Ung thư tuyến giáp thường có tiên số lượng tốt với nguy cơ điều trị khỏi chứng bệnh cao nếu được phát hiện ở thời kỳ sớm và can thiệp điều trị sớm, đúng phương pháp. Tuy nhiên, ung thư vẫn có nguy cơ tái phát trở lại sau khi người mắc chứng bệnh đã từng hoàn thành xong quá trình điều trị, ngay cả khi việc điều trị chứng bệnh đã từng kết thúc từ 10 năm thường 20 năm trước đó. Trong dưới đây, hãy cùng tìm hiểu về 10 triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát phổ quát, nên được lưu ý.
Ung thư tuyến giáp có tái phát không?
giải thích là có, dù ung thư tuyến giáp có tỷ lệ tử vong không quá cao, có thể điều trị tốt nhất nếu được phát hiện sớm. Việc ung thư tuyến giáp tái phát sau khi đã từng kết thúc điều trị 10 – 20 năm là hoàn toàn có thể xảy ra. (1)
Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2022, trên thế giới có khoảng tầm 821.214 ca mới mắc và 47.507 ca tử vong do ung thư tuyến giáp. Tại Việt Nam, ung thư tuyến giáp đứng thứ 6 trong những loại ung thư thường gặp với 6.122 ca mắc mới, 858 ca tử vong mỗi năm và tỷ lệ mắc là 4,8/100.000 dân.
Tỉ lệ tái phát ung thư tuyến giáp
Theo một nghiên cứu được công bố năm 2021, được thực hiện từ năm 1996 – 2015 trên hơn 4.000 người mắc chứng bệnh ung thư tuyến giáp, đã từng được thủ thuật cắt tuyến giáp trước đó, ghi nhận tỷ lệ tái phát ung thư tuyến giáp như sau: (2)
- Nhóm nguy cơ thấp: Tỷ lệ tái phát là 1.6% trong vòng 10 năm.
- Nhóm nguy cơ trung bình: Tỷ lệ tái phát 7.4% trong vòng 10 năm.
- Nhóm nguy cơ cao: Tỷ lệ tái phát 22.4% trong vòng 10 năm.
Nghiên cứu trên đã từng sử dụng cách phân loại nguy cơ dựa theo của Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (American Thyroid Association) và tính lâm sàng để xếp người mắc chứng bệnh trong nghiên cứu thành 3 nhóm có nguy cơ tái phát từ thấp tới cao.
Có thể xuất hiện, gần như mỗi 4 người ở nhóm có nguy cơ cao là có một người tái phát ung thư tuyến giáp. Thế nên, việc lưu ý các triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát là rất quan trọng để người chứng bệnh có thể điều trị sớm.
Tầm quan trọng của việc nhận biết ung thư tuyến giáp tái phát
với các chứng bệnh lý ung thư nói chung cũng như ung thư tuyến giáp nói riêng, việc theo dõi định kỳ sau điều trị rất nên thiết và quan trọng để phát hiện sớm những triệu chứng tái phát. Đặc biệt những loại ung thư tuyến giáp nguy hiểm lại thường tái phát nhiều hơn. Thế nên việc phát hiện sớm các triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát là rất quan trọng. (3)
Ung thư tuyến giáp có nhiều loại giải phẫu chứng bệnh không tương tự nhau (ung thư tuyến giáp loại nhú, loại tủy, loại không biệt hóa); trong số đó, loại tủy và loại không biệt hóa có tiên số lượng xấu hơn. Ung thư tuyến giáp loại nhú chiếm tỉ lệ nhiều nhất, với tiên số lượng tốt và tỉ lệ tái phát thấp.
Đa số người mắc chứng bệnh ung thư tuyến giáp thường có tiên số lượng tốt, tỉ lệ tái phát thấp và nguy cơ điều trị khỏi chứng bệnh cao, tuy nhiên khi chứng bệnh tái phát có thể di căn qua các cơ quan không tương tự như gan, phổi, xương,… chủ yếu vì thế, việc theo dõi định kỳ sau điều trị ung thư tuyến giáp nhằm mục đích phát hiện sớm những triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát của chứng bệnh, từ đó có kế hoạch điều trị, can thiệp sớm để nâng cao tiên số lượng sống cho người mắc chứng bệnh.
