu âm và đo tim thai, đồng thời nhận xét cổ tử cung, khung chậu của mẹ để tiên số lượng nguy cơ sinh ngả bộ phận sinh dục nữ (sinh thường). (4)
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh quy tụ hệ thống chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy siêu âm tiên tiến như siêu âm 3D, 4D, siêu âm màu Doppler, siêu âm thế hệ mới nhất Voluson E10, liên kết chặt chẽ cùng các chuyên khoa không tương tự trong khu vực y tế như Trung tâm Xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, Trung tâm Sơ sinh, khoa Nhi… sẵn sàng đồng hành cùng mẹ bầu trong suốt thai kỳ và sinh nở, giúp cho mẹ bầu yên tâm tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh, thai nhi tiến triển toàn diện trong bụng mẹ, sinh nở nhẹ tênh, an toàn, mẹ tròn con vuông.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh, chị em vui lòng liên hệ tới:
HỆ THỐNG khu vực y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Những lưu ý quan trọng khi đi thăm khám thai định kỳ
Để quá trình thăm khám thai định kỳ xảy ra thuận lợi, suôn sẻ, không mất nhiều thời gian gây nên mệt mỏi cho mẹ bầu, nhất là vào những tháng cuối khi bụng to vượt mặt, bác sĩ Lâm Khoa chia sẻ những lưu ý quan trọng mà mẹ nên ghi nhớ như sau:
- thăm khám thai đúng lịch hẹn: Việc thăm khám thai đúng lịch là rất quan trọng, mẹ nên ghi nhớ kỹ càng để tránh bỏ lỡ những xét nghiệm tầm soát, sàng lọc thai kỳ nguy cơ cao. Mẹ có thể lựa chọn một bác sĩ đồng hành trong suốt thai kỳ, lúc này mẹ nên lưu ý đặt lịch từ sớm để được hẹn tái thăm khám đúng lịch dự kiến.
- Mặc trang phục thoải mái: Tốt nhất, mẹ nên ưu tiên mặc trang phục thoải mái như đầm suông rộng, đi giày bệt để đơn giản di chuyển và tháo ra, mang vào trong quá trình thăm thăm khám và siêu âm.
- Uống nước và tiểu tiện trước khi siêu âm: Ở tam cá nguyệt thứ nhất, mẹ hãy uống nhiều nước và không đi tiểu trước khi siêu âm để bọng đái được căng đầy đẩy tử cung lên cao, nhờ đó bác sĩ đơn giản quan sát thai nhi. Bước sang tam cá nguyệt thứ hai, lúc này thai nhi đã từng tiến triển lớn hơn nên mẹ nên đi tiểu trước khi siêu âm để tiến hành trống bọng đái, giúp cho việc quan sát thai nhi đơn giản hơn.
- Ăn uống trước khi thăm khám thai: Mẹ nên tránh sử dụng các hoạt chất kích thích như cà phê, nước ngọt, thuốc lá… trước khi thăm khám thai. Nếu ngày thăm khám có hẹn kiểm tra đường huyết, mẹ nên nhịn đói theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu có siêu âm tim thai hoặc hình thái học 4D, mẹ nên ăn no. Mẹ có thể sắp thêm bánh, sữa để ăn trong lúc chờ đợi hoặc sau khi thực hiện xét nghiệm để tránh việc mất sức gây nên ngất xỉu.
- Vệ sinh cơ thể: Mẹ nên vệ sinh sạch sẽ cơ thể trước khi đi thăm khám bầu, nhất là vùng kín. Hạn chế sử dụng nước hoa có mùi hương quá nồng. Ở những tuần cuối thai kỳ, mẹ có thể sử dụng lớp băng vệ sinh mỏng trong trường hợp ướt át.
- sắp đủ giấy tờ nên thiết: Mẹ hãy lưu trữ hồ sơ những lần thăm khám thai trước, các kết quả kiểm tra, xét nghiệm trong một tập hồ sơ để đơn giản mang theo khi có lịch thăm khám thai. Với các mẹ đang tham gia bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thai sản, hãy lấy giấy xác nhận thăm khám thai để được chi trả các quyền lợi theo chế độ.
Hy vọng những thông tin Vừa rồi đã từng giúp cho mẹ nắm rõ lịch thăm khám thai định kỳ để không bỏ lỡ các xét nghiệm tầm soát, sàng lọc dị tật thai nhi quan trọng. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc quan tâm nào trong suốt thai kỳ, mẹ có thể liên hệ tới hotline Hệ thống khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
