Mổ lấy thai là như nào? Khi nào cần thiết phải mổ và có nên chọn lựa không?

Quá lo lắng cho quá trình vượt cạn, nghĩ rằng sinh mổ sẽ an toàn hơn cho mẹ và bé nên nhiều mẹ bầu đề nghị được mổ lấy thai. BS.CKI Đỗ Đình Đạt, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa phòng xét nghiệm Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM chia sẻ sinh thường là phương pháp sinh con lý tưởng nhất, chỉ khi có những vấn đề chống chỉ định sinh thường hoặc có trở ngại trong lúc chuyển dạ mới phải dùng tới phương pháp thủ thuật mổ lấy thai. Chi tiết có trong bài viết dưới đây.

Mổ lấy thai là như nào? Có nên mổ lấy thai không?

Mổ lấy thai (còn gọi là mổ bắt con thường hay sinh mổ) là phương pháp sinh nhằm mục đích đưa thai nhi ra ngoài thông qua vết mổ thành bụng và tử cung. Đây là phương pháp sinh được sử dụng khi sinh thường qua ngả bộ phận sinh dục nữ không thể thực hiện hoặc không lành mạnh.

Mổ lấy thai được chia thành hai hình thức là mổ lấy thai chủ động và mổ lấy thai cấp cứu, cụ thể như sau:

• Mổ lấy thai chủ động: với thai kỳ có chỉ định sinh mổ, được bác sĩ lên kế hoạch thủ thuật ở tuần tuổi thai phù hợp. Mẹ được lên kế hoạch thăm xét nghiệm và chỉ định xét nghiệm cần thiết phải thiết để giữ gìn an toàn cho cuộc mổ.
• Mổ lấy thai cấp cứu: với thai kỳ cần thiết phải can thiệp khẩn cấp để giữ gìn an toàn cho mẹ và bé. Mổ lấy thai cấp cứu chỉ định trong trường hợp, như thai suy, sa dây rốn, cơn gò cường tính, nhau bong non,…

Bác sĩ Đạt cho thấy, mổ lấy thai góp phần thực hiện suy giảm tỷ lệ tai biến và tử vong cho mẹ và thai nhi ở những trường hợp khó khăn sinh thường. Tuy nhiên, tương tự như các cuộc thủ thuật lớn không không khác, thủ thuật lấy thai cũng tiềm ẩn nguy cơ các tác hại mối quan hệ tới thủ thuật và gây nên mê.

Vì thế, sinh con qua ngả bộ phận sinh dục nữ vẫn là phương pháp sinh lý tưởng nhất và tốt nhất cho cả mẹ và thai nhi. Mổ lấy thai chỉ nên thực hiện trong trường hợp mẹ hoặc thai nhi có những vấn đề sức khỏe không cho phép sinh thường thường hay sinh thường không giữ gìn an toàn.

Các nguy cơ có thể gặp khi mổ lấy thai

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ sinh mổ chỉ nên dao động trong khoảng tầm 10-15% để tránh các tác hại nguy hiểm cho mẹ và thai nhi. Tuy nhiên, tỷ lệ mổ lấy thai tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, tăng gấp 3 lần từ 12% năm 2005 lên 37% năm 2022 do rất nhiều mẹ bầu yêu cầu mổ chủ động. (1)

Các chuyên gia Sản khoa cảnh báo, việc mổ lấy thai tiềm ẩn nhiều rủi ro cho mẹ và bé, cụ thể như sau:

