Người chứng bệnh tiểu đường có thể ăn bánh chưng, kẹo có chỉ số đường huyết thấp trong ngày Tết nhưng mà với số lượng vừa phải; ưu tiên trái cây, các loại hạt.
Thực đơn của người chứng bệnh tiểu đường nên bổ sung đầy đủ 4 nhóm hoạt chất như tinh bột, hoạt chất đạm, hoạt chất béo, hoạt chất xơ để giữ gìn năng số lượng vận động trong một ngày, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. BS.CKII Trần Thùy Ngân, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, phòng xét nghiệm Đa khoa Tâm Anh TP HCM, gợi ý các món ăn người chứng bệnh tiểu đường nên lựa chọn, cần thiết phải hạn chế trong ngày Tết.
Thực phẩm nên lựa chọn
Nhóm thực phẩm bột đường
Người chứng bệnh tiểu đường có thể ăn các loại bánh truyền thống ngày Tết như bánh chưng, bánh tét có chứa nhiều hoạt chất bột đường. lựa chọn bánh chưng hoặc bánh tét gói ít thịt mỡ, chỉ ăn tầm khoảng 150 g bánh chưng tương đương 1/8 cái bánh chưng. Mỗi lần ăn cách nhau ít nhất 8 giờ, nếu đã từng ăn bánh chưng thì bỏ cơm, miến hoặc các loại thức ăn chứa bột đường tương đương. Người chứng bệnh nên lựa chọn các loại bánh, kẹo có chỉ số đường huyết thấp (GI dưới 50). Các đồ uống tốt như trà xanh, nước lọc, sữa hạt, sữa đậu nành.
Người chứng bệnh tiểu đường có thể ăn bánh chưng nhưng mà chỉ tầm khoảng 1/8 cái. Ảnh: Freepik
Nhóm thực phẩm giàu hoạt chất xơ
Người chứng bệnh nên ăn các loại rau hấp, luộc. Trái cây ít ngọt, nhiều hoạt chất xơ nên lựa chọn như bưởi, ổi, mận, táo, dâu tây, đào, táo, cam, đu đủ…; ăn trực tiếp tốt hơn xay nhuyễn hoặc chỉ ép lấy nước.
Các loại rau lá xanh có đầy đủ vitamin, khoáng hoạt chất có thể giúp cho kiểm soát số lượng đường trong máu. Các loại rau này còn đem đến kali, vitamin A, canxi, protein, hoạt chất xơ như cải bó xôi (rau bina, rau chân vịt), cải xoăn, bông cải xanh, bắp cải… Người chứng bệnh nên thay thế thế các loại mứt bằng việc ăn các loại hạt gồm hạnh nhân, hạt óc chó, hạt điều, hạt bí, hạt dưa, hạt macca…
Nhóm thực phẩm giàu hoạt chất béo
Trong bữa ăn chủ yếu hoặc bữa phụ, người chứng bệnh tiểu đường có thể dùng thực phẩm có hoạt chất béo (lipid) như dầu thực vật, phomai, bơ, sữa… Tuy nhiên, người chứng bệnh nên dùng hạn chế (tối đa tầm khoảng 2 muỗng cà phê hoạt chất béo trong một bữa chủ yếu) để tránh tăng số lượng đường trong máu, gây ra ra gan nhiễm mỡ, tăng nguy cơ hệ lụy huyết áp, tim mạch.
Nhóm thực phẩm giàu hoạt chất đạm
Các loại thực phẩm giàu hoạt chất đạm (protein) nên bổ sung như thịt gia cầm, thịt đỏ, cá, đậu, trứng. Thịt nạc có hàm số lượng hoạt chất béo tương đối thấp nên ít calo hơn so với thịt mỡ. Thịt nạc đem đến nguồn protein để xây dựng, sửa chữa trị các mô trong cơ thể. Protein cũng được biến thành glucose nếu cơ thể cần thiết phải nhiều năng số lượng hơn. Cá giàu protein, chứa omega-3 tốt (loại axit béo thiết yếu hỗ trợ tác dụng não) nên ăn 340 g cá mỗi tuần, nhất là cá nhiều omega-3 như: cá hồi, cá thu, cá mòi.
Trứng, đậu đem đến nguồn protein tốt cho cơ thể. Trứng chứa nhiều choline (hoạt chất dinh dưỡng tương tự vitamin B) có lợi cho não, giúp cho suy giảm viêm. Các loại đậu tạo ra nguồn protein ít hoạt chất béo, chứa các khoáng hoạt chất hữu ích như sắt tốt cho người chứng bệnh tiểu đường.
Thực phẩm nên hạn chế
Người chứng bệnh tiểu đường cần thiết phải lưu ý những thực phẩm dưới đây để hạn chế vì nếu ăn nhiều sẽ tăng số lượng đường trong máu, gây ra hệ lụy nguy hiểm tới sức khỏe.
Hạn chế ăn uống các loại đồ ngọt, nước tiểu khát, nước có gas, nước có chứa hoạt chất kích thích (cà phê), bánh kẹo, chocolate, các loại mứt, trái cây sấy khô có chứa nhiều đường.
Không nên ăn hoạt chất béo chuyển hóa, hoạt chất béo bão hòa như bơ thực vật, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, sữa nguyên kem, phô mai, kem bánh quy giòn, mỡ động vật, dầu dừa, dầu cọ, bơ ca cao…
Hạn chế các thực phẩm đóng gói hoặc nấu sẵn, các loại thịt muối, hạn chế dùng các nước chấm khi ăn… nên tiêu thụ dưới 2 g muối một ngày.
Các loại dưa món (cải chua, củ kiệu, dưa hành, dưa chua…), giò chả là những thực phẩm kích thích vị giác, giúp cho tiêu hóa, dễ ăn trong ngày Tết nhưng mà lại chứa nhiều đường, muối không tốt cho sức khỏe của người chứng bệnh tiểu đường.
Các loại dưa món chứa nhiều đường, muối không tốt cho sức khỏe người chứng bệnh tiểu đường. Ảnh: Freepik
Người chứng bệnh không nên ăn các nội tạng động vật. Hạn chế ăn thịt đông, thịt kho tàu, giò thủ vì chứa nhiều mỡ, suy giảm số lượng miến để hạn chế hoạt chất đường, không nên ăn quá nhiều gạo, mì, bắp, khoai lang, khoai tây, không uống đồ uống có cồn chứa nhiều calo, đường.
Rượu, bia có thể gây ra tăng hoặc suy giảm đường huyết do trở ngại tổng hợp glycogen, tác động tới tác dụng gan, thực hiện rối loạn chuyển hóa. Người chứng bệnh tiểu đường có thể uống bia nhưng mà không quá một lon bia, rượu vang cũng không uống quá nhiều (tầm khoảng 148 ml rượu trong bữa ăn). Nếu đã từng uống rượu thì nên kiểm tra đường huyết vào buổi đêm vì lúc đó số lượng đường trong máu hạ thấp, người chứng bệnh có huyết áp cao nên ngừng uống.
kết hợp với thực đơn ngày Tết, người chứng bệnh nên thường xuyên tập thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng tốt hơn. Người chứng bệnh cần thiết phải tới bác sĩ ở phòng xét nghiệm có chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được hướng dẫn chế độ sinh hoạt lành mạnh, kiểm soát tiểu đường phù hợp với thể trạng nhằm tránh hệ lụy nguy hiểm.
Mai Hoa
