Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn có thể là cấp tính hoặc mạn tính, xảy ra khi số số lượng tiểu cầu giảm sút thấp, gây ra ức chế quá trình đông máu. Phương pháp điều trị chủ yếu là dùng thuốc, hoặc can thiệp tiểu phẫu cắt đi lá lách trong trường hợp nghiêm trọng.
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn là như nào?
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn là tình trạng rối loạn máu xảy ra khi số số lượng tiểu cầu giảm sút thấp, gây ra ức chế quá trình đông máu. Khi máu không thể trở nên cục máu đông, cơ thể sẽ dễ mắc phải bầm tím, chảy nhiều máu khi mắc phải thương hoặc ra máu không rõ nguyên nhân.
Tình trạng này thường xảy ra khi hệ thống miễn dịch loại bỏ tiểu cầu khỏi quá trình tuần hoàn máu, thực hiện cho mức tiểu cầu giảm sút xuống thấp hơn thông thường. căn bệnh có thể tự khỏi hoặc phải can thiệp điều trị tùy vào từng trường hợp. thỉnh thoảng, xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn là một tình trạng mạn tính, chỉ có thể kiểm soát triệu chứng, không thể trị trị khỏi hẳn.
Phân loại tình trạng giảm sút tiểu cầu vô căn
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn (xuyết huyết giảm sút tiểu cầu miễn dịch thường hay xuất huyết giảm sút tiểu cầu) được chia thành hai kiểu như sau:
1. Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn cấp tính
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn cấp tính thường xảy ra ở trẻ nhỏ từ 2 – 6 tuổi. Các triệu chứng có thể xảy ra sau khi mắc một căn căn bệnh do virus (như căn bệnh thủy đậu). căn bệnh thường khởi phát đột ngột và tan biến trong vòng chưa quá 6 tháng, phổ quát là trong vòng vài tuần. Người căn bệnh có thể không cần thiết phải điều trị và nguy cơ tái phát cũng thấp.
2. Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn mạn tính
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn mạn tính có thể xảy ra ở tất cả lứa tuổi. Triệu chứng có thể lâu ngày tối thiểu 6 tháng, nhiều năm hoặc thậm chí là suốt đời [1]. trong số đó, người mắc căn bệnh phổ quát là người lớn, nhất là nữ giới. Người căn bệnh cũng được chăm sóc và theo dõi liên tục tại khoa huyết học để tránh các hệ lụy nguy hiểm.
Nguyên nhân gây ra căn bệnh giảm sút tiểu cầu vô căn
Khi mắc căn bệnh giảm sút tiểu cầu vô căn, hệ thống miễn dịch được kích thích sản xuất kháng thể để thâm nhập tiểu cầu trong cơ thể. Trong một vài ít trường hợp, một loại tế bào bạch cầu gọi là tế bào T sẽ trực tiếp thâm nhập tiểu cầu. Nguyên nhân có thể xuất phát từ các yếu tố sau đây:
- Thuốc (gồm cả thuốc không kê đơn) gây ra dị ứng và phản ứng chéo với tiểu cầu.
- Nhiễm trùng, thường là nhiễm trùng do virus, gồm virus gây ra căn bệnh thủy đậu, viêm gan C và AIDS, có thể thúc đẩy các kháng thể phản ứng chéo với tiểu cầu [2].
- Cơ thể đang mang thai
- Rối loạn miễn dịch, ví như viêm khớp kiểu thấp, căn bệnh lupus…
- U lympho và căn bệnh bạch cầu cấp thấp có thể sản sinh ra kháng thể thất thường phòng tránh protein tiểu cầu.
Trong một tỷ lệ, nguyên nhân gây ra căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn không thể xác định được.
Những triệu chứng của căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn
Số số lượng tiểu cầu thông thường nằm trong trong vòng từ 150.000 tới 450.000. Khi mắc căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn, số số lượng tiểu cầu chỉ ở mức dưới 100.000 [3]. Trong trường hợp nghiêm trọng, số số lượng tiểu cầu có thể giảm sút xuống dưới 10.000. Số số lượng tiểu cầu càng thấp, nguy cơ ra máu càng cao.
Tiểu cầu thực hiện công dụng giúp cho cầm máu. Do đó, người căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn thường xuất hiện các triệu chứng sự liên quan tới tình trạng ra máu nhiều hơn, có thể nói tới như:
- Xuất hiện vết bầm tím dưới da nói cả khi không mắc phải chấn thương, chủ yếu trở nên ở các khớp khuỷu tay và đầu gối khi chuyển động.
