Suy sinh dục, vô tinh, tinh trùng yếu, giãn tĩnh mạch thừng tinh… khiến cho không ít nam giới phải đối mặt với tình trạng hiếm muộn nam, nguy cơ mất cả chì lẫn chài về cả thiên chức mà cha và bản lĩnh nam giới. Vậy hiếm muộn nam là như nào? ThS.BS Lê Đăng Khoa – Trưởng đơn vị Nam học, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Hưng Thịnh sẽ giải đáp thắc mắc ngay trong sau đây!
Hiếm muộn ở nam giới là như nào?
Hiếm muộn nam là tình trạng nam giới trong lứa tuổi sinh sản, có đời sống tình dục thông thường không sử dụng phương pháp an toàn song lại không thể có con theo cách tự nhiên. Hiếm muộn ở nam thường được chia thành 2 loại: (1)
- Nguyên phát: Các cặp vợ ông xã chưa từng có con dù có giao hợp thường xuyên và không sử dụng phương pháp tránh thai nào trong vòng 1 năm.
- Thứ phát: Các cặp vợ ông xã từng có thai, hoặc có con song sau đó quan hệ tự nhiên không sử dụng phương pháp tránh thai song vẫn không thể có con.
Hiện nay Việt Nam có hơn 80 triệu cặp vợ ông xã gặp tình trạng hiếm muộn, trong số đó 40% nguyên nhân tới từ nam giới. Đồng thời theo các báo cáo y khoa, hiếm muộn do yếu tố nam ngày càng gia tăng và trẻ hóa, tác động lớn để sức khỏe sinh sản của nam giới.
Nguyên nhân gây nên hiếm muộn nam
Theo ThS.BS Lê Đăng Khoa – Trưởng đơn vị Nam học, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM cho thấy:“ Hiếm muộn nam được xem là một trong những chuyên khoa sâu của Nam Khoa, nguyên nhân gây nên nam giới muộn con có thể tới từ nhiều nhóm chứng bệnh lý thường thấy như giãn tĩnh mạch thừng tinh, nhiễm trùng tiết niệu, các vấn đề về tinh trùng hoặc xuất tinh, rối loạn cương cứng, nội tiết tố… những nguyên nhân này không những gây nên tác động tới thói quen sinh hoạt, sinh hoạt, tạo nên rào cản giữa hai vợ ông xã, khiến cho tần suất quan hệ ngắn lại và giảm sút môi trường có thai tự nhiên. (2)
1. Tinh trùng thất thường
Các trường hợp tinh trùng thất thường có thể nhắc tới là không có tinh trùng, tinh trùng yếu,… Tinh trùng cần phải giữ gìn về số số lượng và uy tín để có thể mang thai tự nhiên. Vì thế ít nhất 1 trong 2 tinh hoàn cần phải phải vận động thông thường. số lượng hormone nội tiết nam cần phải ổn định để giữ vận động sản xuất của tinh trùng.
Sau khi quan hệ tự nhiên, tinh trùng được trộn lẫn trong tinh dịch sẽ theo ống dẫn tinh phóng ra ngoài theo niệu đạo và xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ – tử cung – vòi trứng của người nữ. Nếu tinh trùng yếu, dị kiểu, di động kém thì sẽ rất không dễ tiếp cận và xâm nhập vào trứng để thụ tinh.
2. Giãn tĩnh mạch thừng tinh
chứng bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng những tĩnh mạch dẫn máu đi tinh hoàn gặp phải giãn ra dẫn tới máu gặp phải ứ trệ ở tinh hoàn, dẫn tới việc gặp phải thiếu oxy. Tinh hoàn của nam giới khi gặp phải ứ máu thì chuyển hóa sẽ gặp phải thay thế đổi dẫn tới những dưỡng chất oxy hóa gây nên độc cho tinh hoàn và cho tinh trùng.
hậu quả giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể gây nên teo tinh hoàn. Trong Vài năm gần đây người ta xuất hiện giãn tĩnh mạch thừng tinh có tác động tới cả di truyền của tinh trùng, tác động lên sợi ADN của tinh trùng. Vì những dưỡng chất oxy hóa tạo ra gây nên đứt gãy những sợi ADN.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh thường được chia thành 2 nhóm gồm:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh lâm sàng: là những người chứng bệnh từng có triệu chứng, xuất hiện búi tĩnh mạch hiện rõ ở vùng bìu hoặc có triệu chứng đau đớn, thậm chí có hậu quả teo tinh hoàn, rối loạn cương cứng, rối loạn xuất tinh. hậu quả xuất hiện âm thầm và đôi lúc người chứng bệnh bỏ lỡ môi trường để thăm xét nghiệm.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh dưới lâm sàng: có những người chứng bệnh có giãn tĩnh mạch thừng tinh mà chỉ khi thực hiện nghiệm pháp Valsalva mới kiểm tra được có chứng bệnh thường không.
