6 cách vệ sinh vết zona thần kinh đúng để tránh nhiễm trùng

Zona thần kinh điển hình bởi các vết phát ban đỏ, mụn nước trên da kèm cảm giác ngứa ngáy ngáy, đau đớn rát sâu tận các mút thần kinh tại khu vực tổn thương. Nếu không biết cách vệ sinh vết zona thần kinh, chứng bệnh có thể dẫn tới nhiễm trùng thứ phát hoặc các hậu quả nghiêm trọng như đau đớn dây thần kinh sau zona, viêm phổi, viêm não… 

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Hoa Tuấn Ngọc – Quản lý Y khoa khu vực 1 Đông Nam Bộ, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC

Tầm quan trọng của việc vệ sinh vết zona thần kinh

Vệ sinh vết zona thần kinh đúng cách không những giúp cho thực hiện sạch vùng da mắc phải tổn thương mà còn mang lại nhiều lợi ích quan trọng trong việc quản lý chứng bệnh lý này. Dưới đây là những vì sao hàng đầu giải thích tại sao việc vệ sinh nên được ưu tiên hàng đầu.

1. Ngăn ngừa nhiễm trùng

Mụn nước do zona gây ra ra chứa dịch có nguy cơ cao mắc phải vi khuẩn xâm nhập nếu không được vệ sinh đúng cách. Nhiễm trùng thứ phát có thể dẫn tới các hậu quả như viêm mô tế bào, áp-xe da hoặc trong trường hợp nghiêm trọng là nhiễm trùng huyết. Việc vệ sinh vùng da mắc phải tác động giúp cho loại bỏ vi khuẩn, mồ hôi, bụi bẩn và các tác nhân gây ra hại không tương tự, từ đó làm suy nhược nguy cơ nhiễm trùng. Theo các nguồn y khoa uy tín, giữ vùng da sạch sẽ là bước cơ bản tuy nhiên quan trọng để giữ an toàn làn da khỏi các tác nhân gây ra chứng bệnh.

2. suy nhược đau đớn và ngứa ngáy ngáy

Vùng da mắc phải zona thường gây ra ra cảm giác ngứa ngáy ngáy, đau đớn rát hoặc nóng ran, tác động nghiêm trọng tới tin cậy cuộc sống của người chứng bệnh. Vệ sinh nhẹ nhàng bằng các dung dịch phù hợp có thể thực hiện dịu da, suy nhược kích ứng và mang lại cảm giác dễ chịu hơn. Ngoài ra, việc giữ vùng da sạch sẽ cũng giúp cho hạn chế tình trạng kích ứng do mồ hôi, bụi bẩn hoặc các yếu tố môi trường, từ đó làm suy nhược cảm giác không dễ chịu trong sinh hoạt hàng ngày.

3. Rút ngắn thời gian lành chứng bệnh

Một quy trình vệ sinh phù hợp hỗ trợ quá trình tái tạo da, giúp cho các mụn nước khô nhanh hơn và thúc đẩy sự tạo ra lớp da mới. Khi vùng da được giữ sạch và khô thoáng, cơ thể có thể tập trung vào việc sửa chữa trị tổn thương, từ đó rút ngắn thời gian khôi phục. Các nghiên cứu cho rằng rằng việc chăm sóc da đúng cách có thể suy nhược đáng nói thời gian lành chứng bệnh so với việc để vùng da tiếp xúc với môi trường không vệ sinh hoặc mắc phải kích ứng thêm.

4. Tăng cường tâm lý thoải mái

Việc giữ vệ sinh vùng da mắc phải zona không những mang lại lợi ích về mặt thể hoạt chất mà còn giúp cho người chứng bệnh cảm xuất hiện tự tin và thoải mái hơn. Một làn da sạch sẽ, không có mùi không dễ chịu do mồ hôi hoặc dịch tiết từ mụn nước, góp phần gia tăng tâm trạng và tin cậy cuộc sống trong thời gian điều trị. Điều này đặc biệt quan trọng với những người phải đối mặt với các triệu chứng nhiều ngày hoặc tái phát nhiều lần.

