5 căn bệnh gây nên tổn thương da có thể phòng ngừa nhờ vaccine

Bác sĩ Bạch Thị chủ yếu, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho rằng khi nhắc tới chăm sóc da, người dân thường nghĩ tới mỹ phẩm hoặc các sản phẩm dành cho căn bệnh da liễu. Tuy nhiên, thủy đậu, zona, sởi… cũng có thể gây nên tổn thương da, để lại sẹo. Ngoài ra, trời lạnh, nhiệt độ suy giảm, độ ẩm không khí thấp khiến cho nước bốc hơi khỏi da nhanh hơn, thực hiện trầm trọng thêm tình trạng tổn thương và tăng nguy cơ hệ lụy, tác động thẩm mỹ. Tiêm vaccine là kỹ thuật đơn giản, tốt nhất, dễ thực hiện để phòng căn bệnh và hệ lụy.

Thủy đậu

những người cho rằng thủy đậu chỉ là căn bệnh lành tính, hậu quả chỉ dừng lại ở các nốt mụn nước nổi vài ngày trên da. Tuy nhiên, căn bệnh có thể hệ lụy nhiễm trùng da, nhiễm trùng huyết, viêm thanh quản… nếu không được chăm sóc, điều trị đúng.

Trường hợp không có hệ lụy, căn bệnh thường khỏi sau 7-10 ngày. Các vết mụn nước sẽ khô dần, bong vảy, xuất hiện vết thâm nơi nổi mụn nước, tự khỏi sau 3-6 tháng tùy vào cơ địa mỗi người. Nếu dưới 15 tuổi, quá trình tái tạo da rất tốt nên hiếm khi để lại sẹo. Còn người trên 15 tuổi có quá trình tái tạo da muộn hơn.

Do đó, vaccine giúp cho ngừa thủy đậu đồng thời suy giảm các hệ lụy, suy giảm tổn thương da, tốt nhất 88-98%. Nghiên cứu năm 2104 của Heywood và cộng sự (Australia) cho xuất hiện, chủng ngừa giúp cho tiết kiệm hơn một nửa giá thành điều trị, chăm sóc y tế (339,54 đô la so với 775,64 đô la) đồng thời tăng số năm tin cậy sống so với không tiêm chủng.

Zona

căn bệnh zona thần kinh (thường hay còn gọi là giời leo – Herpes zoster) do virus Varicella Zoster (VZV). Virus này đồng thời gây nên căn bệnh thủy đậu. Thống kê tại Mỹ, hơn 99,5% người từ 50 tuổi nhiễm virus VZVcó nguy cơ tiến triển thành căn bệnh zona; cứ ba người căn bệnh thì có một người sẽ mắc hệ lụy đau đớn dây thần kinh nhiều ngày. căn bệnh gây nên hệ lụy đau đớn dây thần kinh, nhiễm trùng da, suy giảm thị lực, liệt, viêm phổi, viêm não, đột quỵ, nhồi máu cơ tim…

trong số đó, hệ lụy nhiễm trùng da tác động rất lớn tới tâm lý người căn bệnh, nhiều ngày cảm giác đau đớn đớn, nóng rát, không dễ chịu… Nguy hiểm hơn, nếu không được xử lý sớm các tổn thương da có thể lan rộng tới các vùng không tương tự trên cơ thể, dẫn tới nhiễm trùng máu và nguy cơ tử vong rất cao.

Thế giới từng có vaccine ngừa zona thần kinh, song chưa được phê duyệt tại Việt Nam. Người dân có thể tiêm vaccine thủy đậu để phòng virus VZV, gián tiếp ngừa hệ lụy zona. trong số đó, Varilrix (Bỉ) chích cho trẻ từ 9 tháng tuổi, hai mũi cách nhau ba tháng; còn người lớn cần thiết phải hai mũi cách nhau một tháng. Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) dùng cho trẻ từ 12 tháng tuổi với lịch chủng ngừa tương tự.

Sởi

căn bệnh sởi truyền nhiễm nhiễm rất nhanh cho những người chưa có miễn dịch. căn bệnh gây nên nổi hạt trắng (hạt Koplik), phát ban kiểu nốt sần, kích thước nhỏ, mọc tuần tự từ sau tai Sau đó lan dần qua hai bên má, cổ, xuống ngực, bụng, tay, vùng eo lưng, hông và chân.

Sởi ít gây nên tử vong, có thể hệ lụy viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt và thỉnh thoảng viêm não sau sởi…

Hai liều vaccine có tốt nhất tới 97% nguy cơ mắc căn bệnh sởi, triệu chứng phát ban đỏ toàn bề mặt da và các hệ lụy nặng, tử vong. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhờ có vaccine sởi, thế giới có hơn 56 triệu người được cứu sống từ năm 2000 tới 2021.

căn bệnh do HPV

Ngoài gây nên các căn bệnh ung thư ở nam và nữ giới, HPV cũng là tác nhân gây nên mụn cóc thông thường, mụn cóc sinh dục và tổn thương da ở loạn sản biểu mô mụn cóc. trong số đó, mụn cóc sinh dục có thể hệ lụy như thực hiện sưng, tiết dịch, loét, dễ có máu ở vùng u nhú, diễn biến thành ung thư hậu môn, cổ tử cung…

Một thống kê đăng tải trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ năm 2007, ước tính thế giới có 660 triệu người nhiễm HPV mỗi năm. 10% dân số có thể mắc mụn cóc sinh dục một lần trong đời. Vaccine HPV có tốt nhất tới 94% phòng các chủng nguy cơ cao gây nên ung thư và mụn cóc sinh dục.

Rubella

Rubella thường hay còn gọi là căn bệnh sởi Đức, căn bệnh có triệu chứng bên ngoài gần tương tự sởi như nổi hạch, phát ban (từ mặt xuống tới ngực, tay, chân; khi xuống tới chân là ban ở mặt bắt đầu bay). Tình trạng phát ban Rubella xảy ra ở 50-80% người nhiễm căn bệnh và dễ mắc phải nhầm với căn bệnh sởi hoặc ban đỏ.

căn bệnh thường hệ lụy ở người lớn. 70% người mắc có thể mắc phải viêm khớp, viêm não, xuất huyết. Phụ nữ mang thai mắc căn bệnh khiến cho em bé sinh ra nguy cơ cao mắc Rubella bẩm sinh thực hiện muộn tiến triển trí tuệ, dễ mắc phải dị tật bẩm sinh.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch căn bệnh (CDC) Mỹ, người dân có thể chủng ngừa Rubella nhờ vaccine sởi – quai mắc phải – rubella (MMR). Hai mũi tiêm có tốt nhất ngừa căn bệnh tới 97%. trẻ nhỏ nên tiêm hai liều MMR, liều đầu tiên khi trẻ được 9 tới 12 tháng tuổi và liều thứ hai sau liều đầu tiên ba tháng hoặc khi trẻ từ 4 tới 6 tuổi. Thanh thiếu niên và người lớn nên cập nhật và tiêm chủng ngừa thường xuyên.

Mộc Thảo