Theo Bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ với những cặp vợ ông xã vô sinh nguyên phát thì có tới 35% trường hợp người ông xã có đi kèm giãn tĩnh mạch thừng tinh. với trường hợp vô sinh thứ phát thì có tới 80% có đi kèm tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh này.
3. chứng bệnh lý nhiễm trùng
Viêm tinh hoàn, viêm mào tinh thường các chứng bệnh truyền nhiễm truyền qua đường tình dục như giang mai, lậu, hiv… gây nên tác động tới uy tín và việc sản xuất tinh trùng. chứng bệnh lý nhiễm trùng còn tiến hành tổn thương tinh hoàn, gây nên sẹo ở đường dẫn tinh trở ngại sự di chuyển của tinh trùng gây nên nên hiếm muộn nam.
4. Vấn đề xuất tinh
Xuất tinh ngược dòng là tình trạng tinh dịch đi ngược lại vào trong cơ thể thay thế vì ra khỏi dương vật. Điều này xảy ra do các dây thần kinh vận động không tốt nhất dẫn tới việc cơ đóng cổ bọng đái không đóng khi nam giới đạt cực khoái. Tinh dịch chứa tinh trùng không được xuất ra và xâm nhập vào cơ thể người nữ nên không thể có thai.
Xuất tinh ngược dòng có thể do thủ thuật hoặc các vấn đề sức khỏe của hệ thần kinh. Dấu hiệu của tình trạng này là nước tiểu đục sau xuất tinh, ít dịch hoặc cực khoái khô (aspermia).
5. Kháng thể kháng tinh trùng
Đây là một trong những kháng thể được xếp vào loại miễn dịch đặc hiệu của cơ thể. Kháng thể kháng tinh trùng chỉ xuất hiện khi có sự tiếp xúc của tinh trùng trong cơ thể.
Môi trường sinh tinh và mao mạch được tách biệt bởi hàng rào máu-tinh hoàn, hàng rào này ngăn không cho tinh trùng, các sản phẩm thoái hóa của tinh trùng lẫn vào máu. Tuy nhiên vì vì sao nào đó hàng rào này gặp phải tổn thương gây nên nên việc tinh trùng vào máu, vì được xem là vật lạ với cơ thể nên khi tiếp xúc với các tế bào miễn dịch sẽ gây nên nên phản ứng nhạy cảm, tạo ra kháng thể và tạo phản ứng miễn dịch.
6. U bướu hoặc ung thư
Hiếm muộn nam có thể do tác động của u bướu hoặc ung thư, quá trình điều trị ung thư có thủ thuật, xạ trị hoặc hóa trị có thể gây nên nên các vấn đề về sức khỏe sinh sản.
7. Tinh hoàn ẩn
Trong quá trình tiến triển của bào thai, sẽ có trường hợp 1 hoặc 2 tinh hoàn không di chuyển xuống phần bìu. Vì vậy nguy cơ sinh sản của nam giới ở những trường hợp có tinh hoàn ẩn sẽ giảm sút so với nam giới thông thường.
8. Mất cân bằng nội tiết tố
Nội tiết tố của người nam bắt đầu tiến triển ở tuổi mới lớn và đạt cao điểm vào năm 25 tuổi. Bước qua tuổi 30 thì nồng độ testosterone, nội tiết tố nam sẽ giảm sút dần từ 0.8-1.4% mỗi năm. Khi bước vào tuổi 45-50 thì số lượng testosterone ở nam giới còn tầm khoảng 60-65 so với lúc 25 tuổi. Tuy nhiên những thường tác động của hệ thống nội tiết như tuyến giáp, tuyến yên, vùng dưới đồi…tiến hành số lượng testosterone và các nội tiết không tương tự gặp phải mất cân bằng có thể là nguyên nhân dẫn tới hiếm muộn nam.