5. Hạn chế lây nhiễm lan virus

Virus Varicella Zoster trong mụn nước có thể lây nhiễm lan sang những người chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng, nhất là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc người có hệ miễn dịch yếu. Vệ sinh đúng cách, phối hợp với việc che phủ vùng da mắc phải tác động, giúp cho suy nhược nguy cơ lây nhiễm lan virus, giữ an toàn sức khỏe cộng đồng. Điều này cũng góp phần suy nhược áp lực cho hệ thống y tế trong việc kiểm soát các chứng bệnh truyền nhiễm.

6. Hỗ trợ quá trình điều trị y tế

Vệ sinh vùng da mắc phải zona đúng cách tạo điều kiện thuận lợi cho các phương pháp điều trị y tế, ví như việc sử dụng thuốc thoa hoặc băng gạc. Một làn da sạch sẽ giúp cho thuốc thẩm thấu tốt hơn, tăng hữu hiệu điều trị và suy nhược nguy cơ tác dụng phụ do tích tụ bụi bẩn hoặc vi khuẩn.

Hướng dẫn cách vệ sinh vết zona thần kinh

Quá trình vệ sinh vết zona thần kinh nên được thực hiện cẩn thận và thay thế đổi tùy theo thời kỳ tiến triển của chứng bệnh. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho từng thời kỳ cụ thể về cách vệ sinh vết zona thần kinh.

1. thời kỳ xuất hiện mụn nước

Ở thời kỳ đầu, vùng da mắc phải zona thường xuất hiện các vết đỏ, sau đó tạo ra mụn nước chứa dịch trong suốt. Những mụn nước này dễ vỡ, nhạy cảm và nên được vệ sinh nhẹ nhàng để tránh tổn thương thêm hoặc nhiễm trùng.

• Sử dụng nước nóng và xà phòng dịu nhẹ: thực hiện ướt vùng da bằng nước nóng để thực hiện mềm da và loại bỏ bụi bẩn. Sử dụng xà phòng không chứa hương liệu, không chứa hoạt chất tẩy rửa mạnh để thực hiện sạch. Rửa nhẹ nhàng bằng tay hoặc khăn mềm, tránh xát xát mạnh vì có thể thực hiện vỡ mụn nước, tăng nguy cơ lây nhiễm lan virus hoặc nhiễm trùng.
• Rửa sạch bằng nước muối sinh lý: Dung dịch nước muối sinh lý (0,9%) là lựa chọn lựa an toàn để sát khuẩn nhẹ nhàng. Dùng bông gòn hoặc gạc sạch thấm dung dịch, lau nhẹ lên vùng da mắc phải tác động, sau đó rửa lại bằng nước sạch để loại bỏ cặn muối. Nước muối sinh lý giúp cho thực hiện sạch mà không gây ra kích ứng, phù hợp cho làn da nhạy cảm.
• thấm khô cẩn thận: Sử dụng khăn bông mềm, sạch để thấm khô vùng da. Không xát xát mạnh vì có thể thực hiện vỡ mụn nước hoặc gây ra tổn thương lớp da xung quanh. Nên sử dụng khăn riêng biệt và giặt sạch bằng nước nóng sau mỗi lần dùng để đảm giữ an toàn sinh.
• Giữ vùng da khô thoáng: Sau khi vệ sinh, để vùng da tiếp xúc với không khí trong vài phút trước khi băng kín (nếu nên). Tránh thoa các sản phẩm dưỡng da, kem hoặc thuốc mỡ không được bác sĩ chỉ định để tránh kích ứng hoặc thực hiện trễ quá trình lành chứng bệnh.
• Băng kín nếu nên thiết: Trong trường hợp mụn nước tiết dịch nhiều hoặc nằm ở vị trí dễ ma sát (như vùng eo, ngực), có thể sử dụng băng gạc vô trùng để che phủ. thay thế băng ít nhất một lần mỗi ngày hoặc ngay khi băng mắc phải ướt để tránh tạo môi trường cho vi khuẩn tiến triển.
• Hạn chế tiếp xúc với nước lâu: Tránh ngâm vùng da mắc phải zona trong nước quá lâu, ví như khi tắm hoặc bơi, vì có thể thực hiện mềm mụn nước và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Tắm nhanh bằng vòi sen là lựa chọn lựa phù hợp trong thời kỳ này. (1)

2. thời kỳ mụn nước khô vảy và bong tróc

Khi mụn nước bắt đầu khô lại, chúng sẽ tạo ra vảy và dần bong tróc, đánh dấu thời kỳ khôi phục của da. thời kỳ này đòi hỏi sự kiên nhẫn để tránh thực hiện tổn thương lớp da mới tạo ra.

