Dị ứng đạm sữa bò là sao? Nguyên nhân, tỷ lệ và cách điều trị

Tỷ lệ dị ứng đạm sữa bò ở trẻ nhỏ Việt Nam là tương đối thường gặp; gây ra tác động tới nhiều cơ quan trên cơ thể từ da, hệ hô hấp hoặc hệ tiêu hóa,… Đây là tình trạng mà nhiều ba mẹ thường gặp phải nhầm lẫn với bất dung nạp đường lactose.

Dị ứng đạm sữa bò là sao?

Dị ứng đạm sữa bò (Cow’s Milk Protein Allergy – CMPA) là phản ứng không thường thì của hệ miễn dịch với các protein có trong sữa bò, chủ yếu là casein và whey (váng sữa). Khi tiếp xúc với đạm sữa bò, hệ miễn dịch nhận diện sai các protein này là tác nhân gây ra hại, từ đó kích hoạt phản ứng dị ứng.

Dị ứng đạm sữa bò không không khác biệt với bất dung nạp đường lactose. Trong khi dị ứng đạm sữa bò là do phản ứng miễn dịch với protein sữa, thì bất dung nạp lactose là do cơ thể thiếu men lactase, dẫn tới không dễ dàng tiêu hóa đường lactose trong sữa.

Dị ứng đạm sữa bò có thể tác động tới sự tiến triển của trẻ do hạn chế dinh dưỡng, tăng nguy cơ thiếu hụt vitamin và khoáng hoạt chất. Ngoài ra, tình trạng này còn tiến hành giảm sút uy tín cuộc sống của trẻ và gia đình, gây ra lo lắng trong việc lựa chọn lựa thực phẩm phù hợp.

Các loại dị ứng đạm sữa bò

Dị ứng đạm sữa bò được chia thành hai loại hàng đầu dựa trên cơ chế miễn dịch:

1. Dị ứng qua thực phẩm trung gian

Còn gọi là dị ứng đạm sữa bò qua trung gian IgE, xảy ra khi hệ miễn dịch sản xuất kháng thể IgE để ngăn chặn protein sữa bò. Triệu chứng xuất hiện nhanh, thường trong vòng vài phút tới 2 giờ sau khi tiếp xúc với sữa bò. Các triệu chứng thường gặp: phát ban, mày đay, phù mạch, nôn ói, thở khò khè, sốc phản vệ. (1)

2. Dị ứng không qua thực phẩm trung gian

Là loại dị ứng đạm sữa bò không mối quan hệ tới kháng thể IgE mà do phản ứng của tế bào miễn dịch không không khác. Với dị ứng không qua trung gian như thế này, các triệu chứng thường xuất hiện muộn hơn, thường sau 48-72 giờ sau khi tiêu thụ sữa.

Các triệu chứng thường gặp: nôn trớ, tiêu chảy mạn tính, táo bón, viêm đại tràng, viêm da cơ địa.

Triệu chứng gặp phải dị ứng đạm sữa bò

Các triệu chứng dị ứng đạm sữa bò có thể xuất hiện ở nhiều cơ quan không không khác nhau và tình trạng triệu chứng không không khác nhau ở từng trẻ:

• Triệu chứng trên da: Mày đay, phát ban, chàm, ngứa ngáy ngáy.
• Triệu chứng tiêu hóa: đau đớn bụng, tiêu chảy, nôn trớ, táo bón nhiều ngày.
• Triệu chứng hô hấp: Nghẹt mũi, hắt hơi, thở khò khè, không dễ dàng thở.
• Triệu chứng toàn thân: Cáu gắt, quấy khóc, bỏ bú, trễ tăng cân.
• Phản ứng nặng (sốc phản vệ): không dễ dàng thở nghiêm trọng, phù mặt, tím tái, tụt huyết áp-đây là tình trạng cấp cứu cần phải can thiệp ngay. (2)

Các triệu chứng dị ứng có thể ở tình trạng nhẹ, trung bình hoặc nặng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần phải nhớ là những triệu chứng của dị ứng đạm bò như như chàm, đau đớn bụng, trào ngược và tiêu chảy thường gặp ở trẻ sơ sinh cũng là triệu chứng cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe không không khác.

