Rau tiền đạo là một trong những hậu quả thai kỳ nguy hiểm đe dọa tính mạng mẹ bầu và thai nhi với tỷ lệ mắc phải 1/200 trường hợp phụ nữ mang thai. Vậy dấu hiệu rau tiền đạo là sao để mẹ bầu sớm nhận biết và điều trị hữu hiệu?
Rau tiền đạo là sao?
Rau tiền đạo là hiện tượng rau thai nằm ở vị trí thấp nhất của tử cung, tiến hành che mất một phần hoặc toàn bộ cổ tử cung, tiến hành cản đường ra của thai nhi trong quá trình sinh nở (chứng bệnh còn có tên gọi không không khác là nhau tiền đạo)
Trong suốt thời gian mang thai, rau (còn gọi là nhau thai) là cơ quan trao đổi dinh dưỡng duy nhất giữa thai phụ và thai nhi, đem lại dưỡng dinh dưỡng nuôi dưỡng thai nhi. Bánh rau được sinh ra từ rất sớm, song song cùng sự tiến triển của thai nhi.
PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh, Trung tâm Sản Phụ khoa địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh Hà Nội cho rằng, thường thì rau thai bám vào mặt trước, mặt sau hoặc phía trên thành tử cung, bên trái hoặc bên phải của tử cung. Bánh rau có hình loại tròn, đường kính vào trong vòng 15cm, dày trong vòng 2,5-3cm, cân nặng trong vòng 400-500g (ước tính trong vòng ⅙ trọng số lượng thai nhi). Mỗi bánh rau gồm 15-20 múi, giữa các múi là các rãnh nhỏ. (1)
Các loại rau tiền đạo thường gặp
Dựa vào vị trí bám của bánh rau mà chứng bệnh được chia thành 5 loại, gồm:
- Rau bám thấp: Bánh rau bám vào thân của tử cung và một phần nhỏ ở đoạn dưới tử cung, chưa tới lỗ tử cung.
- Rau bám mép: Bờ bánh rau bám cổ tử cung, chưa che lấp cổ tử cung.
- Rau bám bên: Phần lớn bánh rau bám vào đoạn dưới tuy nhiên chưa tới cổ tử cung.
- Rau tiền đạo bán trung tâm: Bánh rau che lấp một phần cổ tử cung.
- Rau tiền đạo trung tâm: Bánh rau che lấp hoàn toàn cổ tử cung, chiếm tỷ lệ 20-30% các trường hợp. (2)
Nguyên nhân gây ra ra rau tiền đạo
Hiện tại, nguyên nhân gây ra ra rau thai tiền đạo vẫn chưa được xác định rõ ràng. Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh cho rằng, bánh rau có thể tiến triển ở bất kỳ vị trí nào mà phôi thai tiến hành tổ trong lòng tử cung. Nghĩa là, nếu phôi thai tiến hành tổ ở phần dưới của tử cung thì bánh rau sẽ tiến triển từ vị trí này, không xê dịch lên phía trên trong suốt thai kỳ, kết quả là dẫn tới tình trạng rau tiền đạo.
Thêm vào đó, những trường hợp có các yếu tố sau sẽ có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này, gồm:
- Phụ nữ trải qua sinh nở nhiều lần;
- Phụ nữ mang thai khi từng lớn tuổi (trên 35 tuổi);
- Tiền sử mắc phải sảy thai hoặc nạo phá thai nhiều lần trước đó;
- Có tình trạng viêm nhiễm tử cung trước khi mang thai;
- Tiền sử mắc phải rau tiền đạo ở lần mang thai trước;
- Tử cung có hình loại thất thường;
- Phụ nữ mang song thai, đa thai có bánh rau lớn sẽ tăng nguy cơ mắc chứng bệnh;
- thói quen sinh hoạt không lành mạnh, thường xuyên sử dụng các dinh dưỡng kích thích như hút thuốc lá.
Dấu hiệu rau tiền đạo thường gặp
Các triệu chứng của rau tiền đạo không không khác nhau tùy vào thể lâm sàng và tình trạng nặng, nhẹ của chứng bệnh. Nhìn chung, thai phụ có thể sớm nhận biết rau nếu gặp phải các triệu chứng này khi mang thai là: (3)
- mắc phải xuất huyết bộ phận sinh dục nữ thất thường (máu có màu đỏ tươi, có thể lẫn cục máu) tuy nhiên không hề gây ra cảm giác đau đớn đớn, thường gặp ở 3 tháng cuối thai kỳ.
- Tình trạng xuất huyết bộ phận sinh dục nữ có thể từ tình trạng nhẹ tới nặng, có máu ít hoặc nhiều, có thể tự hết mà không nên điều trị. Tuy nhiên, triệu chứng có thể tái phát với tình trạng xuất huyết tăng dần.
- Một vài trường hợp thai phụ mắc phải có máu đi kèm cơn co thắt.
