Khi gặp phải mất sữa sau sinh, nhiều người mẹ lo lắng thường hay lo lắng thực hiện cho tình trạng càng trở nên nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân nào thực hiện cho mẹ gặp phải mất sữa sau khi sinh và thực hiện thế nào để có nguồn sữa dồi dào cho con bú? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Mất sữa sau sinh là như nào?
Mất sữa sau sinh là tình trạng tuyến sữa ngừng vận động sản xuất sữa mẹ, trẻ bú mẹ hoặc mẹ vắt/hút sữa tuy nhiên không xuất hiện sữa chảy ra ngoài. Lúc này, mẹ sẽ nhận xuất hiện hai bầu ngực không còn căng tức mà mềm và xẹp dần.
ThS.BSNT Nguyễn Thị Hồng Nhung, Trung tâm Sản Phụ khoa khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh Hà Nội chia sẻ, tình trạng mất sữa sau khi sinh được chia thành hai kiểu, gồm:
- Mất sữa ít dần đi: các tuyến sữa sản xuất sữa suy yếu dần Tiếp đó mới mất hẳn, tình trạng này có thể quá lâu trên 7 ngày.
- Mất sữa đột ngột: các tuyến sữa đột ngột ngừng tiết sữa, thời gian quá lâu dài thường hay ngắn phụ thuộc hoàn toàn vào người mẹ.
Phân biệt ít sữa, tắc sữa và mất sữa sau khi sinh
Với những người lần đầu thực hiện mẹ chưa có kinh nghiệm cho con bú rất dễ nhầm lẫn giữa tình trạng ít sữa, tắc sữa với mất sữa sau khi sinh. Đây là 3 tình trạng hoàn toàn không tương tự nhau, mẹ có thể phân biệt dựa vào các đặc tính chủ yếu dưới đây:
- Ít sữa: số lượng sữa mẹ tiết ra ít hơn thông thường, hai bầu ngực mẹ không còn đau đớn thường hay căng tức nhiều.
- Tắc sữa: tuyến sữa vẫn sản xuất sữa như thông thường tuy nhiên do ống dẫn sữa gặp phải tắc nên sữa mẹ gặp phải ứ đọng không thể chảy ra ngoài, điều này thực hiện cho bầu ngực mẹ trở nên căng tức, đau đớn đớn và có thể gặp phải sốt.
- Mất sữa: tuyến sữa ngừng sản xuất sữa, dù mẹ cố gắng dùng tay vắt sữa hoặc sử dụng máy hút sữa cũng không xuất hiện sữa chảy ra ngoài.
Tại sao mẹ gặp phải mất sữa sau sinh?
Để có giải pháp khắc phục hữu hiệu, mẹ cần thiết phải tìm hiểu và xác định được nguyên nhân mất sữa sau sinh là vì đâu. Theo bác sĩ Nhung, có rất nhiều nguyên nhân thực hiện cho mẹ không có sữa, trong số đó phải nhắc tới những nguyên nhân phổ quát và thường gặp nhất là:
1. Mẹ không cho con bú hoặc bú không thường xuyên
Nếu mẹ lạm dụng sữa công thức, không cho con bú mẹ hoặc không cho bú thường xuyên, bầu sữa mẹ không còn được kích thích sẽ tạo sữa ít dần và gây ra mất sữa. (1)
Cơ thể mẹ bắt đầu quá trình tạo sữa từ trong thai kỳ. Vú của mẹ có thể bắt đầu tiết sữa non vài tuần trước ngày dự sinh vì nồng độ hormone prolactin kích thích sản xuất sữa sẽ tăng lên vào cuối thai kỳ. Sữa mẹ sẽ “về” vài ngày sau khi sinh con, mẹ sẽ xuất hiện bầu ngực trở nên đầy đặn và nặng nề hơn sau khi con chào đời do số lượng sữa tăng lên.
Khi mẹ quyết định nuôi con bằng sữa công thức, ngưng cho con bú mẹ hoặc ngừng vắt/hút sữa ra ngoài, nồng độ prolactin sẽ suy yếu và quá trình sản xuất sữa sẽ dần dần ngừng lại.
2. Nghỉ ngơi, chăm sóc sau sinh không khoa học
Sau sinh nở, mẹ cần thiết phải có nhiều thời gian nghỉ ngơi để phục hồi sức khỏe. Khi cơ thể mẹ khỏe mạnh, quá trình tạo tiết sữa cũng thuận lợi hơn. Nếu mẹ không được nghỉ ngơi hoặc có quá ít thời gian để nghỉ ngơi có thể thực hiện cho đầu óc lo lắng, stress quá lâu… Những điều này có thể thực hiện cho sữa mẹ ít dần đi và mất hẳn.
Ngoài ra, mẹ gặp phải thiếu ngủ, mất ngủ sau sinh cộng với tâm lý mệt mỏi, lo lắng có thể dẫn tới tình trạng trầm cảm sau sinh. Đây là một căn bệnh lý rất nguy hiểm, có thể tác động xấu tới sức khỏe người mẹ. Gia đình cần thiết phải đặc biệt quan tâm để phát hiện sớm và can thiệp sớm.
