Nguy cơ mắc cúm, phế cầu cùng lúc với Covid-19

BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm, Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC khuyến cáo như trên trước tình hình chứng bệnh Covid-19 đang có xu hướng tăng tại nhiều quốc gia. Còn tại Việt Nam, từ đầu năm 2025 tới nay, Bộ Y tế ghi nhận 148 ca nhiễm tại 27 tỉnh, thành, số nhiễm tăng trong ba tuần gần đây, trung bình 20 ca/tuần.

Theo bác sĩ Cầm, chứng bệnh cúm, Covid và phế cầu có thể nhiễm cùng một lúc với nhau, dẫn tới tăng nguy cơ trở nặng và tử vong. Như người phái mạnh 66 tuổi mắc cúm A cùng Covid-19 dẫn tới hậu quả suy hô hấp nặng, phải điều trị tại khu vực y tế chứng bệnh Nhiệt đới Trung ương hồi tháng 1/2024. Một trường hợp không tương tự là nữ, 63 tuổi (ở Gò Vấp) nhiễm Covid-19, bội nhiễm phế cầu trên nền chứng bệnh tiểu đường dẫn tới nhiễm trùng và tổn thương phổi, suy hô hấp nặng, điều trị tại khu vực y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM vào năm 2023, chỉ sau ba ngày sốt nhẹ, hắt hơi, sổ mũi.

Về cơ chế các tác nhân gây nên trở nặng, những nghiên cứu giải thích niêm mạc mắc phải tổn thương, miễn dịch đường hô hấp suy suy giảm do mắc cúm, Covid. Việc này có thể mở đường cho vi khuẩn phế cầu thường trú ở vùng hầu họng xâm lấn các cơ quan gây nên chứng bệnh.

Người có chứng bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tim mạch, đồng nhiễm nhiều tác nhân cùng lúc gây nên khó khăn khăn kiểm soát chứng bệnh nền. Quá trình điều trị, sử dụng thuốc phối hợp gặp nhiều khó khăn khăn, tăng nguy cơ trở nặng và tử vong.

những đơn vị y tế đã từng ước tính tỷ lệ tử vong, trở nặng tăng lên khi nhiễm nhiều tác nhân cùng một lúc. Như nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch chứng bệnh Hoa Kỳ (CDC), trong số 271 người chứng bệnh mắc chứng bệnh phế cầu xâm lấn, 55 người (20%) có đồng nhiễm với Covid-19. Trong nhóm này, tỷ lệ tử vong là 16%, cao hơn gấp 4 lần so với nhóm chỉ mắc phế cầu xâm lấn 4%.

Tương tự, nhiễm cùng lúc cúm và Covid-19 cũng tiến hành tăng nguy cơ chứng bệnh nặng và tử vong. Trong số 305.000 người nhiễm Covid-19 nằm viện tại Anh thời kỳ từ tháng 2/2020 tới tháng 12/2021, nhóm người chứng bệnh đồng nhiễm cúm và Covid-19 có nguy cơ mắc phải chứng bệnh nặng phải thở máy cao gấp 4 lần và nguy cơ tử vong cao gấp 2,4 lần so với người chỉ mắc phải nhiễm một trong hai loại virus. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí y khoa Lancet, tháng 4/2022.

Để phòng tránh việc đồng nhiễm, bác sĩ Cầm khuyến cáo người dân nên tiêm phòng các tác nhân gây nên chứng bệnh nói trên.

với phế cầu, hiện có vaccine như mũi ngừa 10 chủng, 13 chủng, 15 chủng và 23 chủng phế cầu, tăng cường hữu hiệu giữ an toàn cho trẻ nhỏ và người lớn. Các vaccine được tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn, số mũi tùy theo lứa tuổi.

Với cúm, trẻ từ 6 tháng tuổi tới dưới 9 tuổi tiêm hai mũi cách nhau một tháng, từ 9 tuổi trở lên chỉ tiêm một mũi và tiêm nhắc lại hằng năm. Mũi tiêm giúp cho ngừa chứng bệnh lên tới 90%, suy giảm nguy cơ nhập viện tử vong, suy giảm 15-45% nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp, suy giảm 78% tỷ lệ cơn hen cấp phải cấp cứu hoặc nhập viện. Vaccine cũng giúp cho suy giảm 41% nguy cơ tử vong do tất cả nguyên nhân trên người chứng bệnh mắc phải COPD.

Ngoài ra, người dân cũng nên tiêm các vaccine phòng chứng bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp không tương tự như ho gà, bạch hầu, não mô cầu, Hib… để tăng cường giữ an toàn sức khỏe.

Để tăng hữu hiệu phòng chứng bệnh, người dân nên mang khẩu trang khi tới nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, hạn chế đưa tay lên mắt, mũi miệng. tất cả người cũng nên ăn uống đủ hoạt chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi thích hợp, thường xuyên vận động để tăng cường sức đề kháng, nâng cao thể trạng. Khi có các dấu hiệu sốt, ho, đau đớn họng, chảy nước mũi, đau đớn đầu, khó khăn thở, người dân nên tới ngay khu vực y tế, không tự dùng thuốc, điều trị chứng bệnh theo mẹo dân gian tiến hành cho chứng bệnh nặng hơn.

Bình Minh