Triệu chứng, nguyên nhân gây nên chứng bệnh và chẩn đoán

Viêm gan là một chứng bệnh lý thường thấy không những ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Tình trạng này có thể dẫn tới những tác hại nguy hiểm như xơ gan, suy gan, ung thư gan thậm chí là tử vong. Vậy, tiến hành sao để nhận biết và phòng ngừa viêm gan?

Viêm gan là như thế nào?

Viêm gan xảy ra khi các tế bào mô gan mắc phải viêm và tổn thương, tiến hành suy suy nhược công dụng gan. Có rất nhiều nguyên nhân gây nên ra viêm gan như: virus, thuốc, rượu bia, nấm, gan nhiễm mỡ, chứng bệnh lý di truyền hoặc thói quen sống không lành mạnh… Nếu không phát hiện và quản lý sớm, viêm gan có thể dẫn tới xơ gan, suy gan, ung thư gan, thậm chí tử vong.(1)

Phân loại chứng bệnh viêm gan

Tùy theo thời gian mắc chứng bệnh, viêm gan được chia thành cấp tính và mạn tính. Theo đó, nếu các triệu chứng khởi phát đột ngột, xảy ra trong thời gian ngắn (vài ngày, vài tuần và <6 tháng) là viêm gan cấp tính; tổn thương gan nhiều ngày > 6 tháng được gọi là viêm gan mạn tính.

1. Viêm gan cấp tính

Các triệu chứng (nếu có) thường bắt đầu xuất hiện từ 2 tuần – 6 tháng sau khi tiếp xúc với các tác nhân gây nên chứng bệnh. dấu hiệu lâm sàng viêm gan cấp thế đổi từ không triệu chứng, triệu chứng nhẹ, tới nặng gây nên các tác hại nguy hiểm, thậm chí tử vong, gồm:

• Ăn không ngon
• Sốt, mệt mỏi
• đau đớn bụng
• Nước tiểu đậm màu
• ngứa ngáy da
• Vàng da, vàng mắt

2. Viêm gan mạn tính

Ngược lại với viêm gan cấp tính, viêm gan mạn tính thường diễn tiến âm thầm không triệu chứng, người chứng bệnh thường phát hiện qua kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc khi từng xuất hiện tác hại nặng như xơ gan, ung thư gan. Các triệu chứng của chứng bệnh viêm gan mạn tính có thể gồm:

• Sốt, mệt mỏi
• Chán ăn
• đau đớn bụng, buồn nôn
• Nước tiểu sẫm màu, phân nhạt màu
• đau đớn khớp
• Vàng da
• Phù nề chân, mắt cá, bàn chân
• Có máu trong phân và dinh dưỡng nôn.

Triệu chứng viêm gan

Ở thời kỳ đầu, viêm gan thường không có triệu chứng rõ ràng, nếu có thường dấu hiệu triệu chứng tương tự nhiễm cúm với viêm gan virus, viêm gan do gan nhiễm mỡ thời kỳ đầu hầu như không có triệu chứng. Những người chứng bệnh tổn thương gan cấp do nấm, thực phẩm, thuốc, rượu bia thường dấu hiệu lâm sàng rầm rộ hơn mối quan hệ chủ yếu tới đường tiêu hóa như nôn ói, đau đớn bụng, tiêu chảy. Tuy nhiên, người chứng bệnh nên thăm kiểm tra bác sĩ ngay khi phát hiện các dấu hiệu dưới đây:(2)

• Sốt, mệt mỏi
• Chán ăn
• Buồn nôn
• đau đớn bụng
• đau đớn cơ khớp
• Vàng mắt vàng da
• Mẩn ngứa ngáy phát ban, xuất hiện các mảng bầm tím không thường thì
• Nước tiểu vàng sẫm…
• Thiếu tập trung, người mơ màng

Nguyên nhân gây nên viêm gan

Nguyên nhân gây nên viêm gan rất đa loại, có thể là do virus, lạm dụng rượu bia, thuốc, nhiễm mỡ hoặc yếu tố gen….