9. Khiếm khuyết ống dẫn tinh
Nam giới có 2 ống dẫn tinh, việc vô tình gặp những chấn thương như sau thủ thuật, nhiễm trùng, các xơ nang tiến triển có thể tiến hành cho các ống dẫn này gặp phải tắc ở những đoạn như trong tinh hoàn, ống dẫn lưu tinh hoàn, ống phóng tinh…
10. Khiếm khuyết nhiễm sắc thể
Hội chứng Klinefelter, hội chứng Kallmann là những rối loạn di truyền có thể gây nên ra sự tiến triển thất thường của cơ quan sinh sản nam giới, là một trong những nguyên nhân gây nên hiếm muộn nam.
11. Vấn đề trong quan hệ tình dục
Rối loạn cương cứng dương, trở ngại tâm lý khi giao hợp, không đạt cực khoái… tiến hành trở ngại việc quan hệ tình dục, khiến cho nguy cơ mang thai giảm sút.
12. Các nguyên nhân không tương tự
- những loại thuốc: người đang sử dụng thuốc điều trị ung thư, thuốc viêm khớp, liệu pháp thay thế thế testosterone, steroid đồng hóa thời gian dài… có thể tiến hành giảm sút sản xuất tinh trùng và gây nên tác động tới sức khỏe sinh sản của nam giới.
- tác động từ các ca thủ thuật: nam giới từng thực hiện thủ thuật thắt ống dẫn tinh, thủ thuật tinh hoàn, tuyến tiền liệt… có thể gây nên hiếm muộn nam do những rủi ro khi tiến hành thủ thuật.
- Yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt:Tinh trùng nam giới ngày càng giảm sút có tác động của yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt. Năm 2017, tác giả Swan – môt chuyên gia dịch tễ môi trường và là giáo sư về y học sinh sản của đại học New York, trong cuốn sách Đếm ngược Countdown bà từng tổng kết 185 nghiên cứu trên 43.000 nam giới ở lứa tuổi vị thành niên ở Úc, Châu Âu, Bắc Mỹ cho xuất hiện tỷ lệ tinh trùng sau 40 năm chỉ bằng 59% so với năm 1972 nghĩa là mỗi sau 1 năm số số lượng tinh trùng giảm sút 1,4% và tiếp tục vậy tới năm 2045 thì tinh trùng nam giới về bằng 0. (3)
Hiện nay giới trẻ hút thuốc, sử dụng các dưỡng chất gây nên nghiện như bạch phiến, ma túy… đưa trực tiếp những dưỡng chất độc hại vào cơ thể, những dưỡng chất này không những gây nên tác động tới uy tín và số số lượng tinh trùng mà còn thay thế đổi nội tiết tố.
Dấu hiệu hiếm muộn nam
Dấu hiệu rõ nhất cảnh báo hiếm muộn ở nam giới chủ yếu là không thể mang tới nguy cơ thụ thai với người phụ nữ. Nam giới có thể gặp những vấn đề tiềm ẩn như rối loạn di truyền, có gen thất thường, mất cân bằng nội tiết tố… dẫn tới hiếm muộn.
Đồng thời những dấu hiệu như sưng đau đớn tinh hoàn, đau đớn khi giao hợp thường xuất tinh, tinh trùng có màu thất thường, tinh dịch xem lẫn máu… có thể là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe sinh sản nam giới đang có vấn đề cần phải thăm xét nghiệm sớm để có thể điều trị sớm.
Phương pháp chẩn đoán hiếm muộn ở nam giới
Để chẩn đoán hiếm muộn nam bác sĩ sẽ thăm xét nghiệm lâm sàng phối hợp hỏi thăm tiền sử chứng bệnh lý, tình trạng sức khỏe hiện tại sau đó sẽ tiến hành tiến hành những xét nghiệm và siêu âm cơ bản như sau:
1. Xét nghiệm tinh dịch đồ
xét nghiệm này được xem là xét nghiệm đầu tay để phản hồi sức khỏe sinh sản của nam giới. tham khảo tinh dịch đồ có thể phát hiện những thất thường trong tinh dịch: cho thấy số số lượng tinh trùng trong một lần xuất tinh, số số lượng tinh trùng thấp, giảm sút nhu động và/hoặc suy giảm sút di động tiến tới, tinh trùng thất thường, không có tinh trùng trong xuất tin, tinh trùng xuất tinh vào bọng đái (xuất tinh ngược dòng).