1. Nguy cơ cho mẹ

• Thời gian khôi phục lâu hơn: So với sinh thường, sau sinh mổ cơ thể mẹ cần thiết phải thời gian khôi phục lâu hơn.
• Phản ứng với thuốc gây nên tê hoặc gây nên mê: Sốc phản vệ với thuốc là tai biến nặng nề có thể đe dọa tính mạng. Phản ứng này có thể xảy ra ở bất kỳ mẹ bầu nào có cơ địa dị ứng với thuốc. Do đó, mẹ hãy thông báo với bác sĩ nếu từng có tiền sử dị ứng với bất kỳ loại thuốc hoặc tác nhân nào.
• thấy máu: Mẹ có thể gặp phải thấy máu trong quá trình mổ lấy thai hoặc sau mổ do tổn thương các mao mạch lớn, dấu hiệu có thể gặp là băng huyết sau sinh, khối tụ máu hoặc xuất huyết nội trong ổ bụng. Ngoài ra, mẹ tăng nguy cơ gặp phải cắt tử cung nếu tình trạng thấy máu không được kiểm soát hữu hiệu bằng nhiều phương pháp.
• Tổn thương các cơ quan lân cận trong quá trình thủ thuật: Phương pháp mổ lấy thai ngoài tác động trên tử cung còn có nguy cơ tổn thương các cơ quan lân cận như các mao mạch lớn, ruột, bọng đái, niệu quản. Để không nên nguy cơ này, mẹ bầu nên chọn lựa sinh tại khu vực y tế uy tín, đủ tin cậy, có hệ thống bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, vững tay nghề.
• Nhiễm trùng: Tình trạng nhiễm trùng hậu sản như vết mổ, viêm nội mạc tử cung,… tăng cao hơn so với sinh thường. Tùy thuộc vào tình trạng nhiễm trùng hậu sản mà việc điều trị có thể gặp khó khăn khăn, muộn khôi phục. những ít trường hợp nhiễm trùng tử cung nặng cần thiết phải cắt tử cung để điều trị.
• Thuyên tắc huyết khối: Mổ lấy thai thực hiện tăng nguy cơ tạo ra huyết khối gấp 3-5 lần. Huyết khối tĩnh mạch sâu có thể dẫn tới nhồi máu phổi, đây là tác hại nặng có thể đe dọa tính mạng.
• Nguy cơ dính và thoát vị thành bụng sau mổ: Quá trình lành sẹo trong ổ bụng vẫn tiềm ẩn nguy cơ dính các cơ quan lại với nhau như ruột, bọng đái, mạc nối dính vào tử cung hoặc dính lên thành bụng. thỉnh thoảng tình trạng dính các cơ quan có thể gây nên đau đớn vùng chậu mạn tính hoặc gây nên khó khăn khăn cho lần mổ sau đó. Một tỷ lệ có thể dẫn tới thoát vị thành bụng tại vết mổ lấy thai.
• Tăng nguy cơ cho những lần mang thai sau: như thai bám vết mổ cũ, nhau tiền đạo, nhau cài răng lược, vỡ tử cung,… Tăng nguy cơ tổn thương trong quá trình mổ lấy thai như thấy máu, băng huyết, nhiễm trùng, tổn thương cơ quan lân cận,…

2. Nguy cơ cho bé

• Suy hô hấp sau sinh: Trẻ sinh ra bằng phương pháp mổ lấy thai có nhiều nguy cơ gặp phải suy hô hấp hơn so với trẻ sinh thường, nhất là ở những thai kỳ trước 39 tuần. Trẻ sinh mổ chủ động có nguy cơ phải nhập khoa hồi sức sơ sinh vì các căn bệnh lý hô hấp cao gấp 2 tới 3 lần so với trẻ sinh thường.
• Tổn thương do thiết gặp phải hoặc thao tác trong quá trình mổ lấy thai: Mặc dù thường ít gặp tuy vậy trẻ sinh mổ có thể gặp phải các vết xước ở da hoặc gặp phải các sang chấn không không khác trong quá trình mổ lấy thai nhi ra ngoài.

Khi nào cần thiết phải mổ lấy thai?

Bác sĩ Đạt cho thấy, chỉ nên mổ lấy thai trong những trường hợp như:

1. Nguyên nhân từ phía mẹ

• Mẹ có các căn bệnh lý toàn thân cấp tính hoặc mạn tính, không giữ gìn an toàn khi sinh ngả bộ phận sinh dục nữ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.
• Các không thường thì ở đường sinh dục dưới của mẹ như chít hẹp bộ phận sinh dục nữ,…

2. Nguyên nhân từ phía thai nhi

• Ngôi thai không thường thì (ngôi ngang, ngôi mông…).
• Kích thước thai nhi quá to so với kích thước khung chậu của mẹ (thai to, não úng thuỷ…).