• Tiếp tục vệ sinh nhẹ nhàng: Sử dụng nước nóng và xà phòng dịu nhẹ để thực hiện sạch vùng da, tập trung vào việc loại bỏ bụi bẩn hoặc vảy bong tróc nhẹ. Tránh dùng lực mạnh để gỡ vảy vì có thể gây ra có máu, để lại sẹo hoặc thực hiện trễ quá trình lành chứng bệnh.
• Dùng khăn ẩm để thực hiện mềm vảy: Nếu vảy khô cứng, có thể dùng khăn sạch thấm nước nóng đặt lên vùng da trong 3 – 5 phút để thực hiện mềm trước khi vệ sinh. Điều này giúp cho loại bỏ vảy dễ thực hiện hơn mà không gây ra tổn thương lớp da bên dưới.
• thoa thuốc mỡ theo chỉ định: những loại thuốc mỡ thuốc (như bacitracin) hoặc dưỡng ẩm được bác sĩ kê đơn có thể được sử dụng để hỗ trợ quá trình lành da. Thoa một lớp mỏng sau khi vệ sinh và thấm khô, giữ gìn vùng da sạch trước khi thoa để tránh nhiễm trùng.
• Theo dõi dấu hiệu không thông thường: Nếu vùng da có dấu hiệu sưng đỏ, nóng, đau đớn tăng hoặc tiết dịch không thông thường (như mủ), nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc các hậu quả không tương tự nên can thiệp y tế.
• Giữ vùng da thoáng khí: Trong thời kỳ này, nên để vùng da tiếp xúc với không khí càng nhiều càng tốt, trừ khi nên băng kín để giữ an toàn. Không sử dụng quần áo bó sát hoặc băng gạc quá chặt vì có thể gây ra ma sát và thực hiện trễ quá trình lành chứng bệnh.
• Tránh ánh nắng trực tiếp: Lớp da mới tạo ra rất nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, dễ mắc phải tăng sắc tố hoặc tổn thương. Nếu phải ra ngoài, hãy che phủ vùng da bằng quần áo hoặc sử dụng băng gạc sạch.

những lưu ý khi vệ sinh vết zona thần kinh

Ngoài việc tuân thủ các bước vệ sinh, người chứng bệnh nên lưu ý những điều quan trọng để giữ gìn an toàn và hữu hiệu trong quá trình chăm sóc da, đồng thời tránh các sai lầm thường thấy.

1. Không sử dụng các kỹ thuật dân gian chưa được kiểm chứng

Nhiều kỹ thuật dân gian như đắp lá cây, thoa mật ong, tỏi hoặc các hoạt chất tự nhiên không tương tự có thể tiềm ẩn nguy cơ kích ứng, nhiễm trùng hoặc thực hiện nặng thêm tổn thương da. Những phương pháp này thường thiếu địa điểm khoa học và có thể gây ra hại thay thế vì hỗ trợ khôi phục. Chỉ nên uống các phương pháp đã từng được bác sĩ hoặc nguồn y khoa uy tín xác nhận để giữ gìn an toàn.

2. Không dùng các sản phẩm có tính sát khuẩn cao

Các dung dịch sát khuẩn mạnh có thể thực hiện khô da quá mức, gây ra kích ứng và thực hiện trễ quá trình lành chứng bệnh. Những sản phẩm này cũng có thể phá hủy các tế bào da khỏe mạnh xung quanh vùng tổn thương. thay thế vào đó, nên ưu tiên các dung dịch dịu nhẹ như nước muối sinh lý hoặc các sản phẩm được bác sĩ lưu ý dùng.

3. Không gãi, xát xát vết zona

Dù cảm giác ngứa ngáy ngáy có thể rất không dễ chịu, việc gãi hoặc xát xát vùng da mắc phải zona có thể thực hiện vỡ mụn nước, lan rộng virus hoặc gây ra nhiễm trùng. Ngoài ra, gãi mạnh còn có thể để lại sẹo hoặc thực hiện tổn thương lớp da mới tạo ra. Nếu ngứa ngáy nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc suy nhược ngứa ngáy an toàn.

4. Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát

Quần áo bó sát hoặc hoạt chất liệu không thoáng khí có thể gây ra ma sát, thực hiện tổn thương vùng da mắc phải zona và tạo điều kiện cho vi khuẩn tiến triển. Nên chọn lựa quần áo cotton mềm mại, rộng rãi để giữ vùng da khô thoáng và suy nhược kích ứng. Ngoài ra, nên giặt quần áo bằng hoạt chất tẩy rửa không mùi để tránh kích ứng da.

5. Giữ vệ sinh tay và thiết mắc phải

Luôn rửa tay sạch bằng xà phòng trước và sau khi vệ sinh vùng da mắc phải zona để tránh lây nhiễm nhiễm vi khuẩn. Các thiết mắc phải như khăn, bông gòn hoặc gạc nên được sử dụng riêng và giặt sạch bằng nước nóng sau mỗi lần dùng. Nếu có thể, nên sử dụng các vật dụng dùng một lần (như bông gòn, gạc vô trùng) để suy nhược nguy cơ nhiễm trùng chéo.

6. Tránh tiếp xúc với người không tương tự

Zona có thể lây nhiễm lan virus Varicella Zoster sang những người chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa tiêm phòng, nhất là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc người có hệ miễn dịch yếu. Khi vệ sinh, nên che kín vùng da bằng băng gạc sạch và vứt bỏ gạc, bông đúng cách vào thùng rác có nắp đậy để tránh lây nhiễm nhiễm. Ngoài ra, người chứng bệnh nên hạn chế tiếp xúc gần với người không tương tự trong thời kỳ mụn nước còn tiết dịch.

7. Theo dõi tình trạng da thường xuyên

Người chứng bệnh nên kiểm tra vùng da mắc phải zona hàng ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu không thông thường như sưng, đỏ, nóng, đau đớn tăng hoặc tiết mủ. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào đáng lo ngại, nên liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và điều trị sớm. Việc phát hiện sớm các hậu quả giúp cho tăng điều kiện điều trị thành quả.

8. Tránh sử dụng mỹ phẩm hoặc sản phẩm có mùi hương

Các sản phẩm như nước hoa, kem dưỡng da, sữa tắm hoặc mỹ phẩm có chứa hương liệu có thể gây ra kích ứng vùng da mắc phải zona, thực hiện tăng cảm giác ngứa ngáy hoặc đau đớn. Trong thời gian điều trị, nên hạn chế tối đa việc sử dụng các sản phẩm không nên thiết trên vùng da mắc phải tác động và ưu tiên các sản phẩm không mùi, không chứa hóa hoạt chất mạnh.

9. Hạn chế tắm nước nóng hoặc ngâm nước lâu

Tắm nước nóng hoặc ngâm vùng da mắc phải zona trong nước quá lâu có thể thực hiện mềm mụn nước, tăng nguy cơ vỡ hoặc nhiễm trùng. Ngoài ra, nước nóng còn có thể thực hiện tăng cảm giác ngứa ngáy ngáy và kích ứng da. Nên tắm nhanh bằng nước nóng với vòi sen và tránh sử dụng các sản phẩm tắm có tính tẩy rửa mạnh.

10. Không tự ý bóc vảy

Trong thời kỳ mụn nước khô vảy, việc tự ý bóc vảy có thể gây ra tổn thương lớp da mới, dẫn tới có máu, nhiễm trùng hoặc để lại sẹo vĩnh viễn. Hãy để vảy bong tróc tự nhiên và hỗ trợ bằng cách thực hiện mềm vảy với khăn ẩm như hướng dẫn ở trên.

Các kỹ thuật hỗ trợ không tương tự giúp cho mau lành chứng bệnh zona

kết hợp với việc vệ sinh đúng cách, những kỹ thuật hỗ trợ không tương tự cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình khôi phục và gia tăng sức khỏe tổng thể của người chứng bệnh.