5 triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát phổ quát
1. Xuất hiện u bướu ở vùng cổ
Xuất hiện u bướu ở vùng cổ là một triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát tương đối dễ nhận biết. Khi ung thư tuyến giáp tái phát, u bướu ở vùng cổ sẽ xuất hiện lại và có xu hướng tiến triển rất nhanh. Vì vậy, người từng mắc ung thư tuyến giáp nên lưu ý tới dấu hiệu không thông thường này. (4)
2. Ho lâu dần
Khi chứng bệnh tái phát, người mắc chứng bệnh sẽ có thể có những triệu chứng như ho khan, ho lâu dần mà không mối quan hệ tới tới các chứng bệnh lý không tương tự như viêm đường hô hấp trên, cảm cúm,… Triệu chứng này thường dễ mắc phải người mắc chứng bệnh lơ là mà không để ý tới nguy cơ tái phát chứng bệnh.
3. thay thế đổi giọng nói, khàn tiếng
người mắc chứng bệnh không nên bỏ qua triệu chứng khàn tiếng, thay thế đổi giọng nói. Các triệu chứng này có thể do chứng bệnh ung thư tuyến giáp tái phát, sự xuất hiện trở lại của u bướu ở vùng cổ có thể đè nén thanh quản gây ra ra khàn tiếng, thay thế đổi giọng nói.
4. không dễ dàng nuốt, không dễ dàng thở
Một triệu chứng tái phát chứng bệnh ung thư tuyến giáp nên đặc biệt lưu ý là cảm giác không dễ dàng nuốt, không dễ dàng thở trong thời gian dài. Triệu chứng không dễ dàng nuốt, nuốt nghẹn, thường cảm xuất hiện đau đớn khi nuốt, kèm đó là triệu chứng không dễ dàng thở gia tăng có thể là những triệu chứng tái phát của chứng bệnh ung thư tuyến giáp. Những triệu chứng nhắc trên là do sự tiến triển của u bướu gây ra đè nén các cơ quan xung quanh như khí quản, thực quản.
5. Mệt mỏi, suy yếu cân không thông thường
Các triệu chứng có thể gợi ý ung thư tuyến giáp tái phát là người mắc chứng bệnh thường xuyên cảm xuất hiện mệt mỏi, cân nặng suy yếu một cách không thông thường, không thể lý giải. Tuy nhiên, triệu chứng này có thể gặp ở các chứng bệnh lý không tương tự và cũng không đặc hiệu.
5 dấu hiệu ung thư tuyến giáp tái phát theo vị trí di căn
Các vị trí mà tế bào ung thư thường di căn khi không được điều trị sớm là hạch bạch huyết (thường là ở cổ), phổi, gan, xương và não. (5)
1. Di căn hạch bạch huyết
Ung thư tuyến giáp thường di căn nhiều nhất tới hạch bạch huyết vùng cổ. Trong trường hợp chứng bệnh tái phát, hạch vùng cổ có thể sẽ xuất hiện. Triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát tại hạch bạch huyết gồm: người mắc chứng bệnh có thể dễ thực hiện sờ xuất hiện, nhìn xuất hiện khối hạch cứng chắc ở vùng cổ, kém di động, có thể kèm đau đớn tức hoặc không. (6)
Hạch cổ khi to lên có thể gây ra đè nén vào các cơ quan lân cận như thanh quản, thực quản,… gây ra ra các triệu chứng như khàn giọng, nuốt vướng,… Tuy nhiên, hạch cổ có thể xuất hiện trong nhiều chứng bệnh lý lành tính và ác tính không tương tự nhau. Do đó, để khẳng định chẩn đoán ung thư tuyến giáp có tái phát di căn hạch cổ thường không, nên có bằng chứng về giải phẫu chứng bệnh hạch cổ để loại trừ các chứng bệnh lý không tương tự.