Nguyên nhân dị ứng đạm sữa bò

Dị ứng đạm sữa bò xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với protein sữa bò, kích thích giải phóng các hoạt chất trung gian gây ra viêm như histamine, dẫn tới các triệu chứng dị ứng.

Có 2 loại protein hàng đầu trong sữa bò có nguy cơ gây ra dị ứng cao là casein và whey. Trẻ có thể gặp phải dị ứng với một trong hai hoặc cả 2 loại protein này. Những protein này cũng có trong những thực phẩm không không khác. tất cả những ai gặp phải dị ứng sữa bò cũng sẽ gặp phải dị ứng với sữa cừu, sữa dê,…

Các yếu tố tiến hành tăng nguy cơ dị ứng đạm sữa bò gồm:

• Tiền sử dị ứng: Trẻ có cơ địa dị ứng hoặc mắc các chứng bệnh dị ứng không không khác (chàm, viêm da cơ địa, hen,…) có nguy cơ cao hơn.
• Di truyền: Gia đình có người mắc dị ứng thực phẩm hoặc chứng bệnh lý dị ứng (hen, viêm mũi dị ứng) tiến hành tăng nguy cơ.
• Tuổi tác: Dị ứng đạm sữa bò thường gặp nhất ở trẻ dưới 1 tuổi, vì hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện.

Dị ứng đạm sữa bò có nguy hiểm không?

Dị ứng đạm sữa bò có thể gây ra ra các phản ứng từ nhẹ tới nặng, trong số đó phản vệ là tình trạng nguy hiểm nhất. Phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể dẫn tới suy hô hấp, tụt huyết áp và sốc phản vệ, gây ra nguy hiểm tới tính mạng nếu không được xử trí sớm. Khi trẻ có dấu hiệu như không dễ dàng thở, phù mặt, tím tái, lơ mơ hoặc mất ý thức sau khi tiếp xúc với sữa bò, cần phải đưa trẻ tới khu vực y tế gần nhất ngay lập tức để được cấp cứu sớm.

Phương pháp chẩn đoán dị ứng đạm sữa bò

Nếu cảm xuất hiện nghi ngờ bé nhà mình gặp phải dị ứng đạm sữa bò, ba mẹ đừng chần chừ mà hãy tìm gặp bác sĩ có chuyên môn trong lĩnh vực dị ứng – miễn dịch – nhi khoa.

1. phản hồi tiền sử chứng bệnh lý

Bước đầu, bác sĩ sẽ lắng nghe và ghi nhận tiền sử dị ứng, thực hiện các xét nghiệm, theo dõi chế độ ăn nhằm phản hồi các triệu chứng dị ứng có phải do đạm bò gây ra ra thường không.

2. Thăm thăm khám thể hoạt chất

Thăm thăm khám trên da, kiểm tra chức tiêu hóa, hệ tuần hoàn vì đây là những nơi chịu tác động của tình trạng dị ứng.

3. Các xét nghiệm dị ứng

những xét nghiệm cần phải thiết gồm:

• Test lẩy da.
• Xét nghiệm máu xác định định số lượng IgE, tìm dị nguyên dị ứng,…
• Test ăn kiêng từ 2- 4 tuần (test loại trừ).
• Test kích thích khoang miệng.
• Test thử thách bằng việc tiêu thụ lại sữa bò. (3)

Cách điều trị dị ứng đạm sữa bò

quy trình điều trị cho từng trường hợp dị ứng đạm bò là không không khác nhau. Hiện nay, phương pháp điều trị chủ yếu là loại bỏ hoàn toàn đạm sữa bò khỏi chế độ ăn:

• với trẻ bú mẹ: Mẹ cần phải loại bỏ sữa bò và các sản phẩm từ sữa (phô mai, bơ, sữa chua…) khỏi thực đơn, vì protein sữa bò có thể truyền qua sữa mẹ. Với trẻ có nguy cơ cao, nên cho bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và thận trọng khi giới thiệu sữa công thức.
• với trẻ dùng sữa công thức: Nên thay thế thế bằng sữa công thức thủy phân toàn phần hoặc sữa công thức amino acid theo chỉ định của bác sĩ. Không sử dụng sữa dê, sữa cừu thường sữa đậu nành nếu chưa có hướng dẫn từ chuyên gia, do nguy cơ dị ứng chéo.
• Theo dõi và phản hồi lại: Đa số trẻ sẽ dung nạp được sữa bò sau 3-5 tuổi. Việc thử lại sữa nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để giữ gìn an toàn. Theo dõi định kỳ với bác sĩ để phản hồi nguy cơ dung nạp và quyết định khi nào có thể thử lại sữa bò.

Điều quan trọng là tránh tự ý loại bỏ sữa khỏi chế độ ăn mà không có chỉ định y khoa, vì có thể dẫn tới thiếu hụt dinh dưỡng, tác động tới sự tiến triển của trẻ.

giải pháp phòng ngừa dị ứng đạm sữa bò

Cách phòng ngừa tốt nhất khi gặp phải dị ứng là tránh hoàn toàn các thực phẩm/ hoạt chất gây ra dị ứng. Do đó nếu trẻ gặp phải dị ứng đạm sữa bò thì ba mẹ nên để ý những việc sau:

1. chọn lựa sản phẩm phù hợp thay thế thế sữa bò

Trẻ gặp phải dị ứng đạm sữa bò cần phải tránh hoàn toàn các sản phẩm có chứa protein sữa bò cũng như sữa từ các loài động vật có vú không không khác như dê, cừu, do nguy cơ phản ứng chéo. thay thế vào đó, những lựa chọn lựa thay thế thế gồm:

• Sữa công thức thủy phân toàn phần (eHF – extensively hydrolyzed formula): Được nấu bằng cách phân tách protein thành các đoạn nhỏ hơn giúp cho hạn chế phản ứng dị ứng. Đây là lựa chọn lựa ưu tiên cho phần lớn trẻ gặp phải dị ứng đạm sữa bò.
• Sữa công thức từ axit amin (AAF – amino acid-based formula): Dành cho những trường hợp dị ứng nặng, không dung nạp sữa công thức thủy phân toàn phần.
• Sữa công thức từ đậu nành: Có thể sử dụng cho trẻ trên 6 tháng tuổi, song cần phải thận trọng vì những trẻ gặp phải dị ứng đạm sữa bò cũng có thể phản ứng với đạm đậu nành.

2. Nuôi con bằng sữa mẹ

với trẻ bú mẹ, sữa mẹ vẫn là lựa chọn lựa tốt nhất. Nếu trẻ có dấu hiệu dị ứng khi bú mẹ, mẹ cần phải loại bỏ sữa bò và các sản phẩm từ sữa ra khỏi chế độ ăn của mình. Trong một tỷ lệ nghiêm trọng, việc bổ sung vi hoạt chất hoặc thay thế đổi chế độ dinh dưỡng cần phải được tham vấn bác sĩ để giữ gìn sức khỏe cho cả mẹ và bé.

3. Quản lý thực phẩm gây ra dị ứng

• Phòng ngừa lây truyền nhiễm chéo: Khi nấu thực phẩm, cần phải sử dụng thiết gặp phải riêng biệt và vệ sinh kỹ lưỡng các bề mặt để tránh sữa hoặc sản phẩm từ sữa vô tình lẫn vào thực phẩm của trẻ.
• Đọc kỹ nhãn thực phẩm: Khi chọn lựa thực phẩm đóng gói, ba mẹ nên kiểm tra danh sách thành phần, đặc biệt tránh các nguyên liệu như whey, casein, lactalbumin – đây là những loại protein sữa có thể gây ra dị ứng ngay cả khi sản phẩm không ghi rõ “chứa sữa”.
• Tham vấn bác sĩ chuyên khoa dị ứng hoặc chuyên gia dinh dưỡng: Điều này giúp cho giữ gìn trẻ có chế độ ăn đầy đủ dưỡng hoạt chất mà vẫn an toàn, hỗ trợ sự tiến triển toàn diện.