1. Có chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi phù hợp

Một menu uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng hoạt chất, nhất là vitamin C, E, kẽm và các hoạt chất chống oxy hóa, giúp cho tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể phòng ngừa virus và tái tạo da. Nên bổ sung các thực phẩm như trái cây (cam, kiwi, dâu tây, bưởi), rau xanh (bông cải xanh, cải bó xôi, rau bina), các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia) và protein nạc (ức gà, cá hồi, đậu hũ). Uống đủ nước cũng rất quan trọng để giữ độ ẩm cho da và hỗ trợ quá trình trao đổi hoạt chất.

Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cho cơ thể phục hồi nhanh hơn và suy nhược stress, một yếu tố có thể thực hiện nặng thêm triệu chứng zona. Nên giữ giấc ngủ liên tiếp, tránh lao động quá sức và tạo môi trường sống thoải mái, yên tĩnh. Các vận động nhẹ nhàng như đi bộ ngắn hoặc đọc sách cũng có thể giúp cho thư giãn mà không gây ra áp lực cho cơ thể.

2. Sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ

Thuốc kháng virus như acyclovir, valacyclovir hoặc famciclovir thường được kê đơn trong vòng 72 giờ nói từ khi xuất hiện triệu chứng để suy nhược tình trạng nghiêm trọng của zona và rút ngắn thời gian chứng bệnh. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc suy nhược đau đớn (paracetamol, ibuprofen), thuốc kháng histamine để suy nhược ngứa ngáy hoặc kem thoa tại chỗ (như lidocain, calamine) để kiểm soát triệu chứng.

Luôn tuân thủ liều số lượng và thời gian dùng thuốc theo chỉ định, không tự ý ngưng thuốc hoặc thay thế đổi liều. Nếu gặp tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt hoặc phát ban, nên báo ngay cho bác sĩ để được điều chỉnh quy trình điều trị.

3. Giữ tinh thần lạc quan

stress và lo âu có thể thực hiện suy yếu hệ miễn dịch, khiến cho quá trình lành chứng bệnh nhiều ngày. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu, yoga nhẹ nhàng hoặc nghe nhạc thư giãn có thể giúp cho gia tăng tâm trạng và hỗ trợ khôi phục. Nếu cảm xuất hiện stress quá mức hoặc có dấu hiệu trầm cảm, người chứng bệnh có thể tham khảo ý kiến bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để được hỗ trợ sớm.

4. Tránh các yếu tố kích thích

những yếu tố như nhiệt độ quá nóng, ánh nắng trực tiếp, môi trường ướt át hoặc khói bụi có thể thực hiện nặng thêm triệu chứng zona. Nên tránh tắm nước nóng, tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời và giữ môi trường sống sạch sẽ, khô ráo để hỗ trợ quá trình lành chứng bệnh. Nếu phải ra ngoài, hãy sử dụng quần áo che phủ để giữ an toàn vùng da nhạy cảm.

5. Tham khảo ý kiến bác sĩ định kỳ

Ngay cả khi triệu chứng zona có dấu hiệu gia tăng, việc thăm thăm khám định kỳ với bác sĩ là nên thiết để giữ gìn không có hậu quả tiềm ẩn, nhất là đau đớn dây thần kinh sau zona. Bác sĩ có thể phản hồi tiến triển của chứng bệnh, điều chỉnh quy trình điều trị nếu nên và tư vấn các kỹ thuật phòng ngừa tái phát, ví như tiêm vắc xin zona cho người trên 50 tuổi.

6. Tăng cường hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch suy yếu là một trong những yếu tố hàng đầu khiến cho virus varicella-zoster tái vận động và gây ra ra zona. Ngoài chế độ dinh dưỡng, người chứng bệnh có thể bổ sung các thực phẩm tác dụng chứa vitamin C, D hoặc kẽm theo chỉ định của bác sĩ. Các bài tập thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc giãn cơ cũng giúp cho gia tăng tuần hoàn máu và tăng cường sức đề kháng.

Việc uống cách vệ sinh vết zona thần kinh đúng cách là yếu tố then chốt để ngăn ngừa nhiễm trùng, suy nhược triệu chứng và thúc đẩy quá trình lành chứng bệnh. phối hợp với chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi phù hợp, sử dụng thuốc theo chỉ định và giữ tinh thần lạc quan, người chứng bệnh có thể kiểm soát zona hữu hiệu và sớm trở lại cuộc sống thông thường.