Sau 2 lần tiến hành tinh dịch đồ, các nhau ít nhất hai lần nếu không tìm xuất hiện trong tinh trùng trong tinh dịch thì nam giới được chẩn đoán vô tinh. Tỷ lệ vô tinh chiếm 1% trong dân số và tầm khoảng 10-15% trường hợp vô sinh nam.
Tinh dịch đồ giúp cho cho việc dự đoán năng lực sinh sản tự nhiên và nguy cơ thành quả khi sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Để có kết quả tốt nhất, tinh dịch đồ nên được thực hiện sau lần xuất tinh cuối cùng là 3-5 ngày.
2. Xét nghiệm miễn dịch
Xét nghiệm này nhằm loại trừ các chứng bệnh truyền nhiễm truyền qua đường tình dục như HIV, giang mai, viêm gan B… những chứng bệnh này có thể tác động tới sức khỏe sinh sản.
3. Xét nghiệm nội tiết
Gúp phản hồi tác dụng sinh sản, các chứng bệnh lý mối liên quan cũng như giúp cho bác sĩ đặt ra những hướng điều trị trong trường hợp hiếm muộn nam. Xét nghiệm này được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ, thời gian xét nghiệm tốt nhất là 8h sáng và người chứng bệnh cần phải nhịn ăn sáng.
4. Xét nghiệm nước tiểu sau xuất tinh
xét nghiệm này giúp cho kiểm tra tinh trùng trong nước tiểu với những trường hợp có nghi ngờ xuất tinh ngược dòng.
5. Xét nghiệm di truyền
Xét nghiệm gên và bộ nhiễm sắc thể đồ để phát hiện những thất thường di truyền dẫn tới hiếm muộn nam. những thất thường di truyền gây nên vô sinh hiếm muộn thường thấy gồm:
- Hội chứng Klinefelter 47XXY: hội chứng này chiếm tới ⅔ các thất thường NST ở người chứng bệnh hiếm muộn nam.
- Đột không còn nữa đoạn AZF trên nhiễm sắc thể có thể gây nên ra vô tinh.
- Đột biến gen CFTR trong xơ nang mối liên quan tới chứng bệnh không có ống dẫn tinh ở 2 bên bẩm sinh.
- Hội chứng Kallmann: Di truyền theo nhiễm sắc thể X do đột biến gen Kalig-1 ở nhánh ngắn.
Xét nghiệm kiểm tra độ đứt gãy DNA tinh trùng: DNA tinh trùng đứt gãy tiến hành giảm sút nguy cơ thụ tinh, giảm sút uy tín phôi và tăng nguy cơ hiếm muộn. Nếu tỷ lệ đứt gãy trên 30% dấu hiệu mức đứt gãy cao và giảm sút tỷ lệ mang thai tự nhiên.
6. Siêu âm tinh hoàn
Phương pháp siêu âm này để kiểm tra và phản hồi những thất thường nếu có tại tinh hoàn và bìu, xem thể tích tinh hoàn, mào tinh, cấu trúc nhu mô, tràn dịch màng tinh hoàn, giãn tĩnh mạch tinh, u tinh hoàn, vi vôi hóa. Siêu âm này thường được chỉ định khi người chứng bệnh có kết quả tinh dịch đồ thất thường. Siêu âm bụng để kiểm tra hệ tiết niệu, tìm tinh hoàn lạc chỗ.
Hiếm muộn nam có điều trị khỏi được không?
Hiếm muộn nam có điều trị khỏi được không là vấn đề nhiều người quan tâm, may mắn với sự tiến triển vũ bão của y học cùng các kỹ thuật tiên tiến giúp cho tầm soát chứng bệnh chuẩn xác và trị chứng bệnh tận gốc rễ, hiếm muộn có thể điều trị và thậm chí nam giới vô tinh vẫn có thể có con chủ yếu chủ.