1. Viêm gan do nhiễm virus

Có nhiều loại virus gây nên viêm gan, trong số đó, được biết tới rộng rãi nhất là virus gây nên ra các loại viêm gan A, B, C, D, E, G. Ngoài ra, còn có một vài virus không không khác như Cytomegalovirus, Epstein barr virus, dengue virus, coronavirus 19, herpes simplex virus , Phần lớn không có triệu chứng lâm sàng rõ rệt, nhất là thời kỳ viêm gan mạn tính (> 6 tháng) người chứng bệnh chỉ phát hiện tình cờ khi thăm kiểm tra sức khỏe hoặc xét nghiệm ghi nhận tăng men gan sau đó được tầm soát nguyên nhân. Trong thời kỳ cấp tính thỉnh thoảng dấu hiệu lâm sàng tương tự như triệu chứng cúm thông thường như: sốt nhẹ, đau đớn đầu, đau đớn cơ, mỏi khớp, ho khan, mệt mỏi, chán ăn. Những triệu chứng điển hình tổn thương gan như vàng da, vàng mắt, tiểu vàng sậm, đau đớn hạ sườn phải có thể gặp dù không nhiều.(5)

2. Viêm gan do rượu

Tổn thương gan do rượu thường trải qua các thời kỳ: gan nhiễm mỡ do rượu đơn thuần, chứng bệnh gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan do rượu và cuối cùng là xơ gan, ung thư gan. Tình trạng này xảy ra khi các tế bào gan mắc phải hoại tử do lạm dụng rượu bia trong thời gian dài. Nếu không được kiểm soát sớm, viêm gan do rượu tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan. Mặc dù có thể gây nên triệu chứng hoặc tác hại nặng thậm chí suy gan đột ngột nhưng mà ở thời kỳ đầu, chứng bệnh hầu như không dấu hiệu triệu chứng đặc biệt nào. người chứng bệnh với tiền căn sử dụng rượu bia nhiều ngày kèm các yếu tố nguy cơ như béo phì, rối loạn lipid máu, đái tháo đường thì nguy cơ tổn thương gan càng cao.

3. Viêm gan do nhiễm ký sinh trùng

Ký sinh trùng sốt rét plasmodium falciparum là ký sinh trùng gây nên chứng bệnh viêm gan thường gặp nhất. Ngoài ra, một vài loại amip cũng có thể gây nên ra tình trạng này.

4. Viêm gan tự miễn

Viêm gan tự miễn là một chứng bệnh gan ít gặp, xảy ra do sự rối loạn hệ thống miễn dịch. Lúc này, thế vì xâm nhập virus, vi khuẩn và các tác nhân gây nên hại không không khác, hệ miễn dịch lại xâm nhập các tế bào gan, tiến hành tổn thương gan. Điều này gây nên ra tình trạng viêm liên tục, tác động tới công dụng gan. Về lâu dài, gan có thể mắc phải tổn thương tới mức ngừng vận động. Viêm gan tự miễn có thể khỏi mà không cần thiết phải điều trị nhưng mà trong đa tỷ lệ thì đây là một tình trạng mạn tính.

tác hại nguy hiểm của chứng bệnh viêm gan

Bác sĩ Huỳnh Văn Trung cho rằng, gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, có công dụng tạo ra mật để tiêu hóa thức ăn và lưu trữ đường dùng tiến hành năng số lượng cho cơ thể; lọc máu và dinh dưỡng thải khỏi cơ thể, phòng chống nhiễm trùng. Do đó, nếu không được điều trị sớm, viêm gan dẫn tới nhiều tác hại như chứng bệnh gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan… tác động nghiêm trọng tới nhiều công dụng của cơ thể.

Đặc biệt, hai trong những chứng bệnh cảnh nguy hiểm nhất của viêm gan chủ yếu là xơ gan và ung thư gan gây nên nên các tác hại nguy hiểm tác động tin cậy cuộc sống cũng như tăng tỉ lệ tử vong như:

• Cổ trướng: Tích tụ dịch trong khoang bụng
• Vỡ tĩnh mạch thực quản giãn gây nên ói ra máu và đi cầu ra máu, tăng nguy cơ tử vong
• Nhiễm trùng dịch báng: nhiễm trùng dịch trong khoang màng bụng thường gây nên ra triệu chứng như đau đớn bụng, sốt, lơ mơ hôn mê thậm chí tử vong
• chứng bệnh não gan: gây nên mệt mỏi, suy suy nhược trí nhớ, ngủ gà, lơ mơ, hôn mê và tử vong
• Tổn thương thận cấp: tăng nguy cơ chứng bệnh não gan và tiến hành tăng tỉ lệ tử vong

Chẩn đoán chứng bệnh viêm gan

Để đưa ra quy trình điều trị chuẩn xác, bác sĩ cần thiết phải sự phối hợp giữa hỏi chứng bệnh sử, thăm kiểm tra lâm sàng, kết quả xét nghiệm, hình ảnh học, thậm chí là sinh thiết gan.