3. Chế độ dinh dưỡng kém
Một thực đơn uống khoa học, bổ sung đầy đủ các nhóm hoạt chất dinh dưỡng cần thiết phải thiết không những giúp cho cơ thể mẹ nhanh phục hồi, mà còn tạo được nguồn sữa dồi dào và tin cậy cho con.
Tuy vậy, rất nhiều người mẹ đang thực hiện chế độ dinh dưỡng kém, thiếu với nhu cầu khuyến cáo của phụ nữ nuôi con nhỏ. Nhiều mẹ nghe theo các phương pháp dân gian như ăn nhiều móng giò, gà hầm… để có nhiều sữa tuy nhiên lại bỏ quan nhiều món ăn dinh dưỡng không tương tự thực hiện cho cơ thể suy nhược, không đem đến đủ dinh dưỡng để thúc đẩy cơ chế tạo tiết sữa.
4. Mắc căn bệnh lý sự liên quan tới tuyến vú
Mẹ mắc các căn bệnh lý sự liên quan tới tuyến vú như viêm vú, áp xe vú, từng tiểu phẫu ngực như nâng ngực hoặc thu nhỏ ngực có thể thực hiện tác động tới cơ chế tạo tiết sữa của tuyến vú.
Ngoài ra, một vài căn bệnh lý rối loạn nội tiết, nhất là có sự liên quan tới hai loại hormone prolactin và oxytocin có thể gây ra rối loạn quá trình tạo tiết sữa, thực hiện cho mẹ rơi vào trường hợp mất sữa sau sinh.
5. Mẹ uống ít nước
90% sữa mẹ là nước. Do đó nếu mẹ uống quá ít nước cũng có thể gặp tình trạng ít sữa, lâu ngày dẫn tới mất sữa.
6. Các nguyên nhân không tương tự
Ngoài các nguyên nhân phổ quát nhắc trên, mẹ sau sinh gặp phải mất sữa có thể xuất phát từ các nguyên nhân sau:
- Mẹ sử dụng thuốc.
- Mẹ gặp phải thiếu máu.
- Mẹ sinh non hoặc sinh mổ nên cơ chế tạo tiết sữa chưa hoàn thiện, sữa về trễ và ít hơn so với mẹ sinh thường.
- Mẹ thiếu kinh nghiệm nuôi con bằng sữa mẹ, không biết tư thế cho bé bú đúng và cho bé ngậm bắt vú mẹ đúng cách.
- Mẹ không biết vắt sữa bằng tay hoặc sử dụng máy hút sữa sai cách.
Dấu hiệu mất sữa sau sinh ở mẹ
Dưới đây là những dấu hiệu cho xuất hiện mẹ gặp phải mất sữa hoặc cảnh báo mẹ có thể rơi vào tình trạng mất sữa sau sinh, gồm có:
1. Không có sữa hoặc số lượng sữa tiết ra rất ít
Đây là dấu hiệu đầu tiên cho xuất hiện mẹ đã từng gặp phải mất sữa sau sinh. Thông thường, trong 2-5 ngày đầu tiên sau khi sinh con, cơ thể mẹ sẽ tiết ra một vài lượng nhỏ sữa non. Đây là loại sữa chứa nhiều hoạt chất dinh dưỡng mà tất cả em bé cần thiết phải trong những ngày đầu tiên. trong vòng 3-5 ngày sau sinh, sữa mẹ sẽ “về”. Tuy nhiên có một vài nguyên nhân thực hiện cho sữa mẹ về muộn hoặc không về. (2)
2. Bầu ngực xẹp, không căng tức
Dấu hiệu tiếp theo giúp cho mẹ sớm nhận biết nguồn sữa đang ít dần hoặc sắp mất hẳn là ngực trở nên mềm hơn, không còn căng tức. quy chuẩn khi sữa mẹ tiết ra sẽ thực hiện căng tức bầu ngực. Nếu bầu ngực mẹ lúc nào cũng mềm, lỏng, không căng tròn chứng tỏ là không có sữa, nguy cơ mất sữa rất cao.
3. Dùng tay hoặc máy hút sữa vẫn không có sữa
Khi mẹ cho con bú trực tiếp, dưới kích thích ti mẹ của trẻ không xuất hiện sữa tiết ra hoặc mẹ dùng tay, máy hút sữa vẫn không xuất hiện sữa chảy ra chứng tỏ mẹ đã từng gặp phải mất sữa sau sinh.
4. Bé bú thiếu no
Thông thường khi bé bú no sẽ có vẻ thỏa mãn và ngủ ngay sau khi bú. Nếu mẹ xuất hiện sau khi bú mẹ mà bé vẫn đói (qua các dấu hiệu như khóc, mút ngón tay hoặc muốn ngậm ti giả) nghĩa là sữa mẹ ít, thiếu cho bé. Mẹ cần thiết phải tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp kích sữa, tránh gặp phải mất sữa.
