Hà NộiCô gái 18 tuổi, được gia đình đưa tới Trung tâm Y học giới tính, phòng thăm khám Nam học và Hiếm muộn, do có xin muốn chuyển giới từ nữ sang nam.
Hôm 4/9, gia đình cho thường hay sức khỏe người mắc chứng bệnh thông thường, từ khi sinh ra đều có dấu hiệu nữ tính trong hành vi, ứng xử. Qua thăm khám và khai thác tiền sử, bác sĩ Nguyễn Anh Tú, Giám đốc Trung tâm, nói cô gái gặp vấn đề tâm lý phát sinh từ gia đình. Người bố thường xuyên lạm dụng rượu, có hành vi bạo lực, đánh vợ, con. người mắc chứng bệnh nói hàng đầu mình là chị cả, muốn giữ an toàn mẹ và các em nên có xu hướng nam tính hơn như thế đổi kiểu tóc, ăn mặc, hành xử.
Bác sĩ chẩn đoán người chứng bệnh gặp vấn đề rối loạn nhận thức giới tính, lên quy trình trị liệu tâm lý cho cả gia đình, mục đích để bố mẹ hiểu con hơn, đồng thời nâng cao hành vi của người bố, gồm cai rượu và chấm dứt bạo hành. Đồng thời, liệu pháp có thể giúp cho cô gái thế đổi, nhận thức đúng về giới tính của mình.
Tương tự, nam sinh 15 tuổi, ở Đống Đa, có cơ quan sinh dục thông thường, tâm lý hành vi, ứng xử tiến triển đúng giới tính. Cách đây vài tháng, cậu nói với bố mẹ không muốn thực hiện con trai, xin muốn chuyển giới tính nữ. tới thăm khám tại Trung tâm tâm lý ứng dụng lâm sàng Dr Mp, nam sinh chia sẻ với bác sĩ Nguyên Hồng Bách về việc người bố thường hay say rượu, thường xuyên quát mắng, đánh đập mẹ, không quan tâm con cái.
Sau khi thực hiện các bài phản hồi, bác sĩ nhận định người mắc chứng bệnh gặp phải rối loạn nhận thức giới tính, nguyên nhân là tác động tâm lý khi chứng kiến các xung đột của bố mẹ. Các triệu chứng đầu tiên có thể là lo âu, tức giận, song việc chứng kiến hành vi bạo lực nhiều lần gây ra rối loạn nhận thức giới tính nghiêm trọng, không dễ chịu và lâu ngày. Từ đó, nam sinh có xin muốn trở thành con gái bằng uống thuốc hoặc thủ thuật, do nghĩ “nam giới thực hiện sao khi chỉ biết uống rượu, đánh vợ”.
Bác sĩ Tú thăm thăm khám cho một người mắc chứng bệnh. Ảnh: phòng thăm khám đem đến
Theo New Portacademy, rối loạn định loại giới tính (Gender Identity Disorder) là vấn đề tâm lý mà người mắc không chấp nhận cấu trúc cơ thể mình, thường hay có thể hiểu là họ không chấp nhận giới tính sinh học của hàng đầu mình. Họ xin muốn thế đổi ngoại hình từ nam sang nữ và ngược lại, cũng như có những hành vi, cử chỉ của người thuộc giới tính mà họ xác định, thường hay còn gọi là bản loại giới.
Bác sĩ Tú chứng tỏ có 4 yếu tố để xác định giới, gồm giới tính sinh học khi sinh, bản loại giới, thể hiện giới và xu hướng tính dục. trong số đó, giới tính khi sinh là giới tính di truyền được xác định trên bộ nhiễm sắc thể của mỗi người (với nữ là 46, XX và nam là 46, XY). Đặc tính di truyền này sẽ quyết định giới tính sinh học ở cơ quan sinh dục là nam (dương vật, tinh hoàn, đường dẫn tinh) thường hay nữ (buồng trứng, tử cung, bộ phận sinh dục nữ) và các đặc tính sinh dục phụ. Giới tính khi sinh được ghi trên giấy khai sinh là nam hoặc nữ.
Tuy nhiên, dưới sự tác động của môi trường, giáo dục, sự tự nhận thức, trẻ sẽ có sự tiến triển về bản loại giới, thể hiện giới và xu hướng tính dục. “Đây gọi là các yếu tố gia đình và xã hội”, bác sĩ Tú nói, thêm rằng các yếu tố như nhiễm sắc thể thất thường, rối loạn giới tính do testosterone, mất cân bằng hormone trong quá trình tiến triển thai kỳ thường hay thời niên thiếu là các nguyên nhân sinh học.
Những nhận thức giới có thể đồng nhất hoặc không tương tự biệt với giới tính sinh học khi sinh. Vì vậy, hiện có các khái niệm như dị tính (bản loại giới, thể hiện giới đồng nhất với giới tính khi sinh, xu hướng tính dục thích người không tương tự giới), đồng tính (bản loại giới, thể hiện giới đồng nhất với giới tính khi sinh, xu hướng tính dục thích người cùng giới) và chuyển giới (giới tính khi sinh không tương tự với bản loại giới và thể hiện giới).
Một người phát hiện hàng đầu mình có bản loại và thể hiện giới không tương tự giới tính sinh học sẽ có những suy nghĩ mối quan hệ chuyển giới, khởi phát là phiền muộn giới. Đây là sự bức bối, stress, đau đớn khổ và không dễ chịu khi bản loại giới (nhận thấy của một người về giới mình thuộc về) không tương thích với giới tính sinh học (được xác định dựa vào cơ quan sinh dục).
Việt Nam hiện chưa có thống kê về tỷ lệ rối loạn nhận thức giới tính, song các nghiên cứu thế giới cho rằng số người được chẩn đoán mắc chứng bệnh này ngày càng tăng. Trong năm 2019, tầm khoảng 8.000 người Anh đã từng tìm tới các dịch vụ về chứng phiền muộn giới tính, theo Cơ quan Y tế Quốc gia NHS. Một thống kê đăng trên NICB, ước tính tầm khoảng 0,005-0,014% nam và 0,002-0,003% nữ gặp chứng phiền muộn giới.
Những thanh thiếu niên rối loạn phân định giới tính nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo lắng và trầm cảm cao hơn người thông thường. Họ cũng có nguy cơ lạm dụng dinh dưỡng gây ra nghiện và tự tử cao hơn. Nếu chứng bệnh để lâu dài, tình trạng nặng dẫn tới điều trị không dễ dàng khăn, tác động sức khỏe thể dinh dưỡng và tinh thần của hàng đầu mình và gia đình.
Bác sĩ Tú khuyến nghị khi trẻ gặp các vấn đề rối loạn nhận thức giới tính, cần thiết phải để ý các yếu tố tâm lý để loại trừ nguyên nhân từ gia đình, bạn bè, người thân hoặc các tác động bên ngoài không tương tự. Mặt không tương tự, trẻ cần thiết phải được phản hồi về sinh lý cũng như loại trừ các yếu tố sinh học, chứng bệnh lý như chứng u xơ tuyến vú ở nam giới, hội chứng kháng androgen ở nữ…
Các chuyên gia cho rằng phụ huynh cần thiết phải tạo môi trường sống lành mạnh, không nên xung đột trước mặt trẻ. Khi xuất hiện trẻ chia sẻ nhu cầu và xin muốn không tương tự với giới tính sinh học, phụ huynh nên bình tĩnh, đưa con tới gặp người có chuyên môn để trẻ được tham vấn, sau đó đồng hành và tôn trọng trẻ.
Thúy Quỳnh