1. Thăm kiểm tra lâm sàng

Thăm kiểm tra lâm sàng luôn là bước đầu tiên để chẩn đoán tất cả các loại viêm gan. Thông qua xem xét tiền sử chứng bệnh lý của gia đình và mình, bác sĩ sẽ giới hạn được các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây nên chứng bệnh. Thăm kiểm tra lâm sàng giúp cho xác định các triệu chứng điển hình thường mối quan hệ tổn thương gan như vàng da, vàng mắt, cổ chướng, phù chân…(3)

2. Xét nghiệm công dụng gan

Xét nghiệm công dụng gan sử dụng các mẫu máu để xác định tình trạng vận động của gan. Kết quả không thường thì của các xét nghiệm này có thể là dấu hiệu đầu tiên cho xuất hiện gan có vấn đề. Mức men gan cao biểu thị gan đang mắc phải tổn thương hoặc vận động không thường thì. Lúc này, bác sĩ có thể đề nghị người chứng bệnh thực hiện thêm các xét nghiệm máu không không khác để tìm ra nguồn gốc của không thường thì

3. Sinh thiết gan

Sinh thiết là thủ thuật lấy mẫu mô từ gan để kiểm tra và xác định nguyên nhân cũng như tình trạng tổn thương gan. Là thủ thuật xâm lấn nên thường chỉ được thực hiện ở khu vực y tế chuyên môn cao.

4. Siêu âm

Xét nghiệm này cho phép bác sĩ quan sát rõ hơn về cấu trúc gan và các cơ quan lân cận. Hình ảnh siêu âm có thể tiết lộ:

• Có dịch trong khoang màng bụng thường không
• Tình trạng nhu mô gan đồng nhất thường không, bờ đều thường không
• Có u bướu gan không
• Tuần hoàn bàng hệ thường không

Cách điều trị viêm gan

• • Đa số các trường hợp viêm gan cấp tính đều phục hồi. Tùy theo từng nguyên nhân cụ thể mà người chứng bệnh được chỉ định điều trị thuốc đặc hiệu hoặc chỉ đơn thuần là ngưng tác nhân gây nên tổn thương gan như rượu, nấm, thuốc…

• • Điều trị viêm gan do rượu tất cả chỉ là điều trị hỗ trợ, nâng đỡ, vitamin và bù dịch. Song song đó thì ngưng rượu là chế độ chăm sóc quan trọng nhất. Những trường hợp tổn thương gan do rượu nặng (dựa vào thang điểm nhận xét) bác sĩ có thể xem xét điều trị corticosteroid cho người chứng bệnh nếu không chống chỉ định

• • Mục tiêu điều trị viêm gan tự miễn là kiểm soát chứng bệnh và suy nhược triệu chứng. Lúc này, các loại thuốc corticosteroid (như prednisone hoặc budesonide) và thuốc ức chế hệ thống miễn dịch (azathioprine, mycophenolate, tacrolimus, cyclosporine…) sẽ được xem xét sử dụng để tiến hành trễ hoặc ngăn chặn hệ thống miễn dịch vận động quá mức, nhằm ngăn ngừa cơ thể xâm nhập các tế bào gan.

• • Ở những trường hợp tổn thương gan nặng, đe dọa tính mạng như suy gan cấp, chứng bệnh gan thời kỳ cuối, kháng thuốc… thì liệu pháp điều trị tối ưu là ghép gan.

Cách phòng ngừa chứng bệnh viêm gan

Viêm gan là một chứng bệnh lý có thể phòng ngừa nếu:

1. Tiêm phòng đầy đủ

Bác sĩ Huỳnh Văn Trung chia sẻ, một trong những liệu pháp hàng đầu để phòng ngừa viêm gan là tiêm phòng. Chủng ngừa đầy đủ giúp cho giữ an toàn cơ thể khỏi chứng bệnh viêm gan A và viêm gan B. Hiện nay vẫn chưa có vắc xin phòng chứng bệnh viêm gan C và viêm gan E.

2. Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây lan

Một người khỏe mạnh có thể mắc viêm gan nếu tiếp xúc với mẫu chứng bệnh phẩm chứa virus viêm gan. Do đó, để phòng ngừa lây lan nhiễm viêm gan, chúng ta nên:

• Không dùng chung kim tiêm
• Không dùng chung các vật dụng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng…
• Thực hiện an toàn tình dục, sử dụng bao cao su khi quan hệ, không quan hệ với nhiều bạn tình…
• Ăn chín uống sôi

3. thói quen sinh hoạt lành mạnh

Một thói quen sinh hoạt lành mạnh không những có tác dụng phòng ngừa viêm gan mà còn giúp cho hỗ trợ điều trị và nâng cao sức khỏe tổng thể:

• Hạn chế rượu bia
• Kiểm soát lo sợ, nghỉ ngơi đầy đủ
• Kiểm soát cân nặng
• Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

vấn đề thường gặp về chứng bệnh viêm gan

Bác sĩ Huỳnh Văn Trung giải đáp thêm một vài vấn đề thường gặp không không khác về viêm gan:

1. Viêm gan có lây lan không và lây lan qua đường nào?

Viêm gan tự miễn, viêm gan do nhiễm độc, sử dụng rượu, thuốc lá… không có nguy cơ lây lan truyền. Ngược lại, viêm gan do virus hoặc ký sinh trùng có thể lây lan nhiễm. Viêm gan thường lây lan qua đường phân – miệng, mẹ sang con, đường máu và quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ. Cụ thể:

• • Đường phân – miệng: Virus có thể lây lan lan khi một người ăn phải mẫu chứng bệnh phẩm có chứa virus trong thức ăn, nước uống ví dụ như virus viêm gan A, E hoặc các loại ký sinh trùng.