Xuất huyết bộ phận sinh dục nữ thất thường khi mang thai là một trong những triệu chứng của rau tiền đạo
Nếu mắc phải xuất huyết bộ phận sinh dục nữ thất thường khi mang thai, nhất là trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ, thai phụ nên tới ngay địa điểm y tế để được can thiệp điều trị đúng cách và hữu hiệu, tránh trường hợp thiếu máu nặng tác động tới tính mạng thai phụ và thai nhi.
Rau tiền đạo có nguy hiểm không?
Rau tiền đạo nếu không được phát hiện sớm và can thiệp điều trị hữu hiệu có thể gây ra hậu quả băng huyết sau sinh và trong thai kỳ, đe dọa tính mạng thai phụ lẫn thai nhi. Cụ thể là:
với thai phụ
Khi chứng bệnh gây ra xuất huyết bộ phận sinh dục nữ tái đi tái lại nhiều lần trong thai kỳ có thể khiến cho thai phụ mắc phải thiếu máu nghiêm trọng, dễ sinh non.
Trường hợp thai phụ mắc phải rau bám gần cổ tử cung, sau khi sinh bánh rau mắc phải bóc tách sẽ tiến hành cổ tử cung mắc phải hở, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, vi trùng có hại xâm nhập gây ra nhiễm trùng. Nhiều trường hợp phải cắt đi tử cung nếu bánh rau bám chặt vào cơ tử cung, không thể tách được khỏi lớp niêm mạc.
với thai nhi
Thai phụ mắc phải thiếu máu có thể khiến cho thai nhi mắc phải suy dinh dưỡng, không được nuôi dưỡng gây ra suy thai. Trong trường hợp thai phụ mắc phải xuất huyết nghiêm trọng phải cấp cứu, bác sĩ sẽ chỉ định mổ lấy thai khẩn cấp để cứu sống cả thai phụ lẫn thai nhi. Nếu thai nhi chưa đủ ngày đủ tháng sẽ mắc phải sinh non, nguy cơ mắc phải suy hô hấp sau sinh nếu không được can thiệp hỗ trợ.
Thêm vào đó, bánh rau nằm ở vị trí dưới phần tử cung sẽ khiến cho thai nhi không dễ xoay đầu xuống, gây ra bất lợi cho đường ra của thai nhi lúc sinh nở. Thai phụ có thể phải sinh ngôi thai ngược (ngôi ngang hoặc ngôi mông).
Bao nhiêu tuần thì nắm được rau tiền đạo?
Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh cho rằng, tất cả các trường hợp rau tiền đạo có thể được phát hiện sớm từ tuần 20 của thai kỳ nhờ vào phương pháp siêu âm thai. Trong quá trình siêu âm, với sự hỗ trợ của nhiều thiết mắc phải tiên tiến, bác sĩ có thể quan sát được bánh rau bám vào vị trí nào ở tử cung (thân, đáy, mặt trước, mặt sau, bên trái, bên phải, bám thấp, bán trung tâm hoặc trung tâm).
Chẩn đoán rau tiền đạo chủ yếu được thực hiện bằng phương pháp siêu âm
“Khi mang thai nếu không may thai phụ mắc phải rau quấn tiền đạo sẽ rất nguy hiểm tới sức khỏe của mẹ và bé trong thai kỳ. hàng đầu vì thế, thai phụ nên tuân thủ chặt chẽ lịch thăm khám thai của bác sĩ để phát hiện sớm những thất thường trong thai kỳ, có can thiệp sớm và hữu hiệu”, bác sĩ Nguyễn Đức Hinh nhấn mạnh.
Phương pháp chẩn đoán rau tiền đạo
Thông thường, việc chẩn đoán được thực hiện bằng phương pháp siêu âm. Ngoài ra, siêu âm cũng có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán rau tiền đạo hậu quả rau cài răng lược. (4)
Hình ảnh siêu âm sẽ cho xuất hiện trong vòng cách giữa bánh rau và thành bọng đái mắc phải thu hẹp lại, mao mạch xuyên qua thành cơ tử cung tới thành bọng đái thường thấy trên siêu âm Doppler. Do đó, siêu âm được khuyến cáo thực hiện từ sau tuần thai thứ 28 để phát hiện sớm hậu quả này.
Điều trị rau tiền đạo như thế nào?
Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh cho rằng, quy chuẩn chung khi điều trị rau tiền đạo là thực hiện cầm máu ngay để cứu sống thai phụ. Tùy vào tuổi thai nhi, tình trạng có máu, nguy cơ nuôi dưỡng thai nhi cùng nhiều yếu tố không không khác mà bác sĩ sẽ có chỉ định tiếp tục thai kỳ hoặc mổ lấy thai phù hợp.
Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ có tư vấn và chỉ định hướng điều trị phù hợp
với rau tiền đạo khi chưa chuyển dạ
- Thai phụ nên có chế độ nghỉ ngơi thích hợp, hạn chế di chuyển và vận động nhiều, xây dựng chế độ dinh dưỡng bổ sung đủ dinh dưỡng nên thiết cho cơ thể.
- Bác sĩ có thể chỉ định thai phụ sử dụng các loại thuốc suy yếu co như Spasmaverin, Salbutamol, Progesteron.
- Sử dụng Corticoid giúp cho trưởng thành phổi thai trong trường hợp có nguy mắc phải sinh non (từ 24 tuần tới 34 tuần 6 ngày).
