Một tỷ lệ thiếu máu có thể điều trị tại nhà. Vậy có những cách trị thiếu máu tại nhà nào mà người căn bệnh có thể sử dụng, an toàn và hữu hiệu? Những trường hợp nào người căn bệnh có thể tự điều trị thiếu máu tại nhà?
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS. NGUYỄN QUỐC THÀNH – Trưởng Đơn vị Huyết học lâm sàng, Khoa Nội Tổng hợp, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM.
tổng quát về căn bệnh thiếu máu
Thiếu máu được khái niệm là tình trạng suy giảm sút khối số lượng hồng cầu (RBC) (1). công dụng của RBC là mang đến oxy từ phổi tới các mô và carbon dioxide từ các mô tới phổi. Hồng cầu thực hiện điều này bằng cách sử dụng hemoglobin (Hb). Khi mắc phải thiếu máu, số số lượng hồng cầu vận chuyển oxy và carbon dioxide giảm sút thực hiện suy giảm sút nguy cơ trao đổi khí của cơ thể.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thiếu máu, gồm có thiếu máu, tăng phá hủy hồng cầu (tan máu) hoặc giảm sút sản xuất hồng cầu trong tuỷ xương,… Các hậu quả nghiêm trọng nhất của căn bệnh thiếu máu phát sinh từ tình trạng thiếu mang đến oxy các mô cơ quan trong cơ thể. Sốc, hạ huyết áp hoặc suy tim, suy hô hấp,… và nhiều vấn đề không tương tự có thể xảy ra ở người căn bệnh thiếu máu. Điều này thường sẽ nặng nề hơn với những người lớn tuổi mắc căn bệnh phổi và tim mạch tiềm ẩn.
Nguyên nhân thiếu máu nào có thể hỗ trợ điều trị tại nhà?
Không phải trường hợp nào cũng có thể sử dụng những cách trị thiếu máu tại nhà. Tùy theo nguyên nhân gây ra thiếu máu cũng như tình trạng thiếu máu mà người căn bệnh nên tới địa điểm y tế thăm xét nghiệm thường hay chăm sóc sức khỏe tại nhà theo tư vấn của bác sĩ.
trong số đó, thiếu máu do chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp, thiếu máu do mang thai, thiếu máu do đang trong chu kỳ kinh nguyệt nguyệt,… thường là những nguyên nhân gây ra thiếu máu có thể chăm sóc, điều trị và khắc phục tại nhà.
Để xác định chuẩn xác xem trường hợp thiếu máu nào có thể sử dụng cách trị thiếu máu tại nhà thường hay nên nhập viện theo dõi điều trị, nên thăm xét nghiệm và có chỉ định từ bác sĩ. Không nên tự ý điều trị thiếu máu tại nhà để tránh căn bệnh trở nặng và dẫn tới những hậu quả nguy hiểm với sức khỏe.
Người căn bệnh nghi ngờ thiếu máu có thể đăng ký thăm xét nghiệm tại Đơn vị Huyết học lâm sàng, Khoa Nội Tổng hợp, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh. Đơn vị Huyết học lâm sàng hiện đang có nhiều bác sĩ được đào tạo chuyên sâu và có kỹ năng chuyên môn trong lĩnh vực huyết học lâm sàng, phối hợp với các máy móc xét nghiệm tiên tiến, có thể giúp cho chẩn đoán và điều trị hữu hiệu các vấn đề sức khỏe sự liên quan tới thiếu máu.
Hướng dẫn cách trị thiếu máu tại nhà
1. Thiếu máu nên bổ sung những gì?
Khi sử dụng những cách điều trị thiếu máu tại nhà, nên lưu ý việc bổ sung đầy đủ các dưỡng dinh dưỡng nên thiết sẽ giúp cho cho tình trạng thiếu máu được tăng cường nhanh chóng hơn. Các dưỡng dinh dưỡng mà người căn bệnh thiếu máu nên bổ sung gồm có:
- dinh dưỡng sắt:
- Bổ sung sắt là một trong những kỹ thuật điều trị thiếu máu tại nhà tốt nhất cho người căn bệnh thiếu máu do thiếu sắt. Sắt fumarate, glycerate hoặc sunfat là những loại sắt mà cơ thể con người có thể hấp thụ dễ thực hiện nhất (2).
