Yếu tố di truyền từ phụ huynh là một trong những nguyên nhân gây ra đái dầm ở trẻ, cùng với những căn bệnh lý về đường tiết niệu và thần kinh.
Theo bác sĩ chuyên khoa I Phan Huỳnh Tiến Đạt, Trung tâm Tiết niệu thận học – trung tâm y tế đa khoa Tâm Anh TP.HCM, đái dầm được khái niệm là tình trạng trẻ đào thải nước tiểu có chủ ý, hoặc không có chủ ý trong lúc ngủ. Ước tính, 7% trẻ trai và 3% trẻ gái mắc phải đái dầm ở tuổi lên 5. Tỷ lệ này giảm sút xuống khi trẻ được 10 tuổi. Tuy nhiên, đái dầm vẫn có thể xuất hiện ở người trưởng thành với tỷ lệ tầm khoảng 1%. Đái dầm có ở tất cả mọi người, nhưng mà thường thấy ở bé trai hơn.
Đái dầm ở trẻ nhỏ thường vào ban tối, nhưng mà trong nhiều trường hợp cũng xuất hiện khi trẻ ngủ ban ngày. Một tỷ lệ trẻ mắc phải đái dầm phối hợp cả hai thời điểm. Tình trạng này thường không được chẩn đoán, trừ khi trẻ đủ 5 tuổi. dấu hiệu trẻ mắc phải đái dầm là tiến hành ướt quần áo và giường nhiều lần với tần suất tốt thiểu 2 lần/tuần và nhiều ngày trong tầm khoảng 3 tháng. Đái dầm có thể chia thành 2 loại nguyên phát và thứ phát. Đái dầm nguyên phát được hiểu là tình trạng trẻ đái dầm trong 6 tháng liên tục. Đái dầm thứ phát là khi trẻ đã từng ngừng đái dầm 6 tháng và tái phát.
Bác sĩ Đạt tư vấn cho người nhà căn bệnh nhi. Ảnh: Hân Thái
Sự tiến triển của chứng đái dầm có mối quan hệ tới nhiều yếu tố. trong số đó, sinh lý căn bệnh hướng tới tình trạng trẻ không có nguy cơ thức dậy trong lúc ngủ khi bọng đái căng đầy, phối hợp với việc nước tiểu sản xuất nhiều vào ban tối và giảm sút nguy cơ vận động của bọng đái. Do đó, các chuyên gia tiết niệu cho rằng, nguyên nhân tiến hành cho trẻ đái dầm là do kích thước bọng đái của trẻ còn nhỏ, không thể chứa được nhiều nước tiểu.
Nhiễm trùng đường tiết niệu dai dẳng cũng là nguyên nhân gây ra đái dầm ở trẻ. Trẻ mắc phải muộn tiến triển cũng ngăn cản quá trình tập đi vệ sinh đúng. Đồng thời, đái dầm còn mối quan hệ tới yếu tố tâm lý, thần kinh. Trẻ đái dầm khi mắc phải lo lắng nghiêm trọng dẫn tới tình trạng rối loạn tâm thần, gồm có rối loạn hành vi và rối loạn cảm xúc. Một nguyên nhân không không khác là do yếu tố di truyền. Trẻ sinh ra trong gia đình có phụ huynh mắc phải đái dầm, nhất là người cha, sẽ có nguy cơ gặp tình trạng này cao hơn. Các yếu tố nguy cơ gây ra đái dầm còn gồm có di truyền và các căn bệnh lý ở cơ quan sinh dục, trực tràng như dị tật hệ sinh dục, táo bón.
Bác sĩ Tiến Đạt cho thường hay, những trẻ mắc chứng đái dầm thường ngủ nhiều, không dễ đánh thức khi đang ngủ hoặc đi tiểu không sạch tiến hành cho cho nước tiểu tích tụ trong bọng đái.
Để chẩn đoán chứng đái dầm ở trẻ, bác sĩ sẽ xem xét căn bệnh sử, thăm khám sức khỏe đường tiết niệu để loại trừ nguyên nhân tiểu không kiểm soát. Đồng thời, trẻ có thể được chỉ định xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ đường, kích thích tố và tác dụng thận. Đái dầm có thể do tác dụng phụ của thuốc, nên bác sĩ cũng phối hợp kiểm tra các loại thuốc trẻ đang dùng.
Cho trẻ uống ít nước trước khi ngủ là một trong những cách điều trị đái dầm. Ảnh: Shutterstock
Theo bác sĩ Tiến Đạt, đái dầm có thể không nên điều trị. Nhiều trường hợp trẻ mắc phải đái dầm nhẹ sẽ tự khỏi khi bước vào tuổi thiếu niên. Do đó, trước tiên phụ huynh sẽ được hướng dẫn liệu pháp thay thế đổi hành vi. Cụ thể như cho trẻ uống ít nước trước khi ngủ, sử dụng báo thức để nhắc trẻ đi vệ sinh, thực hiện các bài tập nhiều ngày nguy cơ giữ nước tiểu của bọng đái… Các liệu pháp này được chứng minh là có thể mang tới tốt nhất cho hơn 75% người mắc căn bệnh.
Trong trường hợp liệu pháp thay thế đổi hành vi không tốt nhất, căn bệnh nhi có thể được chỉ định dùng các loại thuốc giúp cho thận giảm sút đào thải nước tiểu như desmopressin, thuốc chống trầm cảm imipramine… Tuy nhiên, thuốc chỉ được sử dụng khi tình trạng đái dầm có tác động tới sinh hoạt và trẻ đủ 6 tuổi.
Việc dùng thuốc và các liệu pháp tâm lý nên được sử dụng đồng thời để mang tới tốt nhất cao nhất. Bởi rất nhiều trường hợp ngừng thuốc, tình trạng đái dầm sẽ xuất hiện trở lại. Do đó, bác sĩ Tiến Đạt khuyến khích phụ huynh nên ưu tiên liệu pháp thay thế đổi hành vi và để ý dấu hiệu đái dầm của trẻ để điều trị sớm. Một trong những dấu hiệu quyết định thời điểm nên phải đưa trẻ tới trung tâm y tế là khi đái dầm tác động tới vận động, tinh thần, tiến hành cho trẻ tự ti trước bạn bè hoặc không thể tham gia các vận động cộng đồng.
Hân Thái