3. Nguyên nhân không không khác

• Khung chậu không thường thì như khung chậu hẹp, khung chậu méo.
• Đường ra của thai nhi gặp phải ngăn cản do u bướu tiền đạo như u xơ ở eo tử cung hoặc cổ tử cung, u nang buồng trứng…
• Nhau tiền đạo, nhau cài răng lược.
• Sẹo mổ ở thân tử cung, sẹo mổ lấy thai từ 2 lần trở lên.
• không thường thì trong chuyển dạ như thai suy, cơn gò cường tính, chuyển dạ ngưng tiến triển,…
• Thai kỳ đa thai: Mẹ bầu song thai vẫn có thể theo dõi sinh thường và mổ lấy thai theo chỉ định sản khoa. nguy cơ sinh mổ sẽ tăng theo số số lượng trẻ sơ sinh. (2)

cần thiết phải sắp gì trước khi mổ lấy thai?

Sau khi nhập viện và được chỉ định phương pháp mổ lấy thai, mẹ bầu hãy cố gắng giữ tinh thần thoải mái, thư giãn trước cuộc mổ, trao đổi những thắc mắc với bác sĩ hoặc nữ hộ sinh để được giải đáp chi tiết. Mẹ bầu cần thiết phải nhịn ăn trước thời điểm thủ thuật ít nhất 8 giờ, nhịn uống nước ít nhất 2 giờ. Để giữ gìn an toàn cho ca thủ thuật, phòng ngừa tình trạng nhiễm khuẩn sau mổ, mẹ bầu sẽ được phát dung dịch sát khuẩn da và được hướng dẫn tắm trước thời gian thủ thuật.

Các phương pháp thủ thuật mổ lấy thai

Bác sĩ Đạt cho thấy, trong thủ thuật lấy thai hiện nay, bác sĩ thường rạch ngang đoạn dưới tử cung để đưa thai nhi ra ngoài, phương pháp này gọi là mổ ngang đoạn dưới. Một tỷ lệ đặc biệt bác sĩ có thể tiến hành rạch dọc đoạn dưới. Phương pháp mổ ngang đoạn dưới được ưu tiên lựa chọn lựa ở tất cả các đơn vị sản khoa trên toàn thế giới.

Về đường rạch trên bụng, trước đây sẽ rạch theo đường dọc giữa. Hiện nay bác sĩ ưu tiên sử dụng đường mổ ngang trên vệ, ngoài tính thẩm mỹ còn giữ gìn thực hiện chắc thành bụng ở nơi vết mổ.

>>> Xem thêm: Sinh mổ bao lâu thì vết thương lành hẳn?

Quá trình mổ lấy thai

tất cả mẹ bầu đều tò mò quy trình mổ lấy thai tiếp diễn như thế nào? Các ca mổ lấy thai đều tiếp diễn theo một quy trình nhất định, nếu không có tác hại trong quá trình thủ thuật, trung bình một ca mổ lấy thai nhiều ngày 45 phút. trong số đó, thời gian bác sĩ bắt đầu rạch da tới đưa em bé ra ngoài mất khoảng tầm 3 – 5 phút, còn lại là thời điểm sắp trước và xử lý sau thủ thuật mổ lấy thai. (3)

Dưới đây là chi tiết các bước của một quá trình mổ lấy thai nhi, gồm:

Bước 1: gây nên tê hoặc gây nên mê

Mẹ được đưa vào phòng mổ để sắp cho quá trình mổ lấy thai. Trong lúc này, các chuyên gia phụ trách ca mổ cũng từng sắp đầy đủ quy định về trang phục và sát khuẩn.

Mẹ có thể được gây nên tê hoặc gây nên mê. Với phương pháp gây nên tê mẹ vẫn hoàn toàn tỉnh táo, chỉ tạm thời mất cảm giác và vận động từ phần bụng trở xuống. Trong khi đó, nếu gây nên mê toàn thân mẹ sẽ mất tạm thời tri giác trong suốt quá trình thủ thuật.

Tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tiền sử căn bệnh lý, tình trạng khẩn cấp của ca mổ… mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp gây nên tê hoặc gây nên mê thích hợp để giữ gìn an toàn cho mẹ và thai nhi. Nhìn chung, chỉ trừ trường hợp có chống chỉ định, phương pháp gây nên tê vẫn được ưu tiên bởi mang lại nhiều lợi ích hơn phương pháp gây nên mê.