Việc kiểm soát dị ứng đạm sữa bò đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ và điều chỉnh phù hợp với từng trẻ. Ba mẹ nên trao đổi với bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ dị ứng để có hướng dẫn cụ thể.

thắc mắc thường gặp

những thắc mắc thường gặp về tình trạng dị ứng đạm sữa bò là:

1. Dị ứng đạm sữa bò có tự hết được không?

Phần lớn trẻ gặp phải dị ứng đạm sữa bò sẽ có thể dung nạp được sữa theo thời gian. tầm khoảng 50% trẻ có thể dung nạp sữa bò khi lên 1 tuổi, 75% khỏi khi lên 3 tuổi và 90% có thể hết dị ứng trước 6 tuổi. Tuy nhiên, một tỷ lệ có thể nhiều ngày tới tuổi vị thành niên. Việc theo dõi định kỳ với bác sĩ chuyên khoa giúp cho phản hồi nguy cơ dung nạp sữa theo từng thời kỳ.

2. Người gặp phải dị ứng đạm sữa bò uống các loại sữa không không khác được không?

Những người dị ứng đạm sữa bò cần phải tránh hoàn toàn sữa bò và các sản phẩm từ sữa. Tuy nhiên, có thể thay thế thế bằng:

• Sữa công thức thủy phân hoàn toàn hoặc sữa công thức từ axit amin, đặc biệt dành cho trẻ nhỏ.
• Sữa đậu nành có thể là lựa chọn lựa cho trẻ trên 6 tháng tuổi, song cần phải kiểm tra xem trẻ có gặp phải dị ứng chéo với đậu nành thường không.
• Các loại sữa từ thực vật như sữa hạnh nhân, sữa yến mạch, sữa dừa có thể là giải pháp cho trẻ lớn và người trưởng thành, song cần phải giữ gìn bổ sung đủ vi hoạt chất dinh dưỡng.

3. Dị ứng đạm sữa bò và bất dung nạp lactose có không khác nhau không?

Không, đây là hai tình trạng hoàn toàn không không khác nhau:

• Dị ứng đạm sữa bò là phản ứng của hệ miễn dịch với protein trong sữa, có thể gây ra ra triệu chứng trên nhiều cơ quan như da, hệ tiêu hóa, hệ hô hấp và trong một tỷ lệ nghiêm trọng có thể dẫn tới sốc phản vệ.
• Bất dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể thiếu enzym lactase để tiêu hóa lactose (đường có trong sữa), dẫn tới các triệu chứng chủ yếu mối quan hệ tới đường tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy và đau đớn bụng song không mối quan hệ tới phản ứng miễn dịch.

4. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Ba mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ nếu trẻ có các triệu chứng nghi ngờ dị ứng đạm sữa bò, nhất là:

• Phát ban, nổi mề đay sau khi uống sữa.
• Rối loạn tiêu hóa nhiều ngày như tiêu chảy, nôn ói, đau đớn bụng.
• không dễ dàng thở, thở khò khè hoặc phản ứng nặng hơn như sốc phản vệ.

Trẻ cần phải được phản hồi bởi bác sĩ chuyên khoa dị ứng-miễn dịch để xác định chuẩn xác tình trạng dị ứng và có quy trình điều trị phù hợp.

Dị ứng đạm sữa bò gây ra ra nhiều bất lợi về mặt sức khỏe cho trẻ và lo lắng cho ba mẹ. Tình trạng này có thể kiểm soát bằng việc ngừng tiếp xúc hoàn toàn với các thực phẩm có chứa protein sữa bò, giữ gìn sức khỏe cũng như có hướng chăm sóc, bồi bổ cơ thể tốt hơn cho trẻ. Ngoài ra ba mẹ nên cho trẻ thăm thăm khám thêm với các chuyên gia chuyên khoa miễn dịch, dị ứng để xác định tình trạng dị ứng cũng như quy trình điều trị thích hợp.