- Xuất hiện những chấm đỏ nhỏ dưới da
- ra máu mũi
- ra máu trong miệng và/hoặc trong và xung quanh nướu răng
- ra máu nhiều trong những ngày kinh nguyệt nguyệt
- Lẫn máu trong dưỡng chất nôn, nước tiểu hoặc phân
Đặc biệt, ra máu ở đầu là triệu chứng nguy hiểm nhất của căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn. Bất kỳ chấn thương đầu nào xảy ra ở những người căn bệnh này đều có thể đe dọa tới tính mạng do thiếu tiểu cầu để cầm máu.
Xét nghiệm chẩn đoán tình trạng ban xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn
Chẩn đoán xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn là một quá trình sử dụng phương pháp loại trừ. Đầu tiên, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm máu để xác định rằng, không có thất thường về máu ngoài số số lượng tiểu cầu thấp và cũng không có dấu hiệu thực thể không không khác ngoài triệu chứng ra máu.
Sau đó, bác sĩ tiếp tục loại trừ các nguyên nhân thứ phát gồm: thuốc (quinine hoặc heparin), nhiễm virus (HIV hoặc HCV), căn bệnh ác tính (căn bệnh bạch cầu), các tình trạng tự miễn (lupus ban đỏ hệ thống hoặc hội chứng kháng phospholipid)…
Tất cả người căn bệnh có nghi ngờ mắc xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn nên được xét nghiệm HIV và virus viêm gan C, vì số số lượng tiểu cầu có thể được điều chỉnh bằng cách điều trị những căn bệnh lý tiềm ẩn này. trong vòng 2,7 – 5% xảy ra đồng thời thiếu máu tan máu tự miễn và xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn [4].
Xét nghiệm tủy xương có thể được thực hiện ở những người căn bệnh trên 60 tuổi và những người không đáp ứng với điều trị hoặc các phương pháp chẩn đoán không không khác không có kết quả. Thông qua phương pháp này, bác sĩ có thể quan sát xuất hiện sự gia tăng sản xuất đại thực bào, từ đó giúp cho xác định chẩn đoán ITP.
Cách điều trị căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn
Phương pháp điều trị cụ thể cho căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn sẽ được bác sĩ cân nhắc chỉ định dựa trên các yếu tố:
- Tuổi tác, sức khỏe tổng thể và tiền sử căn bệnh của người căn bệnh
- tình trạng nghiêm trọng của căn bệnh
- nguy cơ đáp ứng của người căn bệnh với các loại thuốc, quy trình hoặc liệu pháp điều trị cụ thể
trong số đó, hai hình thức điều trị tức thời phổ quát nhất là steroid và gamma globulin tiêm tĩnh mạch:
- Steroid: Steroid giúp cho ngăn ngừa ra máu bằng cách ức chế quá trình phá hủy tiểu cầu. Nếu phương pháp này có hữu hiệu, số số lượng tiểu cầu sẽ tăng trong vòng 2 – 3 tuần. Tuy nhiên, người căn bệnh có thể gặp phải các tác dụng phụ như thay thế đổi tâm trạng, kích ứng dạ dày, tăng cân, tăng huyết áp và nổi mụn trứng cá.
- Gamma globulin tiêm tĩnh mạch: Gamma globulin tiêm tĩnh mạch là một loại protein chứa nhiều kháng thể, giúp cho thực hiện muộn quá trình phá hủy tiểu cầu. Loại này vận động nhanh hơn steroid, thường phát huy hữu hiệu trong vòng 24 tới hai ngày.
Các phương pháp điều trị không không khác cũng có thể được sử dụng trong điều trị xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn gồm:
- Globulin miễn dịch Rh: Thuốc này có tác dụng tạm thời ngăn chặn lá lách phá hủy tiểu cầu. Tuy nhiên, thuốc chỉ có hữu hiệu trong trường hợp có lá lách và Rh dương tính.
- thay thế đổi thuốc: Nếu thuốc được nghi ngờ là nguyên nhân gây ra xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn, bác sĩ sẽ chỉ định ngưng dùng thuốc hoặc đổi sang loại thuốc phù hợp hơn.