Bước 2: Đặt ống thông tiểu

Sau bước gây nên tê hoặc gây nên mê, mẹ bầu được đặt nằm ngửa trên bàn mổ, đặt ống thông tiểu, vệ sinh và sát khuẩn vùng bụng.

Bước 3: Tiến hành mổ lấy thai

Sau khi hoàn thành các quy trình an toàn trước thủ thuật, bác sĩ tiến hành sẽ rạch một đường ngang vùng bụng dưới, phía trên xương mu, dài khoảng tầm 10cm qua lớp da, lớp mô và tử cung để đưa em bé ra khỏi buồng tử cung.

Bước 4: Đưa em bé ra ngoài và thăm xét nghiệm trước tiên

Tiến hành cắt dây rốn muộn cho bé (trừ trường hợp đặc biệt như gây nên mê, tình trạng thai nhi cần thiết phải được chăm sóc bác sĩ sơ sinh,…), lau và ủ ấm cho bé. Bé được đưa qua khu vực chăm sóc sơ sinh ngay trong phòng mổ. Các nữ hộ sinh lau sạch người cho bé, bác sĩ sơ sinh tiến hành xét nghiệm sức khỏe tổng quát cho bé. Trong lúc này, bác sĩ Sản khoa vẫn đang tiếp tục vệ sinh và khâu vết mổ cho mẹ.

Quá trình khâu thẩm mỹ vết mổ sẽ mất không ít thời gian, trong lúc này các nữ hộ sinh sẽ hỗ trợ cho bé da kề da với mẹ nếu mẹ tỉnh táo. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mẹ mà bác sĩ sẽ chỉ định thời gian da kề da thích hợp. Trường hợp mẹ buộc phải gây nên mê, bé có thể được đưa về phòng lưu viện sau sinh.

Sau khi hoàn thành khâu vết mổ, mẹ được chuyển sang phòng hồi tỉnh để theo dõi sức khỏe. Khi sức khỏe mẹ và bé ổn định sẽ được đưa về phòng lưu viện, tiếp tục chăm sóc sau sinh theo đúng quy trình.

Hướng dẫn chăm sóc sau mổ lấy thai

cùng với việc tìm hiểu mổ lấy thai như thế nào, mẹ cũng cần thiết phải biết cách chăm sóc sau mổ. Chăm sóc sau mổ đúng cách là điều vô cùng quan trọng, giúp cho mẹ sớm khôi phục sức khỏe cũng như vết mổ nhanh lành, suy giảm đau đớn và quan trọng nhất là tránh được nguy cơ nhiễm trùng. Mẹ cần thiết phải lưu ý những điều sau:

1. Vệ sinh cá nhân

• Tắm sạch toàn thân bằng nước nóng và xà phòng sát trùng mỗi ngày. Lưu ý tắm nhanh và thấm khô người.
• Vệ sinh vùng sinh dục sạch sẽ sau mỗi lần tiêu, tiểu.
• thế băng vệ sinh mỗi 3-4 giờ/lần để theo dõi sát sao tình trạng sản dịch.
• Uống nhiều nước và tập tiểu sớm sau ca mổ lấy thai.

2. Chăm sóc vết mổ

• Cố gắng giữ vết mổ khô và sạch.
• Không tự ý xoa thoa bất kỳ loại thuốc hoặc dung dịch nào lên vết mổ trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Sinh hoạt vận động nhẹ nhàng sau sinh.

3. Dinh dưỡng

• Sau ca mổ 6 giờ mẹ có thể ăn cháo và uống nước trừ những trường hợp đặc biệt có chỉ định nhịn ăn uống của bác sĩ.
• quy tắc ăn uống là ăn từ lỏng tới đặc, ăn uống đủ hoạt chất, không kiêng khem để nhanh khôi phục sức khỏe, lành vết mổ và mang đến năng số lượng cho quá trình tạo sữa.
• giữ gìn ăn chín, uống sôi và vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Chỉ sử dụng thuốc và thực phẩm công dụng sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ.