5. Bé đi tiểu dưới 6 lần/ngày
Bé sẽ đi tiểu 6 lần/ngày hoặc hơn nếu bú đủ sữa mẹ. Nước tiểu của bé thường không màu. Nếu xuất hiện bé đi tiểu dưới 6 lần/ngày hoặc với trẻ hơn 3 ngày tuổi xuất hiện nước tiểu có màu gạch bẩn dính tả, đó là dấu hiệu sữa mẹ ít dần, cần thiết phải sớm khắc phục để tránh tình trạng mất sữa.
6. Bé không tăng cân
Khi bú đủ sữa mẹ, bé nhận được các hoạt chất dinh dưỡng quý giá sẽ tăng cân nhanh, ít nhất là 30 gram trong vòng 2 tháng đầu. Nếu bé không tăng cân nghĩa là mẹ ít sữa hoặc mẹ không cho bé bú đúng cách.
Khi nào cần thiết phải gặp bác sĩ?
Sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh và lý tưởng nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến nghị mẹ nên nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời. Ngoài ra, việc nuôi con bằng sữa mẹ cũng được khuyến khích cho tới khi trẻ ít nhất 12 tháng hoặc lâu hơn nếu mẹ và bé đều sẵn lòng. (3)
Vì thế, ngay khi nhận xuất hiện các dấu hiệu mất sữa sau sinh hoặc cảnh báo nguy cơ mất sữa nhắc trên, mẹ hãy tới ngay khu vực y tế để được bác sĩ tư vấn và xác định nguyên nhân là như nào, từ đó có hướng khắc phục hữu hiệu giúp cho mẹ giữ gìn nguồn sữa dinh dưỡng cho con.
Để đặt hẹn thăm xét nghiệm và tư vấn với các chuyên gia – bác sĩ tại Hệ thống khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh, mẹ vui lòng liên hệ tới:
HỆ THỐNG khu vực y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Mẹ gặp phải mất sữa thực hiện sao để có lại?
Khi nhận xuất hiện gặp phải ít sữa hoặc mất sữa sau sinh, mẹ có thể sử dụng các cách dưới đây để kích thích sữa về:
- Cho bé bú thường xuyên hơn để kích thích cơ thể tạo tiết sữa. lưu ý cho bé bú đúng tư thế và hướng dẫn bé ngậm bắt vú mẹ đúng cách.
- Chườm ấm và massage bầu ngực trước mỗi cữ bú để kích thích sữa về.
- Trường hợp bé ít bú, mẹ nên dùng tay vắt sữa hoặc dùng máy hút sữa để hút sữa ra ngoài. Luôn để bầu ngực được rỗng cũng là cách kích thích cơ thể tạo tiết sữa.
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và cân bằng các nhóm hoạt chất, nên tăng cường các nhóm thực phẩm lợi sữa, tránh các thực phẩm mất sữa cũng như các loại thực phẩm có thể tác động tới mùi vị sữa mẹ thực hiện cho bé bỏ bú.
- Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, tin tưởng rằng mình sẽ sớm có đủ sữa cho bé bú, tuyệt đối không bi quan và lạm dụng sữa công thức quá sớm.
- Uống nhiều nước.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cách khắc phục tình trạng ít sữa, mất sữa sau sinh an toàn và hữu hiệu.
Phòng ngừa gặp phải mất sữa sau sinh bằng cách nào?
Có nhiều phương pháp giúp cho gọi sữa mẹ “về” sớm và nhanh sau khi sinh, mẹ có thể tham khảo:
- Cho bé ti mẹ càng sớm càng tốt để kích thích tuyến sữa tăng tiết sữa. Các chuyên gia khuyến cáo nên cho bé bú sớm trong vòng 1 giờ đầu tiên sau khi sinh để nhận được dòng sữa non quý giá.
- Cho bé bú mẹ thường xuyên, bé càng bú nhiều thì sữa mẹ về càng nhiều.
- Để bé bú đều cả hai bên bầu ngực.
- Thường xuyên massage bầu ngực nhẹ nhàng để kích thích tuyến sữa.
- Ăn uống đầy đủ hoạt chất dinh dưỡng.
- Nghỉ ngơi khoa học, mẹ nên chia sẻ cùng ông xã và các thành viên trong gia đình để được thấu hiểu và hỗ trợ việc chăm sóc bé.
- Khi không thể cho bé bú, mẹ hãy vắt sữa hoặc hút sữa ra ngoài để giữ ổn định cơ chế tạo tiết sữa.
Vừa rồi là những thông tin tổng quát về nguyên nhân và dấu hiệu mất sữa sau sinh. Hy vọng mẹ đã từng có thêm thông tin hữu ích để giữ gìn nguồn sữa dồi dào và dinh dưỡng cho con. Chúc hành trình nuôi con bằng sữa mẹ của mẹ thật nhiều niềm vui và hạnh phúc!