2. Di căn phổi
Ung thư tuyến giáp di căn phổi thường không dấu hiệu triệu chứng ở thời gian đầu khi chứng bệnh tái phát. Khi tổn thương ở phổi to lên, sẽ gây ra xâm lấn đường thở và gây ra tác động tới công dụng hô hấp, lúc này các triệu chứng sau sẽ xuất hiện: không dễ dàng thở, ho khan, ho ra máu, đau đớn ngực, tràn dịch màng phổi,…
3. Di căn xương
Đây là vị trí di căn phổ quát thứ 2 sau phổi, thường gặp với ung thư tuyến giáp loại nang, loại tế bào Hurthle, loại tủy. Khi ung thư tuyến giáp tái phát di căn xương thường không có triệu chứng trong thời điểm đầu. Khi chứng bệnh diễn tiến nặng hơn có thể gây ra ra những hậu quả như: gãy xương, đè nén tủy sống, tăng canxi máu ác tính,…
4. Di căn gan
Ung thư tuyến giáp hiếm khi tái phát di căn gan. Tuy nhiên triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát di căn gan rất đa loại tùy vào tình trạng di căn. Người chứng bệnh có thể xuất hiện những triệu chứng không tương tự nhau như: vàng da, vàng mắt, bụng tấy đỏ, ngứa ngáy, sụt cân, đau đớn bụng,…
5. Di căn não
Khi ung thư tuyến giáp tái phát di căn tới não, người mắc chứng bệnh thường có cảm giác đau đớn đầu, có thể buồn nôn, nôn mửa, thậm chí là yếu liệt tay chân.
Cách chẩn đoán ung thư tuyến giáp tái phát
Người chứng bệnh có thể tình cờ phát hiện ra ung thư mà không gặp các triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát khi kiểm tra những chứng bệnh lý không tương tự. Đa số các trường hợp phát hiện chứng bệnh tái phát trong quá trình tái kiểm tra định kỳ sau điều trị ung thư tuyến giáp trước đó.
Lúc này các triệu chứng không thông thường gợi ý chứng bệnh tái phát có thể xuất hiện hoặc người mắc chứng bệnh hoàn toàn không có dấu hiệu nào. Sau khi thăm kiểm tra, các chuyên gia sẽ chỉ định một vài xét nghiệm để chẩn đoán và nhận xét tình trạng tái phát của chứng bệnh, gồm:
- Xét nghiệm máu nhận xét công dụng tuyến giáp, gồm: TSH, FT4, FT3.
- Chỉ dấu ung thư (tumour marker): Theo dõi sau điều trị các chỉ số Tg, Anti-Tg để nhận xét ung thư tuyến giáp tái phát. một vài xét nghiệm như CEA, Calcitonin có thể gợi ý chẩn đoán trong ung thư tuyến giáp loại tủy.
- Siêu âm cổ: Phương pháp ít xâm lấn, giá thành thấp, được sử dụng để tham khảo về kích thước, tính dưỡng chất u bướu tuyến giáp và hạch vùng cổ. Siêu âm còn có vai trò hỗ trợ trong việc sinh thiết một vài tổn thương nghi ngờ bằng kim nhỏ hoặc lõi kim.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Xác định kích thước, tính dưỡng chất, tình trạng xâm lấn của u bướu, các vị trí di căn.
- Sinh thiết được xem là “tiêu chuẩn vàng” chẩn đoán ung thư, gồm các phương pháp như: sinh thiết bằng kim nhỏ (FNA: Fine-Needle Aspiration), lõi kim (core biopsy) hoặc thủ thuật. Tùy trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ tư vấn về phương pháp sinh thiết phù hợp.
Ngoài ra, người mắc chứng bệnh có thể được chỉ định chụp xạ hình xương, xạ hình tuyến giáp, cộng hưởng từ (MRI), PET-CT… để tham khảo thêm tình trạng chứng bệnh và các vị trị di căn.
Hiện nay, các hướng dẫn điều trị với người mắc chứng bệnh ung thư nói chung, cũng như ung thư tuyến giáp nói riêng do Bộ Y tế và các hiệp hội ung thư trên thế giới đưa đến đều nhấn mạnh vai trò của việc phối hợp nhiều phương pháp (điều trị đa mô thức) như thủ thuật, xạ trị, hóa trị, nhắm trúng đích,… Nhằm tối ưu hóa tốt nhất điều trị. Đồng thời, việc đưa ra kế hoạch điều trị còn tùy thuộc vào từng trường hợp người mắc chứng bệnh cụ thể (cá thể hóa). với ung thư tuyến giáp tái phát, các khuyến cáo gần đây chia việc điều trị dựa vào từng loại giải phẫu chứng bệnh, cụ thể:
- Ung thư tuyến giáp loại biệt hóa: người mắc chứng bệnh có thể được thủ thuật cắt toàn bộ tuyến giáp (nếu trước đó chưa thực hiện), sau đó người mắc chứng bệnh sẽ được điều trị tiếp bằng liệu pháp Iod phóng xạ (Iod 131) và liệu pháp nội tiết (Levothyroxine). Nếu người mắc chứng bệnh không đáp ứng hoặc không thể điều trị bằng các phương pháp nhắc trên, các liệu pháp nhắm trúng đích (Lenvatinib, Sorafenib…) hoặc liệu pháp miễn dịch (Pembrolizumab) có thể được chỉ định.
