Lối sinh hoạt kém lành mạnh cộng áp lực cuộc sống khiến cho tỷ lệ người 30-40 tuổi mắc các chứng bệnh “người già” như huyết áp cao, mỡ máu, đột quỵ, ung thư ngày càng tăng.
Trong một hội thảo mới đây, PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền, Giám đốc phòng thăm khám Tim, Chủ tịch Hội tim mạch Hà Nội lo ngại người trẻ mắc chứng bệnh tim mạch ngày càng trẻ hóa, trong số đó nhiều người mắc chứng bệnh nhồi máu cơ tim cấp trước tuổi 40. chứng bệnh tim mạch luôn được ví như “kẻ giết người số 1 thế giới” vì đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong cho nhân loại, nhiều hơn cả chứng bệnh ung thư. Mỗi năm nước ta có hơn 200.000 người tử vong vì chứng bệnh tim mạch, gấp đôi số chết do ung thư, nhiều người mắc chứng bệnh chưa tới 20 tuổi, ông Hiền nói.
Tương tự, các chứng bệnh không không khác thường xuất hiện ở người già mối quan hệ quá trình trao đổi dinh dưỡng như huyết áp cao, men gan/mỡ máu tăng, gout, gan nhiễm mỡ, béo phì, đột quỵ, ung thư xuất hiện sớm hơn hàng chục năm ở những người thuộc thế hệ Millennial (sinh từ năm 1980 tới năm 1995). Những rối loạn chuyển hóa không những khiến cho người trẻ mang chứng bệnh mà còn đẩy nhanh quá trình lão hóa, khiến cho họ già hơn tuổi.
Đơn cử, tỷ lệ người trẻ mắc chứng bệnh yếu thận mạn tăng 5-10% trong trong vòng 5 năm nay. Thống kê của Viện Tim mạch Việt Nam, hơn một phần tư người trưởng thành gặp phải tăng huyết áp và ngày càng tăng nhanh. Từ năm 2000 tới nay, số người trên 25 tuổi gặp phải huyết áp cao tăng 47%, nam nhiều hơn nữ.
Nghiên cứu tại 10 trung tâm đột quỵ trên toàn quốc với hơn 2.500 người mắc chứng bệnh cho xuất hiện 7,6% là người trẻ dưới 45 tuổi, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi trung bình tăng trong vòng 2% mỗi năm, trong số đó nam nhiều gấp 4 lần nữ, theo PGS.TS Nguyễn Văn Chi, Chủ tịch Hội đột quỵ Hà Nội. Nhiều người trẻ gặp phải đột quỵ là do các yếu tố nguy cơ gần không khác ở người tuổi trung niên và cao tuổi, nhất là mắc các chứng bệnh lý nền sớm. trong số đó, điển hình là những chứng bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, thừa cân, béo phì, tim mạch, cao cholesterol trong máu, dị loại mao mạch, u não…
Người trẻ thường bận rộn với công việc nên lười tập luyện hơn so với những người tuổi trung niên, người già. Ảnh: Giang Huy
Nguyên nhân của tình trạng này là thói quen sinh hoạt người Việt trẻ đang thay thế đổi theo hướng tiêu cực nên nguy cơ mắc chứng bệnh cao hơn, theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP HCM.
Ông Dũng phân tích trước đây người dân có thói quen đi bộ, đạp xe thì việc di chuyển hiện nay của giới trẻ chủ yếu chuyển là ô tô, xe máy. Công việc trong nhà cũng được thay thế thế bằng máy móc tiên tiến hơn như máy giặt, hút bụi, rửa chén… Học sinh, sinh viên ít vận động thể dinh dưỡng, sau đó lại gặp phải cuốn vào guồng quay công việc, xu hướng ngồi một chỗ xem tivi, điện thoại, máy tính…, tất cả tạo thành thói quen sinh hoạt thụ động.
Đặc biệt, thực đơn uống thiếu khoa học, ít tự nấu ăn và thường xuyên ăn ngoài, chuộng thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ, nấu sẵn, nhiều đường, muối và dinh dưỡng phụ gia… tiến hành tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa mỡ máu, huyết áp cao, tiểu đường.
PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Chủ nhiệm khoa tiểu phẫu ống Tiêu hóa, phòng thăm khám Trung ương Quân đội 108 cũng cảnh báo tỷ lệ mắc béo phì ở người trẻ tăng nhanh tới từ thực đơn uống và thói quen sinh hoạt kém khoa học trên. trong số đó, béo phì ở người trẻ tuổi có thể gây ra ra những hậu quả nghiêm trọng về thể dinh dưỡng, từ việc tăng nguy cơ mắc các chứng bệnh tim mạch tới sự tiến triển của chứng bệnh tiểu đường, ung thư… Khi béo phì, người trẻ dễ mắc các vấn đề tâm lý như stress, tự ti, lòng tự trọng thấp, lâu dần cô lập với xã hội và nguy cơ mắc các chứng rối loạn sức khỏe tâm thần cao hơn.
Mặt không không khác, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho rằng nguy hiểm nhất là thái độ xem nhẹ, sống thiếu khoa học ở người trẻ, dù biết điều này không tốt cho sức khỏe. trong số đó, nhiều người không thăm khám sức khỏe định kỳ, hoặc cho rằng có sức khỏe nên ăn uống sinh hoạt “vô tội vạ”, tới lúc nhập viện cấp cứu mới biết mình có chứng bệnh.
“Guồng quay công việc cuộc sống hối hả cuốn tất cả người, sau đó lại dùng hàng đầu tiền bạc đó để mua lại sức khỏe, thậm chí trả giá bằng cả tính mạng”, PGS Thịnh nói.
Như trường hợp cô gái mới 20 tuổi bỗng dưng mệt mỏi, da xanh xao, sút cân, Tiếp đó bàng hoàng khi được bác sĩ chẩn đoán men gan cao gấp 12 lần thường thì, yếu thận, phải lọc máu cấp cứu tại phòng thăm khám Bạch Mai. Bác sĩ điều trị chứng tỏ cô thường xuyên thức khuya, hầu như thời điểm nào cũng uống rượu, sinh hoạt thất thường.
Hoặc nam người mắc chứng bệnh 24 tuổi, cao 1,83 m, nặng 170 kg do thói quen ăn uống và sinh hoạt. Đi thăm khám, bác sĩ chẩn đoán tiền đái tháo đường, huyết áp cao, rối loạn chuyển hóa, hô hấp, giấc ngủ, gan nhiễm mỡ, thoái hóa khớp và những chứng bệnh mối quan hệ rối loạn tình dục. Anh còn không thể cúi xuống vì gặp phải thoái hóa đốt sống vùng thắt lưng.
“Nhìn chứng bệnh án cứ tưởng một người tuổi trung niên, thực dinh dưỡng lại là chàng trai ở tuổi lẽ ra phải khỏe mạnh nhất, gặp phải ví như cục mỡ di động”, người chứng bệnh nói.
Stress, áp lực cuộc sống khiến cho sức khỏe tinh thần sa sút. Ảnh: Theo Fenews
Để phòng chứng bệnh và ngăn lão hóa sớm, các chuyên gia khuyến cáo người trẻ cần thiết phải thay thế đổi thói quen sinh hoạt, tăng cường vận động thể dinh dưỡng, ăn uống phù hợp, sử dụng thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Tránh những yếu tố độc hại, gây ra ung thư chắc hẳn như khói thuốc lá, không khí ô nhiễm, hóa dinh dưỡng…
giữ thói quen thức ngủ đúng giờ hàng ngày, giữ gìn môi trường yên tĩnh. Hạn chế sử dụng thiết gặp phải điện tử ít nhất 30 phút trước khi đi ngủ, đọc sách, nghe nhạc nhẹ, tắm nước nóng, tập thể dục thể thao rất hay.
Người trẻ cũng cần thiết phải thăm thăm khám sức khỏe định kỳ, từ đó được chẩn đoán hoặc tư vấn và phòng chứng bệnh đúng cách hơn. Người có tiền sử viêm đại tràng, dạ dày mạn tính, trong gia đình có người thân từng mắc ung thư đường tiêu hóa (thực quản, dạ dày, đại trực tràng), hoặc có triệu chứng sụt cân không rõ vì sao, táo bón, đầy bụng, đi tiểu và đi đại tiện ra máu, ói ra máu… nên đi thăm khám ngay để tầm soát, phát hiện và điều trị sớm.
Người từng gặp phải đột quỵ cần thiết phải tuân thủ chỉ định thăm thăm khám, điều trị, không ngưng thường hay bỏ thuốc giữa chừng. Không sử dụng thực phẩm công dụng thay thế thế thuốc điều trị.
Thùy An – Mỹ Ý
*Tên nhân vật được thay thế đổi