- Mặc dù các loại viên uống bổ sung sắt được xem như thuốc không kê đơn tuy vậy người mắc phải thiếu máu tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng các loại viên uống bổ sung sắt này.
- Khi dùng viên bổ sung sắt để trị thiếu máu tại nhà, nên bắt đầu với liều nhỏ (không quá 3 lần một ngày) và uống sắt trong bữa ăn có thể thực hiện giảm sút tác dụng phụ.
- Nếu bạn bỏ lỡ một liều, không dùng gấp đôi liều vào lần uống tiếp theo.
- Vitamin C: Các loại thuốc giúp cho bổ sung vitamin C giúp cho tăng cường hàm số lượng vitamin C hấp thụ trong cơ thể, từ đó giúp cho tăng cường tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Tuy nhiên nên lưu ý thuốc bổ sung vitamin C có thể tương tác với các loại thuốc không tương tự, gồm có thuốc hóa trị, estrogen, warfarin (Coumadin) và các loại không tương tự.
- Vitamin B12: Loại vitamin nhóm B này có công dụng hỗ trợ điều trị thiếu máu tại nhà trong trường hợp mắc phải thiếu máu do thiếu vitamin hoặc thiếu máu ác tính. Những người mắc phải thiếu máu ác tính không thể hấp thụ đủ số lượng vitamin B12 và nên bổ sung suốt đời.
- Axit folic: Axit folic có thể được dùng để điều trị tình trạng thiếu axit folic dẫn tới thiếu máu. Việc bổ sung axit folic cũng giúp cho hỗ trợ cho người căn bệnh mắc phải thiếu máu do thiếu vitamin B12 và đang sử dụng những cách trị thiếu máu tại nhà. Tuy nhiên, do axit folic có thể tương tác với các loại thuốc hóa trị 5-fluorouracil và capecitabine (Xeloda) thường hay các thuốc chống động kinh như phenytoin (Dilantin), phenobarbital và primidone (Mysoline),… nên nên tham khảo thêm ý kiến bác sĩ trước khi tự dùng dinh dưỡng bổ sung axit folic tại nhà.
2. Xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người căn bệnh thiếu máu
2.1. Thiếu máu bổ sung thực phẩm gì?
Người mắc phải căn bệnh thiếu máu nên xây dựng chế độ dinh dưỡng với đa loại các loại thực phẩm, nhất là thực phẩm giàu dinh dưỡng sắt, vitamin B12, axit folic và vitamin C, gồm có:
- dinh dưỡng sắt: Các loại thực phẩm giúp cho bổ sung dinh dưỡng sắt như gan bê, các loại đậu, mật mía, hạnh nhân, các loại rau lá xanh, trái cây sấy khô,…
- Vitamin C: Vitamin C giúp cho cơ thể hấp thụ dinh dưỡng sắt tốt hơn. Vì vậy, khi đang thực hiện những cách trị thiếu máu tại nhà có thể lựa chọn lựa thực phẩm giàu vitamin C như trái cây họ cam quýt, cà chua, bông cải xanh, bắp cải, khoai tây, rau bina, súp lơ,…
- Vitamin B12: Nguồn thực phẩm giàu vitamin B12 mà người căn bệnh thiếu máu có thể lựa chọn lựa gồm có gan, thịt, trứng, cá ngừ và phô mai,…
- Axit folic: Những thực phẩm giàu axit folic tốt cho người căn bệnh mắc phải thiếu máu gồm có các loại rau lá xanh, nước cam, chuối, bánh mì, mì ống, trứng, gan bò,…
Tham khảo: Người mắc phải thiếu máu nên ăn gì? 19 thực phẩm bồi bổ cơ thể tốt
2.2. Thực phẩm không tốt cho người căn bệnh thiếu máu
Khi đang thực hiện những cách trị thiếu máu tại nhà, nên lưu ý những loại thực phẩm có thể thực hiện cho tình trạng hấp thụ dinh dưỡng sắt và các loại vitamin mắc phải trễ lại, tác động tới việc điều trị:
- Các sản phẩm từ sữa chứa hàm số lượng canxi cao, có thể thực hiện cho cơ thể không dễ hấp thu sắt hơn, nhất là sắt non-heme. Mặc dù vẫn nên bổ sung các loại thực phẩm có chứa canxi tuy vậy lý tưởng nhất là dùng các loại thực phẩm có chứa sắt và canxi riêng biệt, cách nhau trong vòng một giờ để cơ thể có thể hấp thụ cả hai nhóm dinh dưỡng dinh dưỡng này.