• • lây lan truyền từ mẹ sang con: thường gặp viêm gan siêu vi B và viêm gan siêu vi C. Thường lây lan trong thời kỳ chu sanh. Vì vậy người mẹ cần thiết phải tầm soát và điều trị viêm gan virus C trước mang thai cũng như theo dõi nồng độ virus viêm gan B trong thai kỳ (thường từ tuần 28-32 thai kỳ) nhằm có chế độ phòng ngừa lây lan sang con tốt hơn.

• • Đường máu: Quá trình lây lan nhiễm này có thể xảy ra nếu vết thương hở của người khỏe mạnh tiếp xúc với máu hoặc vết thương hở của người chứng bệnh, thông qua các vật dụng cá nhân như kim tiêm, bàn chải đánh răng, dao cạo râu…

• • Đường tình dục: Viêm gan có thể lây lan truyền qua tinh dịch, dịch tiết bộ phận sinh dục nữ hoặc một vài dinh dưỡng dịch cơ thể không không khác. Quá trình lây lan nhiễm thường xảy ra ở những người quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ, không sử dụng bao cao su, quan hệ nhiều bạn tình…

2. Viêm gan có nguy hiểm không?

Viêm gan là một chứng bệnh lý nguy hiểm. Mỗi một chứng bệnh lý viêm gan đều có thể tiến hành phát sinh những tác hại đe dọa tính mạng:(4)

• • Viêm gan A: Người chứng bệnh sẽ phục hồi mà không để lại những tổn thương lâu dài cho gan. Tuy nhiên, mặc dù hiếm khi xảy ra nhưng mà viêm gan A có thể dẫn tới tử vong.

• • Viêm gan B: 15% –25% người tiến triển thành chứng bệnh gan mạn tính, xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan (theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch chứng bệnh Hoa Kỳ – CDC).

• • Viêm gan C: 80-85% người nhiễm virus viêm gan C có thể tiến triển thành nhiễm trùng mạn tính và tiến triển thành xơ gan trong 10 – 20 năm.

• • Viêm gan do rượu: Theo thời gian, viêm gan do rượu tiến hành phát sinh hàng loạt vấn đề về sức khỏe như xơ gan, ung thư gan, loét xuất huyết dạ dày.

• • Viêm gan tự miễn: Suy gan, xơ gan và ung thư gan là những tác hại có thể xảy ra nếu viêm gan tự miễn không được kiểm soát tốt.

3. chứng bệnh viêm gan có di truyền không?

chứng bệnh di truyền là những chứng bệnh do phụ huynh truyền cho con qua tế bào trứng hoặc tinh trùng. Vì vậy nguồn chứng bệnh sẽ có từ trong hợp tử (phôi), trên nhiễm sắc thể của tinh trùng thường trứng sẽ có sẵn các gen chứng bệnh, hoặc cũng có thể do sai lệch không thường thì của nhiễm sắc thể. Trong khi đó, viêm gan chủ yếu là do sự xâm nhập của virus, vi khuẩn, thói quen sinh hoạt không khoa học (lạm dung rượu bia…), vì vậy, viêm gan thường không di truyền.

Trung tâm Nội soi và tiểu phẫu nội soi tiêu hóa (BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Hưng Thịnh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, mang lại dịch vụ thăm kiểm tra và điều trị cao cấp, tốt nhất cho các người chứng bệnh mắc các vấn đề về gan từ nhẹ tới nặng (gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan…). Hệ thống BVĐK Hưng Thịnh quy tụ hệ thống bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, Mặt không không khác là sự hỗ trợ của hệ thống thiết mắc phải y tế tiên tiến, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm kiểm tra và điều trị của khách hàng.

Viêm gan và các tác hại là mối lo tiềm ẩn, đe dọa sức khỏe và tính mạng người chứng bệnh. Để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị viêm gan tốt nhất, người chứng bệnh nên xây dựng một thói quen sinh hoạt khoa học, dinh dưỡng lành mạnh, thăm kiểm tra sức khỏe định kỳ.