Bộ Y tế xây dựng khung giá dịch vụ xét nghiệm trị căn bệnh theo yêu cầu, trong số đó giá giường nằm 3 triệu đồng/ngày, nhiều ý kiến cho rằng mức này chưa khoa học bởi tương đương khách sạn 4 sao.
Ngày 24/11, trả lời VnExpress, đại diện Vụ Kế hoạch Tài chủ yếu, Bộ Y tế, cho rằng đây là dự thảo thông tư hướng dẫn khung giá, để các trung tâm y tế xây dựng giá không vượt khung, chứ không phải mức thu.
Dự thảo thông tư hướng dẫn xây dựng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe, xét nghiệm trị căn bệnh theo yêu cầu do khu vực y tế công lập mang lại đang trong thời kỳ xin ý kiến để bổ sung, chỉnh sửa. Nếu được thông qua, khung giá dự kiến dùng từ ngày 1/1/2023. Theo đó, giá giường dịch vụ được phân cấp dựa vào hạng trung tâm y tế và loại phòng căn bệnh. Giá ngày giường điều trị theo yêu cầu tại các trung tâm y tế hạng đặc biệt và hạng 1 tối đa là 3 triệu đồng một ngày cho loại phòng có một giường. Cùng hạng trung tâm y tế, phòng có hai giường giá 2,5 triệu đồng/giường; phòng 3 giường giá 1,5 triệu đồng/giường, phòng 4 giường giá 1,3 triệu đồng/giường.
“Dự thảo đưa ra rất nhiều mức giá giường dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của nhiều người người căn bệnh. Giường giá 3 triệu là phòng tiêu chuẩn, có nơi cho gia đình sinh hoạt, mang lại dịch vụ y tế 24/24, có người phục vụ, có ăn uống… nên không thể so giá phòng căn bệnh với khách sạn”, đại diện Vụ Kế hoạch Tài chủ yếu giải thích, thêm rằng các khu vực y tế đầu tư tương xứng với từng mức thu.
Ông Tôn Văn Tài, Phó Phòng Tài chủ yếu Kế toán, trung tâm y tế Chợ Rẫy, cũng cho rằng không thể so sánh giá phòng căn bệnh với giá khách sạn, “vì người căn bệnh ở trung tâm y tế sẽ nằm 24/24 trong phòng với các điều kiện máy lạnh, điện, nước, nhân viên y tế túc trực phục vụ”.
Một giám đốc trung tâm y tế hạng 1 của Hà Nội lý giải: “Phòng khách sạn chỉ để ngủ, còn giường trung tâm y tế có rất nhiều máy móc, nhân lực phục vụ đi kèm”. Theo bác sĩ này, giá ngày giường với một người căn bệnh phải điều trị tích cực, 3 triệu đồng/giường (mức tối đa) có thể còn thấp hơn giá thực tế nếu tính chi tiết – tức vấn đề tính đúng tính đủ. Vị giám đốc cho thường trên thế giới giường hồi sức tích cực (ICU) có nơi lên tới 10.000 USD, có tích hợp máy móc.
tìm hiểu hôm 21/11 của VnExpress với 4.498 người tham gia, trong số đó 64% ý kiến cho rằng giá giường dịch vụ 3 triệu đồng là cao, 4% phản hồi là thấp, 32% cho rằng giá không khoa học. Nhiều ý kiến cũng cho rằng mức giá 3 triệu đồng một phòng căn bệnh là ngang giá khách sạn 4 sao.
So sánh giá xét nghiệm trị căn bệnh hiện tại ở các trung tâm y tế và giá dịch vụ theo yêu cầu trong dự thảo. Đồ họa: Tạ Lư
Lo ngại “dịch vụ hóa” trung tâm y tế công
Thực tế, các trung tâm y tế đang thu giá xét nghiệm trị căn bệnh yêu cầu theo luật và nghị định tuy vậy chưa có hướng cụ thể, mỗi nơi thu một giá không không khác nhau. Bộ Y tế giải thích khung giá mới “nhằm siết chặt lại chứ không cho phép thực hiện ồ ạt”. “Có những đơn vị hiện thu giá cao hơn so với khung trong dự thảo, cần thiết phải phải khống chế xuống”, người đại diện nói.