- Tannin thực hiện giảm sút khả dụng sinh học của sắt, thực hiện cho cơ thể không dễ hấp thụ hơn. Vì vậy, người đang trị thiếu máu tại nhà cũng nên lưu ý tránh các loại thực phẩm chứa nhiều tannin như cà phê, trà, rượu vang đỏ và bia,…
- Việc uống nhiều rượu có thể ngăn chặn việc sản xuất tế bào máu và gây ra ra những thất thường về cấu trúc, ngăn cản sự trưởng thành của các tế bào công dụng. Do đó, người mắc phải thiếu máu cũng nên hạn chế rượu bia và các loại đồ uống có cồn.
- Các loại thực phẩm có chứa hàm số lượng axit oxalic cao, ví dụ như củ cải đường, khế, đậu phộng,… cũng nên hạn chế vì axit oxalic có thể dẫn tới tình trạng kết tủa oxalat canxi.
2.3. Lên thực đơn gợi ý cho người thiếu máu
Với người căn bệnh mắc phải thiếu máu, khi lên thực đơn dinh dưỡng hàng ngày, có thể ưu tiên nấu các món ăn tốt cho tình trạng căn bệnh lý của mình, ví dụ như:
- Canh gan gà lá dâu non
- Canh gà cà rốt
- Cháo đậu đỏ
- Cua hấp
- Cháo gan heo nấu đậu xanh
- Gan heo nấu với táo đỏ
- Canh gà hầm tam thất
- Thịt gà kho cùng khoai tây cà rốt
- Sò huyết sốt chua ngọt
- Thịt bò xào nên tây
- Rau bina xào thịt heo
- Canh củ cải trắng sườn non
- Canh nghêu nấu với bầu
- Trứng cuộn tôm
- Canh gà tiêu cay quả bí
- Canh thịt nạc rau dền
3. giảm sút stress
Có hai loại hoang mang là hoang mang mạn tính và hoang mang cấp tính. Khi mắc phải hoang mang, cơ thể trải qua những thế đổi sinh lý cụ thể có thể sự liên quan tới căn bệnh thiếu máu.
những lý thuyết cho rằng lo lắng, hoang mang có thể dẫn tới thiếu máu do thiếu sắt. Một cách không tương tự mà hoang mang có thể gây ra thiếu máu là do trạng thái tâm lý không ổn định có thể gây ra tác động tới chế độ dinh dưỡng của bạn. hoang mang có thể thực hiện cho bạn không ăn nhiều dẫn tới suy dinh dưỡng và thực hiện cho bạn mắc phải thiếu máu.
Ngoài ra, hoang mang mạn tính cũng ngăn cản cơ thể sản xuất axit clohydric để giúp cho cơ thể tiêu hóa thức ăn và hấp thụ các dưỡng dinh dưỡng trong thức ăn.
Vì thế, cách trị thiếu máu tại nhà cũng nên tập trung vào việc tăng cường sức khỏe tinh thần, thực hiện các kỹ thuật giảm sút stress, lo lắng như đi dạo, nghe nhạc, trò chuyện cùng người thân,…
4. Ngủ đủ giấc
Thiếu ngủ không trực tiếp tác động tới căn bệnh thiếu máu. Tuy nhiên, thiếu ngủ có thể thực hiện tăng nguy cơ mắc phải hoang mang, stress,… Vì vậy, người căn bệnh đang sử dụng những cách trị thiếu máu tại nhà cũng nên để ý nghỉ ngơi nhiều và ngủ đủ giấc.
Nên hạn chế việc thức quá khuya, chỉ ngủ những giấc ngủ ngắn. Với người trưởng thành, tốt nhất nên ngủ giấc ngủ sâu từ 7-8 tiếng/ngày để tránh mệt mỏi và giúp cho tình trạng thiếu máu được tăng cường tốt hơn.
5. Tăng cường vận động
Ngoài việc nâng cao sức khỏe tổng thể và uy tín cuộc sống, tập thể dục thể thao còn tăng cường công dụng thể dinh dưỡng của cơ thể, tăng cường hữu hiệu của tim và phổi, đồng thời giảm sút hoang mang, lo lắng và trầm cảm. Những lợi ích này sẽ góp phần giúp cho tăng hữu hiệu của những cách trị thiếu máu tại nhà mà người căn bệnh đang sử dụng.
