Bác tôi 56 tuổi, bị tiểu đường một năm nay. Tôi nghe nói bệnh tiểu đường hạn chê baí bánh chưng, bánh tét thì bác tôi chuyển sang ăn bánh tẻ, bánh nếp được không?
thực hiện cách nào giữ đường huyết dịp Tết? (Trọng Hưng, Nha Trang)
Trả lời:
đi kèm với bánh chưng, bánh tét, Tết truyền thống của người Việt thường có bánh nếp, bánh tẻ. Bánh tẻ phổ quát ở các tỉnh miền Bắc, được thực hiện từ bột gạo tẻ, gói bằng lá dong và luộc chín. Nhân bánh tẻ gồm thịt heo, mộc nhĩ (nấm mèo), gia vị. Loại bánh này thường được dùng cúng rằm, cúng gia tiên dịp Tết nguyên Đán. Bánh nếp miền Nam gọi là bánh ít, được thực hiện từ nếp, nhân thịt mỡ, tôm. Có loại bánh nếp chay thực hiện từ nhân đậu xanh mặn, đậu xanh ngọt.
Thành phần dinh dưỡng chủ yếu của bánh nếp, bánh tẻ là tinh bột. Gạo nếp có chỉ số đường huyết cao tới 85. Trong cách nấu, tinh bột càng nấu kỹ thì tốc độ hấp thụ và chuyển thành đường đi vào máu càng nhanh. Đây là món ăn người căn bệnh tiểu đường nên hạn chế, chỉ nên ăn khoảng tầm 1-2 cái để tránh tăng đường huyết và các tác hại nguy hiểm. Ăn kèm các loại rau, thịt… giúp cho thực hiện muộn quá trình hấp thu đường vào máu.
Nếu không kiểm soát, đường huyết tăng vọt dễ dẫn tới các tác hại nguy hiểm. Người căn bệnh tiểu đường có các căn bệnh nền như béo phì, tác hại thận, huyết áp cao, tim mạch… càng nên hạn chế ăn bánh tẻ, bánh nếp, bánh chưng, bánh tét…
Bánh thực hiện từ gạo, nếp chứa nhiều carb nên hạn chế ăn nhiều. Ảnh: Freepik
Ngày Tết còn có nhiều món ăn truyền thống mà người căn bệnh tiểu đường cần phải hạn chế như món ăn nhiều mỡ: giò thủ, thịt đông, thịt kho hột vịt, lạp xưởng… Người căn bệnh nên ăn 1-2 miếng giò thủ, thịt đông, thịt kho hột vịt và không quá 1/2 cây lạp xưởng khoảng tầm một gang tay; 50-100 g chả lụa một bữa. Các món hầm thường không có lợi cho người tiểu đường, tránh ăn các loại nước dùng có váng mỡ. Củ kiệu, dưa hành chứa nhiều đường và muối, không tốt cho sức khỏe. Nếu quá thèm hoặc thưởng thức hương vị Tết, bạn chỉ nên ăn 1-2 miếng nhỏ củ kiệu, dưa hành.
Người căn bệnh cần phải ăn đủ 3 bữa mỗi ngày, số số lượng thức ăn không thế đổi nhiều so với ngày thường với đầy đủ các hoạt chất đạm như thịt, cá, trứng, sữa, đậu…Rau xanh nên khoảng tầm 300g một ngày. Trái cây nên có khoảng tầm 200 g một ngày, hạn chế trái cây sấy khô và loại có nhiều đường (mít, nhãn, nho…). Nước ép trái cây cần phải tránh bởi thức uống này dù là ép từ trái cây tự nhiên song vẫn chứa nhiều đường, ít hoạt chất xơ, hấp thụ vào máu nhanh chóng dẫn tới tăng đường huyết.
Vào dịp Tết, không những chế độ dinh dưỡng dễ thế đổi mà việc tập luyện, vận động, giờ giấc sinh hoạt cũng gặp phải xáo trộn. Nhiều người thường lo đường huyết tăng cao nên kiêng khem quá mức, không dám ăn uống, cộng thêm tâm lý lo sợ gây nên hạ đường huyết nghiêm trọng. Người căn bệnh có thể kiệt sức sau mùa Tết vì thức khuya, lịch trình đi lại liên tục. Những điều này thực hiện cho sức khỏe suy giảm sút, không những dễ tăng đường huyết mà còn dễ mắc các căn bệnh cảm cúm, cảm lạnh.
Nhiều người căn bệnh còn có tâm lý kiêng uống thuốc vào những ngày đầu năm hoặc quá bận nên quên uống thuốc thường tiêm insulin. Để tránh nguy hiểm, người căn bệnh nên sắp thuốc và dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường; tập luyện và ăn uống phù hợp. Thực hiện đúng, người căn bệnh sẽ có Tết trọn niềm vui cùng người thân, bạn bè.
BS.CKI Trần Đông Hải
Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, trung tâm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM
