Bạch cầu mạn dòng lympho tiềm ẩn nhiều hệ lụy nguy hiểm đe dọa tính mạng của người căn bệnh. Vậy, nguyên nhân gây nên căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho là sao? Điều trị căn bệnh bằng cách nào?
Bạch cầu mạn dòng lympho là sao?
Bạch cầu mạn dòng lympho (CLL) là căn bệnh máu ác tính (ung thư máu) điển hình bởi tình trạng tủy xương tăng sinh tế bào lympho quá mức, khiến cho cho tế bào bạch cầu mắc phải điều chỉnh không thường thì, gây nên lấn át các tế bào máu khỏe mạnh không không khác.
căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho có thể diễn biến âm thầm mà không gây nên ra bất kỳ triệu chứng cụ thể nào. Trong nhiều trường hợp, căn bệnh bạch cầu lympho mạn tính chỉ có thể được phát hiện thông qua kết quả xét nghiệm máu tổng quát khi kiểm tra sức khỏe định kỳ [1].
không không khác với kiểu cấp tính, căn bệnh bạch cầu lympho mạn tính có xu hướng tiến triển trễ, quan sát mẫu máu của người căn bệnh dưới kính hiển vi có thể xuất hiện được các tế bào máu không thường thì với đủ loại hình thái ở các thời kỳ biệt hoá trưởng thành không không khác nhau (trong khi ở thể cấp tính thường không dấu hiệu đầy đủ).
Phân loại căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho
1. Tế bào lympho B
Tế bào lympho B thường hay còn gọi là tế bào B, đảm nhận vai trò sản xuất hạt loạt kháng thể tương thích với tác nhân xâm nhập vào cơ thể (khoảng tầm 10.000 kháng thể/giây). Khi mắc căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho B, quá trình tạo ra kháng thể sẽ mắc phải tác động nghiêm trọng.
2. Tế bào lympho T
Khi mắc căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho T, hệ thống miễn dịch sẽ suy yếu nghiêm trọng, khi đó cơ thể sẽ nhanh chóng mắc phải suy kiệt. Bởi tế bào lympho T thường hay còn gọi là tế bào T đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát phản ứng của hệ thống miễn dịch. Tế bào T sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình thâm nhập để triệt tiêu các tế bào không thường thì (gồm cả các tế bào ác tính).
Nguyên nhân gây nên căn bệnh bạch cầu lympho mạn tính
Nguyên nhân gây nên căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho có thể xuất phát từ sự thay thế đổi hoặc đột biến gen xảy ra trong cơ thể. Tuy nhiên, căn nguyên gây nên ra tình trạng đột biến gen này vẫn chưa được xác định cụ thể. Theo các chuyên gia, một vài yếu tố rủi ro có thể góp phần tiến hành tăng nguy cơ mắc căn bệnh CLL [2], gồm:
- Yếu tố di truyền: Nguy cơ mắc căn bệnh CLL có thể gia tăng ở người có tiền sử gia đình mắc phải căn bệnh lý này.
- Tuổi tác: người già có nguy cơ mắc căn bệnh CLL cao hơn các trường hợp không không khác.
- Giới tính: So với nữ giới, nguy cơ mắc căn bệnh CLL ở nam giới có thể cao hơn.
- Thường xuyên tiếp xúc với hóa dinh dưỡng: Người thường xuyên tiếp xúc với hóa dinh dưỡng (nhất là dinh dưỡng độc màu da cam) có thể tiềm ẩn nguy cơ khởi phát căn bệnh CLL.
- Tình trạng tăng tế bào lympho B đơn dòng (MBL): số lượng tế bào lympho B đơn dòng cao hơn thường thì có thể tìm ẩn nguy cơ khởi phát căn bệnh CLL.
Triệu chứng căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho
Trong toàn bộ các trường hợp, bạch cầu mạn dòng lympho có thể diễn biến âm thầm mà không gây nên ra bất kỳ triệu chứng đặc hiệu nào. Khi căn bệnh tiến triển nghiêm trọng hơn có thể gây nên ra các dấu hiệu như:
- Mệt mỏi, uể oải do sự thiếu hụt tế bào hồng cầu dẫn tới tình trạng thiếu máu.
- Sốt cao do cơ thể mắc phải nhiễm trùng – khi mắc căn bệnh CLL, nguy cơ nhiễm trùng sẽ gia tăng do số lượng tế bào bạch cầu khỏe mạnh mắc phải suy giảm sút nghiêm trọng.
- Sưng hạch bạch huyết ở các vùng như nách, cổ, bụng hoặc bẹn.
- Thường xuyên ra mồ hôi vào buổi tối.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Cảm giác đau đớn tức ở vùng dưới xương sườn do căn bệnh CLL có thể tác động nghiêm trọng tới lách và gan.
hệ lụy có thể xảy ra khi mắc căn bệnh bạch cầu lympho mạn tính
Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, căn bệnh sẽ tác động nghiêm trọng tới các tế bào máu khỏe mạnh (hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu), tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe thậm chí đe dọa tính mạng của người căn bệnh. Các hệ lụy nguy hiểm có thể xảy ra ở người mắc phải bạch cầu mạn dòng lympho điển hình như:
- U lympho: Tỷ lệ tiến triển nên u lympho ở người căn bệnh CLL có thể dao động từ 2 – 10%.
- Tăng nguy cơ mắc các căn bệnh ung thư không không khác: Nguy cơ khởi phát các căn bệnh ung thư không không khác có thể gia tăng ở người căn bệnh CLL. Bởi hệ thống miễn dịch ở người căn bệnh CLL thường mắc phải suy yếu, thiếu nguy cơ giữ an toàn cơ thể khỏi các tác nhân gây nên căn bệnh.
- Thiếu máu: căn bệnh CLL sẽ tiến hành giảm sút số lượng tế bào hồng cầu khỏe mạnh có trong cơ thể. Trong khi đó, các tế bào hồng cầu đảm nhiệm vai trò vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
- Thúc đẩy phản ứng nhiễm trùng: Hệ thống miễn dịch suy yếu do căn bệnh CLL chủ yếu là điều kiện thuận lợi gây nên khởi phát các phản ứng nhiễm trùng trong cơ thể.
- Khởi phát căn bệnh thiếu máu tan máu tự miễn: Trong một tỷ lệ, người căn bệnh CLL có thể mắc phải thiếu máu tan máu tự miễn.
Chẩn đoán căn bệnh bạch cầu mạn thể lympho
1. Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán chuẩn xác căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho, đầu tiên bác sĩ sẽ tiến hành thăm kiểm tra lâm sàng để ghi nhận các triệu chứng đặc hiệu (nếu có) và một vài thông tin cần phải thiết như tuổi tác, tiền sử mắc căn bệnh trong gia đình, thói quen sinh hoạt… Sau đó, để đủ địa điểm đưa ra chẩn đoán chuẩn xác bạch cầu mạn thể lympho, bác sĩ có thể chỉ định người căn bệnh thực hiện một vài xét nghiệm [3], gồm:
- Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC): giúp cho phản hồi số số lượng tế bào bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu trong huyết tương. Đồng thời, kết quả CBC cũng giúp cho bác sĩ phản hồi được số lượng hemoglobin (protein mang oxy) trong hồng cầu.
- Xét nghiệm phết máu ngoại vi: giúp cho bác sĩ quan sát, tìm kiếm các tế bào máu ác tính có trong máu ngoại vi.
- Phân tích tế bào dòng chảy: Kết quả phân tích tế bào dòng chảy giúp cho bác sĩ xác định được các tế bào bạch cầu mắc phải điều chỉnh không thường thì.
- Xét nghiệm di truyền học: Để kiểm tra nhiễm sắc thể và gen giúp cho chẩn đoán căn bệnh CLL, các chuyên gia huyết học có thể thực hiện lai huỳnh quang tại chỗ (FISH) và xét nghiệm chuỗi nặng immunoglobulin (IGHV).
2. Các thời kỳ của căn bệnh
Theo các chuyên gia, căn bệnh CLL được phân loại dựa trên hai hệ thống, gồm:
- Hệ thống RAI:
- thời kỳ RAI 0: điển hình bởi tình trạng tăng tế bào bạch cầu không thường thì trong tủy xương và máu.
- thời kỳ RAI I (hoặc thời kỳ II): điển hình bởi tình trạng gan to, sưng hạch bạch huyết và lách.
- thời kỳ RAI III: điển hình bởi tình trạng giảm sút tiểu cầu, thiếu máu nghiêm trọng.
- Hệ thống Binet: Phân loại dựa trên số số lượng tế bào máu và số vùng cơ thể xuất hiện hạch bạch huyết sưng to:
- thời kỳ A: Người căn bệnh không mắc phải thiếu máu (thiếu hồng cầu) hoặc số lượng tiểu cầu thấp tuy vậy mắc phải sưng hạch bạch huyết ở ít nhất hai vùng trong cơ thể. Ví dụ, sưng hạch bạch huyết ở cổ và háng.