Người căn bệnh thiếu máu có thể tập trong vòng 30 phút mỗi ngày và tùy thể trạng mà có thể lựa chọn lựa các bài tập phù hợp. Tránh vận động mạnh, gắng sức. những bài tập thích hợp với người căn bệnh thiếu máu gồm có:
- Đi bộ nhanh
- Đạp xe
- Khiêu vũ
- Bơi lội
- Yoga
- Pilates
6. Từ bỏ thói quen có hại
Sức khỏe tổng thể không được giữ gìn sẽ thực hiện cho việc điều trị thiếu máu xảy ra kém hữu hiệu hơn. Đồng thời, sức khỏe không tốt cũng thực hiện cho cơ thể hấp thu dinh dưỡng dinh dưỡng kém hơn và thực hiện cơ thể trễ sản xuất các tế bào máu hơn.
Vì thế, một cách trị thiếu máu tại nhà nên lưu ý chủ yếu là từ bỏ những thói quen có hại cho sức khỏe, ví dụ như:
- Thức quá khuya
- Thiếu ngủ nhiều đêm liên tục
- Ăn quá nhiều, nhất là thực phẩm nấu sẵn, thực phẩm nhiều dầu mỡ và dinh dưỡng béo, thực phẩm nhiều đường,…
- Ngồi nhiều, không tập thể dục thể thao
- Sử dụng các dinh dưỡng kích thích
- Hút thuốc lá
- …
Các phương pháp điều trị thiếu máu không tương tự
Ngoài những cách trị thiếu máu tại nhà có thể sử dụng trong một tỷ lệ nêu trên, còn có những phương pháp thường được bác sĩ chỉ định thực hiện để điều trị thiếu máu như:
- Liệu pháp dùng thuốc, ví dụ như erythropoietin, corticosteroid, các loại thuốc ức chế hệ thống miễn dịch,… cũng sẽ được bác sĩ cân nhắc chỉ định để điều trị thiếu máu.
- Người căn bệnh có thể được truyền máu trong các trường hợp mắc phải thiếu máu cấp tính, thiếu máu nghiêm trọng.
- Cấy ghép tế bào gốc tạo máu cũng là một trong những giải pháp điều trị cho những trường hợp mắc phải thiếu máu nặng do suy tuỷ.
- Nếu người căn bệnh mắc phải ra máu nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng gây ra thiếu máu, người căn bệnh có thể nên phải thủ thuật để cầm máu
Cách phòng tránh căn bệnh thiếu máu
Có thể ngăn ngừa những loại căn bệnh thiếu máu, nhất là những căn bệnh do thiếu dinh dưỡng sắt hoặc vitamin. Còn những loại căn bệnh thiếu máu di truyền, ví dụ như căn bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm thì không thể phòng ngừa tuyệt đối, tuy vậy vẫn có thể chăm sóc, điều trị để kiểm soát căn bệnh.
Các kỹ thuật sử dụng giúp cho ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu gồm có:
- thế đổi hoặc bổ sung chế độ dinh dưỡng, ưu tiên lựa chọn lựa thực phẩm giàu dinh dưỡng sắt và vitamin.
- Điều trị nguyên nhân cơ bản của căn bệnh thiếu máu để phòng ngừa thiếu máu tái phát.
- Thăm xét nghiệm sức khỏe tiền hôn nhân và trao đổi với bác sĩ, thực hiện các xét nghiệm để nhận xét yếu tố thiếu máu di truyền trước khi mang thai.
- giữ thói quen sống khoa học, ngủ đủ giấc, hạn chế uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá,… cũng như thăm xét nghiệm sức khỏe định kỳ để phát hiện, kiểm soát các yếu tố thực hiện tăng nguy cơ thiếu máu.
Những cách trị thiếu máu tại nhà có thể hỗ trợ giúp cho người căn bệnh khắc phục tình trạng thiếu máu. Tuy nhiên, người căn bệnh không nên vì vậy mà xem thường bỏ qua việc thăm xét nghiệm sức khỏe. Khi nghi ngờ mắc phải thiếu máu, người căn bệnh nên tới địa điểm y tế để được kiểm tra và bác sĩ sẽ quyết định xem người căn bệnh có nên nhập viện điều trị thường hay được trị thiếu máu tại nhà. Từ đó bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Để đặt lịch thăm xét nghiệm, điều trị căn bệnh tại Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
