Thiếu ngủ, mất ngủ nhiều ngày tiến hành tăng áp lực lên gan, gây nên rối loạn công dụng, lâu dần có thể dẫn tới căn bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan.
Gan đảm nhận các công dụng như đào thải độc tố, sản xuất dịch mật để tiêu hóa thức ăn, mang đến năng số lượng và dự trữ vitamin, khoáng dinh dưỡng… giúp cho cơ thể khỏe mạnh.
Bác sĩ Hoàng Nam, khoa Tiêu hóa, phòng thăm khám Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho thấy gan thích nghi với chu kỳ ngủ – thức của cơ thể và điều chỉnh vận động phù hợp. Ban ngày gan vận động, về đêm suy giảm hoạt và co lại kích thước.
Thức khuya khiến cho gan nhầm lẫn nhịp sinh học của cơ thể, tiến hành rối loạn công dụng gan do tăng sinh phản ứng oxy hóa, sản sinh nhiều dinh dưỡng trung gian độc hại, kích hoạt tế bào kupffer. Kupffer là đại thực bào nằm trong xoang gan, có nhiệm vụ xử lý các vi khuẩn, hồng cầu già chết tạo phản ứng miễn dịch. Khi tế bào kupffer được kích hoạt sẽ phóng ra các dinh dưỡng gây nên viêm như TNF-α, TGF-β, interleukin… Các dinh dưỡng này phá hoại các tế bào, tiến hành suy suy giảm vai trò của gan.
Thức khuya dẫn tới thiếu ngủ vào sáng hôm sau, tạo áp lực lên gan do phải lao động nhiều hơn, nếu nhiều ngày khiến cho cơ quan này dễ suy yếu. Thiếu ngủ hoặc ngủ không sâu giấc còn gây nên thiếu hụt số lượng máu trong gan, tổn thương tế bào và rối loạn công dụng gan. Những người mắc căn bệnh gan thiếu ngủ, mất ngủ có thể khiến cho căn bệnh trầm trọng.
Bác sĩ Hoàng Nam thăm khám và tư vấn cho người căn bệnh. Ảnh minh họa: phòng thăm khám Đa khoa Tâm Anh
Nghiên cứu trên 9.150 người tại Iran, trong số đó có 1.320 người căn bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, năm 2023, ghi nhận những người căn bệnh có các tính như thời gian ngủ ngắn hơn, thức dậy và đi ngủ muộn hơn, uy tín giấc ngủ kém, ngủ trưa thường xuyên, sử dụng thuốc ngủ… Kết quả cho xuất hiện những người ngủ ít vào buổi đêm và ngủ trưa nhiều ngày có nguy cơ mắc căn bệnh gan nhiễm mỡ cao nhất. Mối quan hệ giữa tốt nhất giấc ngủ và vấn đề gan nhiễm mỡ không do rượu triệu chứng rõ ở người trên 40 tuổi.
Theo bác sĩ Nam, người già thường không dễ dàng ngủ do các vấn đề về tuổi tác, thế đổi cơ thể. Trong khi đó, nguyên nhân khiến cho người trẻ thường thức khuya chủ yếu do thói quen sinh hoạt sinh hoạt không khoa học như sử dụng điện thoại, máy tính quá nhiều, dùng các dinh dưỡng kích thích như thuốc lá, rượu bia…
Người căn bệnh mất ngủ cần thiết phải thế đổi thói quen sinh hoạt lành mạnh, vừa giúp cho ngủ ngon vừa nâng cao sức khỏe. Không nên thức khuya, thế vào đó đi ngủ và thức giấc vào cùng khung giờ mỗi ngày để tạo nhịp sinh học tốt.
Không đi ngủ khi bụng quá đói thường quá no, không hút thuốc lá thường sử dụng các dinh dưỡng kích thích như bia, rượu, cà phê… trước khi lên giường. Thư giãn đầu óc, tạo môi trường yên tĩnh, giữ phòng đủ tối, tránh xa các thiết mắc phải điện tử, có thể tắm nước nóng, thư giãn bằng thiền, yoga. Tập thể dục thể thao liên tục ít nhất 30 phút mỗi ngày cũng mang lại lợi ích cho giấc ngủ. Nên ngủ trưa sau bữa ăn 10-20 phút và ngủ trước 15h để không tác động tới giấc ngủ buổi tối. Thời số lượng lý tưởng cho giấc ngủ trưa tầm khoảng 20-30 phút.
Ly Nguyễn
| Độc giả đặt vấn đề về căn bệnh tiêu hóa tại đây để bác sĩ giải đáp |