- thời kỳ B: Xuất hiện hạch bạch huyết sưng to ở ba vùng trên cơ thể tuy vậy số lượng tế bào tiểu cầu thường thì và không đi kèm tình trạng thiếu máu.
- thời kỳ C: điển hình bởi tình trạng thiếu máu, sưng hạch bạch huyết từ 3 vùng trên cơ thể.
Phương pháp điều trị căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho
Hiện tại, các nhà khoa học cho rằng vẫn chưa có liệu pháp điều trị triệt để căn bệnh bạch cầu lympho mạn tính. Mục tiêu điều trị căn bệnh lý này là tập trung nâng cao tốt nhất tiến hành thuyên giảm sút triệu chứng và sự tác động của căn bệnh với sức khỏe, từ đó nâng cao tin cậy sống cho người căn bệnh.
1. Liệu pháp nhắm mục tiêu
Liệu pháp nhắm mục tiêu tập trung vào việc triệt tiêu tế bào máu ác tính, đồng thời giữ an toàn các tế bào máu khỏe mạnh. Các liệu pháp nhắm mục tiêu giúp cho hỗ trợ điều trị bạch cầu mạn dòng lympho gồm:
- Liệu pháp ức chế tyrosine kinase Bruton (BTK): Kiểm soát vận động của các enzyme gây nên kích thích tế bào B tiến triển thành các tế bào bạch cầu dư thừa.
- Liệu pháp ức chế BCL2: BCL2 là một loại protein được tìm xuất hiện trên các tế bào căn bệnh bạch cầu, gồm căn bệnh CLL. Phương pháp điều trị này có thể tiêu diệt các tế bào căn bệnh hoặc khiến cho chúng dễ mắc phải tiêu diệt bởi các phương pháp điều trị không không khác.
- Liệu pháp kháng thể đơn dòng: Kháng thể đơn dòng là loại kháng thể sở hữu tác động giúp cho ngăn chặn sự tiến triển hoặc tiêu diệt các tế bào ác tính.
2. Hóa trị
Để hỗ trợ điều trị căn bệnh bạch cầu mạn tính dòng lympho, bác sĩ có thể chỉ định người căn bệnh thực hiệu hóa trị. Tùy thuộc vào từng tình trạng căn bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc đưa ra liệu trình hóa trị với tần suất phù hợp. Hóa trị có thể là phương pháp điều trị căn bệnh CLL hàng đầu hoặc phối hợp với các liệu pháp không không khác (tùy thuộc vào chỉ định của bác sĩ).
3. Liệu pháp miễn dịch
Liệu pháp miễn dịch tập trung vào mục tiêu tiến hành trễ sự tiến triển của tế bào máu ác tính bằng cách phục hồi và tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể. Để hỗ trợ điều trị căn bệnh CLL tái phát hoặc không đáp ứng với hóa trị, bác sĩ có thể cân nhắc người căn bệnh thực hiện liệu pháp miễn dịch (sử dụng thuốc miễn dịch trị liệu lenalidomide). Ngoài ra, liệu pháp thụ thể kháng nguyên khảm (CAR-T) cũng đang được nghiên cứu để ứng dụng vào điều trị căn bệnh CLL không đáp ứng với các phương pháp điều trị tiêu chuẩn.
Hướng dẫn chăm sóc người mắc căn bệnh bạch cầu mạn dòng lympho
Người căn bệnh CLL cần phải được chăm sóc đặc biệt để có thể nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ tăng tốt nhất điều trị căn bệnh. một vài lưu ý trong quá trình chăm sóc người mắc căn bệnh CLL gồm:
- Người căn bệnh CLL cần phải dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, tránh vận động quá sức.
- Trao đổi với bác sĩ về cách chăm sóc sức khỏe người căn bệnh sao cho phù hợp với từng thời kỳ căn bệnh.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng chuyên biệt, tập trung bổ sung dinh dưỡng dinh dưỡng cần phải thiết giúp cho xây dựng sức khỏe và tối ưu hệ thống miễn dịch của cơ thể.
- Tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định sử dụng thuốc, lịch hẹn tái kiểm tra của bác sĩ điều trị.
- Thông báo ngay với bác sĩ khi người căn bệnh xuất hiện các triệu chứng không thường thì để có liệu pháp xử trí sớm.
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Tóm lại, trễ trễ trong chẩn đoán và điều trị bạch cầu mạn dòng lympho có thể đe dọa tính mạng của người căn bệnh. Mỗi người nên thăm kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện yếu tố gây nên căn bệnh tiềm ẩn, từ đó có liệu pháp xử trí sớm giúp cho hạn nấu chứng nguy hiểm.