- Ung thư tuyến giáp loại tủy: người mắc chứng bệnh có thể được thủ thuật hoặc cân nhắc các liệu pháp điều trị tại chỗ như đốt u bằng sóng cao tần (Radio Frequency Ablation) nếu trước đó chưa thực hiện. Ung thư tuyến giáp loại tủy thường không đáp ứng với liệu pháp Iod phóng xạ. Vì vậy, trong trường hợp không thể thủ thuật hoặc chứng bệnh tiếp tục tiến triển sau điều trị, người mắc chứng bệnh có thể được chỉ định điều trị bằng liệu pháp nhắm trúng đích (Cabozantinib, Vandetanib,…) hoặc liệu pháp miễn dịch (Pembrolizumab).
- Ung thư tuyến giáp không biệt hóa: Đây là loại ung thư rất nguy hiểm, tiến triển nhanh và hầu như chưa có liệu pháp điều trị tốt nhất.
Tùy mỗi trường hợp người mắc chứng bệnh cụ thể, một vài liệu pháp điều trị không tương tự có thể được sử dụng phối hợp như: thuốc chống hủy xương (Zoledronic acid, Denosumab,…) với ung thư di căn xương; hoặc xạ trị nhằm kiểm soát triệu chứng di căn.
Có thể phòng ngừa ung thư tuyến giáp tái phát không?
người mắc chứng bệnh ung thư tuyến giáp sau khi điều trị có thể thực hiện một vài điều sau đây để góp phần suy yếu nguy cơ chứng bệnh tái phát, gồm tái kiểm tra định kỳ, giữ thói quen sống và thực đơn ăn uống lành mạnh.
Bằng việc đi tái kiểm tra định kỳ sau khi điều trị ung thư tuyến giáp, người mắc chứng bệnh sẽ được bác sĩ theo dõi và nhận xét một cách chuẩn xác tình trạng sức khỏe cũng như nguy cơ tái phát chứng bệnh. Đồng thời, người chứng bệnh cũng nên để ý tự theo dõi và phát hiện sớm những triệu chứng gợi ý chứng bệnh ung thư tuyến giáp tái phát để đi thăm kiểm tra, kiểm tra và có kế hoạch điều trị sớm.
Người chứng bệnh ung thư tuyến giáp sau khi điều trị nên giữ gìn thực đơn uống lành mạnh, đầy đủ các dưỡng chất dinh dưỡng nên thiết, ăn đúng, đủ bữa và hợp vệ sinh. Trong chế độ dinh dưỡng nên tăng cường trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế sử dụng rượu, bia, thịt đỏ, thức ăn đã từng được nấu sẵn, các loại món ăn cay, nóng nhiều dầu mỡ. (7)
Cùng với một thực đơn uống lành mạnh, những sự thay thế đổi tích cực trong thói quen sống cũng có thể giúp cho người mắc chứng bệnh nâng cao sức khỏe, góp phần trong việc hạn chế nguy cơ tái phát chứng bệnh. một vài điều người từng mắc ung thư tuyến giáp có thể thực hiện như:
- Không hút thuốc lá, hạn chế bia rượu.
- Nên dành thời gian cho việc giữ tập thể thao thể thao vừa sức mỗi ngày.
- Kiểm soát cân nặng ở một mức phù hợp, tránh xảy ra tình trạng thừa cân, béo phì.
- Giữ tinh thần tích cực, lạc quan, tránh mắc phải stress, lo âu cũng có thể đóng góp vào việc giúp cho người mắc chứng bệnh ngăn ngừa nguy cơ ung thư tuyến giáp tái phát.
HỆ THỐNG phòng kiểm tra ĐA KHOA Hưng Thịnh
Vừa rồi là 10 triệu chứng ung thư tuyến giáp tái phát cũng như các thông tin mối quan hệ tới việc chẩn đoán, điều trị ung thư tuyến giáp tái phát. Hy vọng bài viết trên đã từng đưa đến những thông tin hữu ích cho độc giả. Nếu có điều kiện, nên tầm soát ung thư định kỳ để giữ an toàn sức khỏe một cách tối ưu nhất.