một vài ý kiến lo ngại dùng loại hình dịch vụ theo yêu cầu tại trung tâm y tế công có thể dẫn tới “dịch vụ hóa”, “tư nhân hóa” viện công, dẫn tới bất bình đẳng giữa người căn bệnh nghèo và giàu. Như TS. Nguyễn Thu Anh, Giám đốc Quốc gia, Viện Nghiên cứu Y khoa Woolcock tại Việt Nam, Đại học Sydney, Australia, lo khi đưa ra hai loại hình y tế trong một trung tâm y tế công, tất cả nguồn lực sẽ gặp phải kéo sang bên dịch vụ theo yêu cầu, nói cả máy móc và nhân lực bởi “những thứ tốt nhất thường sẽ dành cho người có thể chi trả”. “Vậy việc xét nghiệm trị căn bệnh liệu có giữ gìn cho nhóm người căn bệnh còn lại?”, bà Thu Anh đặt vấn đề.
Theo bà Anh, trung tâm y tế công vốn là trung tâm y tế phi lợi nhuận, phục vụ nhiều người người căn bệnh, trong số đó có cả người căn bệnh nghèo, người thuộc chủ yếu sách xã hội, người yếu thế. Do đó, nếu sử dụng nguồn lực công, cần thiết phải hạch toán chi trả lại để mảng dịch vụ công có thể tái đầu tư và nâng cao tin cậy chăm sóc cho cộng đồng.
Đại diện Vụ Kế hoạch Tài chủ yếu, Bộ Y tế, cho rằng theo quy định, số giường dịch vụ ở trung tâm y tế công chỉ chiếm 10-15% tổng số giường căn bệnh, “chứ không phải thích kê thêm thì kê”. Như vậy, 85-90% giường phục vụ nhiều nhóm người căn bệnh, với những mức giá không không khác nhau phù hợp nhu cầu.
Ngoài ra, dự thảo này chỉ tác động tới nhóm xét nghiệm trị căn bệnh theo yêu cầu, không tác động tới người xét nghiệm trị căn bệnh bảo hiểm y tế (BHYT). Nhóm dịch vụ chỉ chiếm 5-10% và tập trung tuyến trung ương, tuyến tỉnh là chủ yếu, tuyến huyện hầu như không có, theo Bộ Y tế.
Xạ trị ung thư cho người căn bệnh tại trung tâm y tế Ung bướu TP HCM khu vực 2 (TP Thủ Đức) – một trong những trung tâm y tế chuyên về ung bướu tiên tiến nhất Việt Nam. Ảnh: Quỳnh Trần
Bài toán tính đúng tính đủ viện phí
Ông Tài phản hồi dự thảo này cho phép các trung tâm y tế tính đúng, tính đủ giá dịch vụ theo yêu cầu. Có khung giá, các trung tâm y tế có điều kiện nâng cao tin cậy, tiến triển khu vực vật hoạt chất và nguồn nhân lực để phục vụ người căn bệnh tốt hơn. Tuy nhiên, ông cho rằng dự thảo cần thiết phải quy định cụ thể hơn, chẳng hạn cách tính khấu hao tài sản cố định là theo quy định hiện hành thường khu vực xét nghiệm trị căn bệnh sẽ được tự quyết định; giá thành duy tu bảo dưỡng trang thiết gặp phải được tính bao nhiêu phần trăm một năm…
Hoặc, khu vực y tế công lập sử dụng tài sản công để vận động dịch vụ theo yêu cầu, có phải thực hiện theo quy định định mức số ca/máy/ngày theo Thông tư 39 ban hành năm 2018 của Bộ Y tế thường không. Dự thảo cũng chưa hướng dẫn các giá thành như giá thương hiệu, thời gian sử dụng thiết gặp phải, dự phòng rủi ro, tích lũy…
“Khi viện phí được tính đúng, tính đủ, trung tâm y tế có điều kiện tiến triển tốt hơn, người căn bệnh dù nghèo thường giàu cũng sẽ được hưởng lợi về tin cậy xét nghiệm trị căn bệnh”, ông Tài nói, thêm rằng người căn bệnh có thể, có điều kiện thì có thể lựa chọn lựa các dịch vụ đi kèm tốt hơn về phòng ốc, các tiện nghi.
giữ an toàn quan niệm của mình, TS. Thu Anh, cho rằng tính lại giá dịch vụ y tế “là cần thiết phải thiết”. Thời gian qua, các trung tâm y tế phản ánh giá dịch vụ y tế không được tính đúng tính đủ, viện thiếu kinh phí để trả lương nhân viên y tế và các giá thành vận hành không không khác.