- Với thai đủ tháng: Nếu rau tiền đạo trung tâm, bán trung tâm bác sĩ sẽ chỉ định mổ lấy thai chủ động khi được 38 tuần. Các trường hợp còn lại cân nhắc tiếp tục theo dõi tới lúc chuyển dạ nếu không mắc phải có máu.
- Trong trường hợp xuất huyết nhiều, tình trạng thiếu máu đe dọa tính mạng thai phụ: Chỉ định mổ lấy thai ở bất kỳ tuổi thai nào để cầm máu cứu mẹ.
với rau tiền đạo khi chuyển dạ
- Trường hợp rau bán trung tâm hoặc trung tâm: Bác sĩ chỉ định mổ lấy thai.
- Trường hợp rau bám thấp: Nếu xuất huyết nhiều chỉ định mổ lấy thai, nếu xuất huyết ít hoặc không xuất huyết tiếp tục theo dõi chuyển dạ.
- Trường hợp rau bám mép: Nếu xuất huyết nhiều, chỉ định mổ lấy thai. Nếu xuất huyết ít, ngôi thai và tử cung thuận lợi sẽ bấm ối và xé màng ối về phía không có bánh rau để cầm máu. Nếu sau khi xé màng ối vẫn có máu thì mổ lấy thai, ngược lại không còn có máu thì theo dõi đường bộ phận sinh dục nữ.
với rau tiền đạo hậu quả rau cài răng lược
Rau cài răng lược được xem là hậu quả nặng nề nhất của rau tiền đạo. Lúc này, mao mạch từng tăng sinh nhiều ở đoạn dưới tử cung và bắt đầu đâm xuyên vào bọng đái, thường gặp ở thai phụ có vết mổ lấy thai cũ. Việc thủ thuật gặp nhiều không dễ khăn, mất nhiều máu và có thể gây ra tổn thương tới bọng đái.
Trong trường hợp này bác sĩ sẽ chỉ định mổ lấy thai chủ động khi thai đủ tháng bằng cách mổ dọc thân tử cung từ phía trên bánh rau thai bám hoặc đáy tử cung để lấy thai. Không bóc rau thai và cắt tử cung để hạn chế tối đa sự có máu. Đây là những trường hợp vô cùng không dễ khăn và nguy hiểm.
Phòng ngừa rau tiền đạo
Rau tiền đạo là một trong những hậu quả thai kỳ nguy hiểm, đe dọa tính mạng thai phụ lẫn thai nhi. hàng đầu vì thế, bác sĩ Nguyễn Đức Hinh khuyến cáo, thai phụ nên lưu ý những điều sau để tận hưởng một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn. (5)
Cụ thể là:
- Hạn chế việc mang thai khi từng lớn tuổi, nếu mang thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn lịch theo dõi thai kỳ sát sao, giữ an toàn thai kỳ tốt nhất.
- Tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ sau mổ lấy thai để không gây ra hậu quả nguy hiểm ở vết mổ cũ.
- Thực hiện thói quen sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng các dinh dưỡng kích thích khi mang thai.
- Không hút thuốc lá, cũng như tránh hút thuốc lá mắc phải động khi mang thai.
- Nhập viện theo dõi thai kỳ nếu được chẩn đoán mắc phải rau thai tiền đạo ở những tháng cuối thai kỳ.
- tới ngay địa điểm y tế có chuyên khoa Sản khoa nổi tiếng để được can thiệp sớm và hữu hiệu khi có những dấu hiệu thất thường nhắc trên.
Phụ nữ mang thai không được sử dụng dinh dưỡng kích thích, nhất là hút thuốc lá
Tóm lại, rau tiền đạo là hậu quả thai kỳ nguy hiểm. Việc chẩn đoán và điều trị chứng bệnh nên được thực hiện tại địa điểm y tế có chuyên khoa Sản uy tín, hệ thống bác sĩ giỏi, chuyên môn cao, đầy đủ máy móc, thiết mắc phải tiên tiến để giữ gìn an toàn cho cả thai phụ lẫn thai nhi.
Trung tâm Sản Phụ khoa, Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh sở hữu hệ thống máy móc, trang thiết mắc phải tiên tiến như hệ thống máy siêu âm 2D, 3D, 4D, siêu âm màu Doppler, siêu âm GE E10 tiên tiến… cho hình ảnh siêu âm chân thật, rõ nét; quy tụ hệ thống chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực Sản khoa tại Việt Nam, từng điều trị thành quả nhiều trường hợp tai biến sản khoa nguy hiểm, chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh, sinh nở an toàn, mẹ tròn con vuông.
Để đặt lịch thăm khám và tư vấn thai kỳ với các chuyên gia Sản khoa giỏi tại Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, thai phụ vui lòng liên hệ tới:
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Hy vọng những thông tin hữu ích Vừa rồi giúp cho thai phụ hiểu rõ hơn về căn chứng bệnh rau tiền đạo. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, thai phụ có thể liên hệ tới hotline Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh để được các chuyên gia Sản khoa hỗ trợ!