4. Vận động

Sau mổ 6 giờ, mẹ nên cố gắng vận động sớm để phòng ngừa tình trạng dính ruột, liệt ruột, ứ sản dịch,… Mẹ có thể bắt đầu bằng việc xoay trở người tại giường, vận động vừa sức với sự hỗ trợ và giám sát của người thân để giữ gìn an toàn.

5. Lưu ý những dấu hiệu không thường thì

Khi nhận xuất hiện một trong những dấu hiệu dưới đây, mẹ cần thiết phải thông báo ngay cho bác sĩ, nữ hộ sinh (trường hợp còn lưu viện) hoặc tới ngay khu vực y tế (trường hợp từng xuất viện) để được kiểm tra và xử trí sớm, gồm:

• Sốt, mệt mỏi, nôn ói.
• đau đớn bụng không thường thì và tăng dần.
• Sưng, đau đớn, viêm đỏ vết mổ, vết mổ hở hoặc chảy dịch không thường thì.
• bộ phận sinh dục nữ ra máu nhiều hoặc dịch hôi không thường thì.

Nên mổ lấy thai ở đâu?

Như từng chia sẻ, phương pháp mổ lấy thai tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác hại như các cuộc thủ thuật lớn không không khác, do đó mẹ bầu hãy tìm hiểu và lựa chọn lựa khu vực y tế có đơn vị Sản Phụ khoa uy tín, đáng tin cậy.

Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống phòng xét nghiệm Đa khoa Hưng Thịnh được đầu tư khu vực vật hoạt chất khang trang, quy tụ hệ thống chuyên gia – bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy siêu âm tiên tiến như máy siêu âm 3D, 4D, máy siêu âm màu Doppler, hệ thống máy siêu âm thế hệ mới nhất Volusion E10… Với thế mạnh chuyên khoa nằm trong phòng xét nghiệm đa khoa, Trung tâm Sản Phụ khoa phối hợp chặt chẽ cùng các chuyên khoa như Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Trung tâm Xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, Trung tâm gây nên mê hồi sức, Trung tâm Tim mạch, Trung tâm Sơ sinh… sẵn sàng đồng hành cùng mẹ bầu trên hành trình chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh, sinh nở an toàn, mẹ tròn con vuông, bé được chăm sóc tốt nhất từ khi cất tiếng khóc chào đời.

Phòng lưu viện sau sinh tại Hệ thống phòng xét nghiệm Đa khoa Hưng Thịnh được bố trí đầy đủ tiện nghi cao cấp, mẹ bầu có nhiều lựa chọn lựa như phòng đơn, phòng đôi… Trong mỗi phòng được trang gặp phải đầy đủ thiết gặp phải từ tivi, tủ lạnh, chuông gọi đầu giường thuận tiện liên lạc bác sĩ và nữ hộ sinh bên ngoài… Trung tâm còn bố trí khu vực riêng các máy móc như máy tiệt trùng, máy hâm sữa, máy hút sữa… mẹ bầu không cần thiết phải lỉnh kỉnh đồ đạc, máy móc khi đi sinh.

Trung tâm Sản Phụ khoa còn triển khai đa loại các gói thai sản như gói 12 tuần, 22 tuần, 32 tuần, 34 tuần, 36 tuần… mang tới nhiều sự lựa chọn lựa cho mẹ bầu, yên tâm tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh và hạnh phúc mà không cần thiết phải lo nghĩ.

Để tham khảo và nhận thêm tư vấn về các gói thai sản tại Hệ thống phòng xét nghiệm Đa khoa Hưng Thịnh, mẹ bầu vui lòng liên hệ tới:

Hy vọng qua dưới đây mẹ bầu từng nắm được những thông tin cơ bản của mổ lấy thai. Tóm lại, sinh ngả bộ phận sinh dục nữ là phương pháp sinh con lý tưởng và tốt nhất cho cả mẹ và thai nhi. Phương pháp mổ lấy thai chỉ nên là chỉ định của bác sĩ chuyên môn dựa trên tình trạng thai kỳ cụ thể, không nên xuất phát từ xin muốn sinh con “giờ vàng” thường hay “giờ hoàng đạo”!