Tuy nhiên, theo bà, dự thảo vẫn không xử trí được vấn đề của ngành y tế. “Các vướng mắc của ngành y cần thiết phải một giải pháp tổng thể để thay thế đổi cơ chế và phương thức quản trị tài chủ yếu nhằm đạt tiêu chí tốt nhất, minh bạch và công bằng”, bà nói.
nhất là tại khu vực y tế công, bà cho rằng cần thiết phải phân biệt hai phương thức vận hành riêng biệt. Một là các dịch vụ y tế công do ngân sách nhà nước đầu tư nhằm phục vụ tất cả tầng lớp nhân dân trong xã hội, gồm có cả người nghèo, người sống ở vùng sâu vùng xa, người già, trẻ nhỏ và người yếu thế không không khác. Hai là các dịch vụ y tế theo yêu cầu với giá cao hơn dành cho người có thể chi trả, là loại hình nào thì cũng cần thiết phải đạt chuẩn chuyên môn theo quy định của Bộ Y tế.
quan niệm của bà Anh là loại hình dịch vụ y tế theo yêu cầu tại viện công cần thiết phải vận hành theo cơ chế thị trường, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tự hạch toán riêng, tự cạnh tranh với các trung tâm y tế tư nhân. “Chứ không thể lấy đất, trang thiết gặp phải, máy móc, nhân lực của phần công ra để tiến hành phần tư”, bà nói. Đồng thời, cần thiết phải có chủ yếu sách phù hợp để thúc đẩy khối y tế tư nhân tiến triển theo cơ chế thị trường, cạnh tranh lành mạnh và công bằng với khối y tế công mang lại dịch vụ theo yêu cầu, giữ gìn giá thành dịch vụ là khoa học.
Bà cũng nêu thêm, dự thảo thông tư quy định giá phòng một giường 3 triệu, song không nêu rõ “phòng này có gì, phục vụ như thế nào”, vậy Tùy vào đâu để tính ra giá này. Khi trung tâm y tế thu tiền dịch vụ về thì tiền đó được sử dụng như thế nào, cũng cần thiết phải phải minh bạch.
Ở nước ngoài, thay thế vì tính từng giá dịch vụ như xét nghiệm, siêu âm, truyền dịch… trung tâm y tế tính giá thành của từng loại căn bệnh, nhóm căn bệnh. Ví dụ, các căn bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên giá để xét nghiệm trị ngoại trú là 200.000 (đây chỉ là con số ví dụ), trung tâm y tế sẽ xét nghiệm trị để người dân chỉ trả bằng số tiền này, không thêm giá thành không không khác và phải tự hạch toán để giữ gìn việc chỉ định xét nghiệm, điều trị vừa đúng, vừa đủ, vừa không vượt tổng thu nhập (là định mức chi x số người căn bệnh xét nghiệm trị nhóm căn bệnh này).
“Đây là phương pháp DRG, được dùng rộng rãi ở nhiều nước đang tiến triển. Việt Nam cũng đã từng thí điểm phương thức này tuy vậy không rõ vì sao hiện không được dùng. Phương thức chi trả này sẽ tạo động lực cho các khu vực y tế vận động tốt nhất và tự chủ”, bà nói.
Theo bà Thu Anh, người giàu thường người nghèo cũng có thể mắc căn bệnh không khác nhau, người nghèo cũng có quyền được tiếp cận với các dịch vụ y tế tin cậy tiêu chuẩn, với giá thành khoa học, “đây là trách nhiệm của nhà nước”. Nếu tăng giá dịch vụ mà quản trị không tốt nhất, sử dụng nguồn lực công để mang lại dịch vụ tư thì vẫn không giải được bài toán nhức nhối của ngành y, sẽ tiến hành cho khối y tế công phục vụ cộng đồng dần tan biến. Người thiệt thòi nhất vẫn là người nghèo, người yếu thế trong xã hội.
Lê Nga – Lê Phương
