Tôi đọc báo xuất hiện gần đây có một tỷ lệ nhiễm ‘vi khuẩn ăn thịt người’. Vi khuẩn này có lây lan từ người sang người không, đề phòng thế nào? (Lê Ngọc, 40 tuổi).
Trả lời:
“Vi khuẩn ăn thịt người” là cách gọi thường thấy của vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra chứng bệnh Whitmore. Mới đây tại Thanh Hóa ghi nhận 2 ca chứng bệnh Whitmore là trẻ nhỏ, trong số đó một trẻ gặp phải hậu quả suy đa tạng, sốc nhiễm khuẩn từng tử vong. Trước đó một người phụ nữ 40 tuổi tại Đắk Lắk cũng được xác định nhiễm chứng bệnh. Thời gian tới với điều kiện môi trường ô nhiễm tại những nơi, có thể sẽ ghi nhận thêm ca mắc Whitmore mới.
Whitmore không phải chứng bệnh thường thấy và không dễ lây lan lan thành dịch. Hàng năm từ tháng 9-11, sau các đợt mưa lũ, nước ta vẫn ghi nhận rải rác những ca khởi phát Whitmore nhưng mà không nhiều. Vi khuẩn này có mặt trong nguồn nước hoặc đất gặp phải ô nhiễm, gây ra chứng bệnh cho con người khi tiếp xúc qua vết thương hở trên da hoặc qua đường hô hấp khi hít phải bụi, nước mưa chứa vi khuẩn. những ít trường hợp nhiễm chứng bệnh do uống nước hoặc ăn thực phẩm ô nhiễm. Rất hiếm khi Whitmore lây lan nhiễm từ người sang người.
chứng bệnh Whitmore nguy hiểm ở chỗ không dễ phát hiện và điều trị. Tổn thương đa loại, phụ thuộc vào cơ quan mà vi khuẩn gây ra chứng bệnh gồm viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, các ổ áp xe da, mô mềm,… Triệu chứng có thể gặp là sốt, ho, khạc đờm mủ, các u bướu da, mô mềm, đau đớn đầu, đau đớn ngực, chán ăn, đau đớn khớp. Tuy nhiên những triệu chứng này rất dễ nhầm sang viêm phổi hoặc lao phổi, gây ra “nhiễu” khi chẩn đoán.
Từ các triệu chứng đầu tiên, chứng bệnh có thể diễn tiến nhanh thành viêm phổi, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, gây ra tử vong chỉ trong 48h nếu không điều trị sớm. Những người có nguy cơ cao chuyển nặng khi mắc Whitmore là người chứng bệnh tiểu đường, chứng bệnh gan, chứng bệnh thận, chứng bệnh Thalassemia, gặp phải suy giảm sút miễn dịch do ung thư hoặc HIV, chứng bệnh phổi mạn tính.
Hiện là thời điểm dễ khởi phát Whitmore trong năm do tác động của thời kỳ sau mưa lũ. trẻ nhỏ, nhất là trẻ ở các vùng nông thôn có nguy cơ cao mắc Whitmore vì thường chơi đùa ở sông hồ, ruộng, vườn… và ít lưu ý giữ gìn vệ sinh thân thể. Ngoài ra những người thực hiện nông nghiệp tiếp xúc nhiều với đất, nguồn nước ô nhiễm, người dân ở những vùng đang có ca mắc Whitmore cũng có nguy cơ cao nhiễm chứng bệnh.
Để phòng ngừa Whitmore, người dân cần thiết phải tránh tiếp xúc với đất, nước đọng khi trên người có vết thương hở; nếu thực hiện nông cần thiết phải sử dụng đồ bảo hộ như găng tay, ủng cao qua phần bắp chân để ngăn ngừa nhiễm trùng; không tắm gội, bơi ở các ao, hồ, sông gặp phải ô nhiễm hoặc gần nguồn ô nhiễm; thực hiện ăn chín uống sôi, vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và thực hiện ruộng về. phụ huynh cần thiết phải giám sát tránh để trẻ chơi tại khu vực có đất, nước ô nhiễm, đặc biệt khi trên người có vết xước; hướng dẫn bé giữ gìn vệ sinh thân thể sau khi tiếp xúc với đất, nước, sau khi đi mưa về.
Bác sĩ Nguyễn Thị Thuý Hậu
Khoa Nội Tổng hợp, BVĐK Tâm Anh Hà Nội
