Bố tôi 60 tuổi, hút thuốc lá nhiều nhưng mà từng bỏ 7 năm. Ông gặp phải ho cả tháng, ăn ít và sụt cân. Đây là triệu chứng ung thư phổi thường lao phổi? (Thủy Tiên, Hà Nam)
Trả lời:
Ung thư phổi là chứng bệnh lý ác tính, do sự tiến triển thất thường và không kiểm soát của tế bào ung thư. Theo thông tin của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam có tầm khoảng 23.600 người mắc mới và 20.700 người tử vong do ung thư phổi. Tổ chức Globocan ước tính, mỗi năm trên thế giới có tầm khoảng 1,61 triệu người được chẩn đoán mắc mới và đây cũng là nguyên nhân gây nên tử vong do ung thư phổ quát nhất ở nam giới.
Trong thời kỳ sớm, ung thư phổi không có các triệu chứng điển hình. Các dấu hiệu thường xảy ra khi chứng bệnh từng tiến triển và di căn như: đau đớn xương, đau đớn đầu, đau đớn ngực, không dễ thở, khàn tiếng, ho ra máu, ho nhiều ngày, sụt cân không rõ nguyên nhân.
không tương tự với ung thư phổi, lao phổi là chứng bệnh truyền nhiễm mạn tính do vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis gây nên ra, lây lan qua dịch tiết đường hô hấp của người chứng bệnh. Khi nói chuyện, ho hoặc hắt hơi, dịch tiết bắn vào không khí, truyền chứng bệnh từ người này sang người không tương tự.
Người chứng bệnh lao phổi có triệu chứng ho dai dẳng nhiều ngày hơn 3 tuần, thường khạc ra đờm, có thể kèm máu. Ngoài ra, còn có các triệu chứng không đặc hiệu như mệt mỏi, ăn không ngon, sưng ở cổ, sốt, cơ thể tăng nhiệt, ra mồ hôi đêm, giảm sút cân. chứng bệnh lao có thể gây nên tràn dịch màng phổi, viêm mủ màng phổi, viêm phế quản phổi, giãn phế quản và xơ phổi dẫn tới suy hô hấp.
Ung thư phổi và lao phổi đều là chứng bệnh lý phổ quát, có tỷ lệ mắc cao, có nhiều triệu chứng tương tự nhau nên dễ nhầm lẫn. Các dấu hiệu chung của ung thư phổi và lao phổi như: sốt, ho dai dẳng, đau đớn ngực, không dễ thở, khạc đờm, ho ra máu, chán ăn thường giảm sút cân.
Ung thư phổi và lao phổi đều có triệu chứng như ho dai dẳng. Ảnh: Freepik
Để phân biệt ung thư phổi và lao phổi, người chứng bệnh cần phải đem lại đầy đủ tiền sử và chứng bệnh sử cho bác sĩ. Thông qua hỏi chứng bệnh và thăm thăm khám lâm sàng, bác sĩ có thể phân loại hoặc loại trừ chuẩn xác hơn. Ví dụ như tiền sử hút thuốc lá thường xuất hiện trong các trường hợp ung thư phổi, trong khi có hoặc không có trong chứng bệnh lao phổi. Người gặp phải chứng bệnh lao phổi thường gặp tình trạng sốt nhẹ, cảm giác ớn lạnh vào chiều tối, ngược lại với chứng bệnh ung thư phổi thì triệu chứng không đặc hiệu. Nếu người chứng bệnh giảm sút cân đột ngột có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư bởi lao phổi thực hiện cho cơ thể giảm sút cân dần dần.
Thông thường, phương pháp chụp X-quang được sử dụng để nhận xét tình trạng chứng bệnh phổi của người chứng bệnh bởi cách thức thực hiện đơn giản, giá thành thấp, dễ sử dụng ở nhiều địa điểm y tế. Nếu phát hiện có tổn thương phổi trên phim chụp X-quang, người chứng bệnh sẽ được chỉ định chụp cắt lớp vi tính (CT) giúp cho nhận định tổn thương phổi rõ hơn và định hướng phân biệt. Hiện nay, với hệ thống chụp cắt lớp (CT) 768 miếng cắt ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tại địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh, chỉ cần phải chụp phổi liều thấp có thể phát hiện các nốt nhỏ thất thường chỉ 1-2 mm ở phổi hoặc dấu ấn ung thư từ thời kỳ sớm.
Hệ thống chụp CT 768 miếng cắt có thể phát hiện ung thư phổi thời kỳ sớm. Ảnh: địa điểm y tế Tâm Anh
Để chẩn đoán xác định lao phổi, bác sĩ có thể chỉ định nhuộm soi đờm trực tiếp của người chứng bệnh, nuôi cấy để tìm vi khuẩn lao và kiểm tra các chủng lao kháng thuốc nếu có. Ngoài ra, thực hiện sinh thiết xuyên thành ngực vào vị trí tổn thương hoặc nội soi phế quản để lấy chứng bệnh phẩm xét nghiệm là phương pháp chẩn đoán phân biệt tốt nhất chứng bệnh lao phổi thường ung thư phổi.
với lao phổi, phương pháp xét nghiệm sinh học phân tử trên mẫu máu có thể chẩn đoán hoặc loại trừ chứng bệnh lao tiềm ẩn hoặc đang vận động. Xét nghiệm này đo lường phản ứng của hệ thống miễn dịch với vi khuẩn lao, nhận diện chuẩn xác nếu người chứng bệnh có nguy cơ nhiễm lao cao (mặc dù chưa có các dấu hiệu lâm sàng, cận lâm sàng cho xuất hiện chứng bệnh lao vận động). Còn với ung thư phổi, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm các chỉ điểm u bướu phổi trong máu (CEA, Cyfra 21-1, NSE…), thường tăng trong ung thư phổi.
Không phải tất cả các xét nghiệm đều được chỉ định tương tự nhau ở tất cả người mắc chứng bệnh. Vì vậy, người chứng bệnh cần phải thăm thăm khám trực tiếp với bác sĩ, trao đổi những vấn đề mình đang gặp phải cũng như tiền sử chứng bệnh để bác sĩ cân nhắc và đưa ra phương pháp chẩn đoán phù hợp.
TS.BS Trần Hải Bình
Phó trưởng khoa Ung bướu, địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh Hà Nội