Hiện nay, nhiều quy trình, phương pháp thủ thuật tiên tiến trong điều trị hiếm muộn nam. Tại IVFTA điều trị trị thành quả cho nhiều nam giới mắc chứng bệnh lý vô sinh như tinh trùng dị kiểu, thất thường, vô tinh, nam giới mắc hội chứng Klinefelter, mất đoạn AZF, suy sinh dục sớm..
trong số đó, kỹ thuật vi phẫu micro-TESE được xem là một trong những tiến bộ vượt bậc trong điều trị vô sinh nam, là “cứu cánh” giúp cho “truy tìm” tinh trùng cho nam giới vô sinh, mở ra rất nhiều hy vọng cho hàng ngàn nam giới vô tinh được tiến hành cha, hạnh phúc đón con yêu của chủ yếu mình.
phương pháp phòng ngừa hiếm muộn ở nam
Để phòng ngừa hiếm muộn nam tốt nhất, nam giới cần phải nâng cao ý thức hơn trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản của mình. Tâm lý tự ti không đi thăm xét nghiệm khi có triệu chứng thất thường khiến cho chứng bệnh ngày một trầm trọng và dẫn tới hiếm muộn. (4)
Ngoài những yếu tố chứng bệnh lý không dễ có thể kiểm soát nam giới có thể thay thế đổi thói quen sinh hoạt của mình để tránh yếu tố nguy cơ như:
- Không hút thuốc lá;
- Hạn chế rượu bia hoặc kiêng rượu bia;
- Không sử dụng ma túy, các dưỡng chất cấm, dưỡng chất kích thích;
- Vận động thường xuyên và giữ cân năng khoa học;
- Tránh quá hoang mang, mệt mỏi, cần phải nghỉ ngơi, thư giãn;
- Quan hệ tình dục an toàn;
- Tránh lao động, tiếp xúc với môi trường độc hại…
Dịch vụ xét nghiệm và điều trị hiếm muộn nam tại Hưng Thịnh
Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM (IVFTA-HCM), những vấn đề trong điều trị vô sinh nam từng được phát hiện và cải tiến. Việc ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến, quy trình tiên tiến, điều trị toàn diện… mang tới cho nam giới vô sinh môi trường tiến hành cha và tăng cường đời sống chăn gối.
Xem thêm: xét nghiệm hiếm muộn là như nào?
Hiện nay IVFTA sử dụng nhiều phương pháp trong điều trị hiếm muộn nam, tiến hành chủ những kỹ thuật không dễ như mổ vi phẫu micro-TESE tìm tinh trùng cho nam giới vô tinh, trữ tinh trùng số số lượng cực ít. Song hành cùng labo phôi học và hiếm muộn nữ, điều trị tình trạng vô sinh, hiếm muộn ở nam là 1 trong 3 mắt xích quan trọng tại IVFTA.
Hiện nay, điều trị hiếm muộn nam tại Việt Nam vẫn chưa được chú trọng nhiều, các nguyên nhân gây nên vô sinh nam có thể điều trị được một cách tốt nhất như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tắc ống dẫn tinh và nhiễm trùng… song chưa được quan tâm đúng mực. Vì vậy IVFTA đặc biệt chú trọng tới điều trị không những giúp cho xử trí vấn đề có con của người chứng bệnh mà còn tăng cường uy tín cuộc sống của người chứng bệnh trong những năm tiếp theo của cuộc đời.
Các chuyên gia tại IVFTA-HCM xin rằng, khi xuất hiện có vấn đề gì đó thì nam giới nên tới những khu vực có uy tín để được thăm xét nghiệm và tham vấn. giá thành xét nghiệm nam khoa và hiếm muộn nam rất rẻ so với xét nghiệm hiếm muộn nữ, đừng để danh xưng “phái mạnh” trở thành rào cản khiến cho quý ông ngần ngại khi thăm xét nghiệm. các chuyên gia tại IVF-HCM sẽ luôn đồng hành, hướng dẫn và đưa ra những lời khuyến cáo hữu ích nhất.
HỆ THỐNG phòng xét nghiệm ĐA KHOA Hưng Thịnh
Hiếm muộn nam là tình trạng thường thấy hiện nay, nam giới hãy quan tâm hơn tới sức khỏe sinh sản của mình, xét nghiệm sức khỏe định kỳ và nếu có những dấu hiệu cảnh báo nên đi thăm xét nghiệm ở những phòng xét nghiệm có chuyên khoa hiếm muộn nam hoặc nam học để được tư vấn.