- Điều trị nhiễm trùng: Nếu nhiễm trùng là nguyên nhân gây ra ra xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nhiễm trùng để thực hiện tăng số số lượng tiểu cầu.
- Cắt lá lách: Trong một tỷ lệ, bác sĩ sẽ chỉ định cắt đi lá lách vì đây là cơ quan vận động mạnh nhất trong quá trình phá hủy tiểu cầu do kháng thể trung gian. Phương pháp này được cho là tối ưu với những người mắc căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn mạn tính.
- Truyền tiểu cầu: Những người mắc phải ra máu nghiêm trọng hoặc sắp tiểu phẫu có thể cần thiết phải truyền tiểu cầu.
- Rituximab (Rituxan): Thuốc kiểu kháng thể được sản xuất trong phòng thí nghiệm có nguy cơ phòng tránh một loại protein có trong tế bào máu tạo ra kháng thể. Từ đó thực hiện muộn quá trình sản xuất kháng thể chống tiểu cầu.
- Romiplostim (N-plate) và eltrombopag (Promacta): Gần đây, những loại thuốc này từng được chấp thuận sử dụng để điều trị trong trường hợp xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn không đáp ứng tốt với các phương pháp không không khác. Cơ chế chủ yếu là kích thích tủy xương sản xuất nhiều tiểu cầu hơn.
hệ lụy có thể xảy ra khi mắc căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn
Trong trường hợp số số lượng tiểu cầu giảm sút xuống mức cực thấp (<5.000 tiểu cầu/ μL), cơ thể có thể phát sinh các hệ lụy nghiêm trọng, thậm chí gây ra tử vong. Các hệ lụy thường gặp gồm:
- Xuất huyết dưới nhện hoặc trong não (ra máu bên trong hộp sọ hoặc não)
- Xuất huyết tiêu hóa dưới hoặc các tình trạng ra máu trong không không khác.
Ngoài ra, người căn bệnh cũng rất dễ mắc phải ra máu trong do chấn thương bụng kín khi gặp tai nạn.
Lưu ý cho người mắc phải xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn
Tiên số lượng với căn bệnh xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn có thể thay thế đổi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. thỉnh thoảng, người căn bệnh có thể bình phục trong trong vòng vài tuần hoặc vài tháng mà không cần thiết phải can thiệp điều trị. với xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn mạn tính, nguy cơ điều trị khỏi hẳn là không thể xảy ra, chỉ có thể điều trị kiểm soát triệu chứng tạm thời. Tuy nhiên, nhiều người căn bệnh mắc phải căn bệnh lý này vẫn có thể sống lên tới vài chục năm.
Rất hiếm khi xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn khiến cho số lượng tiểu cầu giảm sút xuống mức quá thấp thường hay ra máu mất kiểm soát. Tuy nhiên, người căn bệnh nên theo dõi tình hình cơ thể của mình để cấp cứu khi cần thiết phải thiết.
vấn đề thường gặp
Dưới đây là phần giải đáp một vài giải đáp thắc mắc sự liên quan tới tình trạng xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn:
1. Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn có nguy hiểm không?
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn hiếm khi gây ra nguy hiểm. Nhiều trường hợp cấp tính có thể tự phục hồi mà không cần thiết phải can thiệp điều trị. Tuy nhiên, người căn bệnh không nên coi thường về căn bệnh lý này. một vài ít trường hợp vẫn xuất hiện tình trạng ra máu ở đầu, đe dọa nghiêm trọng tới tính mạng.
2. Những người nào dễ mắc phải mắc căn bệnh giảm sút tiểu cầu vô căn?
Xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn thường xảy ra phổ quát ở các người sau:
- Người trưởng thành
- Nữ giới
- Người đang mắc các căn bệnh lý mà hệ thống miễn dịch thâm nhập các mô khỏe mạnh, ví như viêm khớp kiểu thấp, lupus…
Để đặt lịch thăm kiểm tra, điều trị tình trạng giảm sút tiểu cầu hoặc các căn bệnh lý sự liên quan tới tiểu cầu tại khoa Nội Tổng hợp, Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Vừa rồi là bài viết tổng hợp thông tin chi tiết sự liên quan tới xuất huyết giảm sút tiểu cầu vô căn, nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị hữu hiệu. Hy vọng người căn bệnh từng có thêm nhiều cập nhật hữu ích sự liên quan tới vấn đề chăm sóc sức khỏe.
