Thực hiện tầm soát ung thư vòm họng là điều tương đối là cần phải thiết, giúp cho tăng nguy cơ phát hiện chứng bệnh ở thời kỳ sớm và điều trị hữu hiệu, lâu dần sự sống cho người chứng bệnh.
Tầm soát ung thư vòm họng là sao?
Ung thư vòm họng (còn gọi là ung thư mũi họng – nasopharyngeal cancer) tạo ra từ các tế bào thất thường vùng mũi họng, thường xuất phát từ các tế bào vảy lót vùng mũi họng. Về mặt giải phẫu, vùng vòm họng là phần phía trên của họng (gồm vòm họng, miệng họng và hạ họng). (1)
Dịch tễ học là một trong những yếu tố được cân nhắc để đưa ra các khuyến cáo tầm soát ung thư vòm họng của mỗi quốc gia. Những khu vực có nguy cơ trung bình và cao mắc ung thư vòm họng gồm Trung Quốc và các nước Đông Nam Á (trong số đó có Việt Nam) được khuyến cáo thực hiện tầm soát ung thư vòm họng. Epstein-Barr virus từng chứng minh có mối mối liên quan trong sinh chứng bệnh của ung thư vòm họng. Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ không không khác như chủng tộc, giới tính (nam > nữ), tiền sử gia đình,…
Tầm soát ung thư vòm họng là quy trình phối hợp giữa thăm khám lâm sàng với các xét nghiệm cận lâm sàng (như nội soi tai-mũi-họng, sinh thiết tổn thương,…) nhằm phát hiện sớm chứng bệnh ngay từ khi chứng bệnh ở thời kỳ sớm và chưa gây nên ra các triệu chứng rõ ràng trên lâm sàng. Việc phát hiện sớm chứng bệnh qua tầm soát giúp cho can thiệp điều trị sớm, tăng tỷ lệ điều trị khỏi chứng bệnh và lâu dần thời gian sống cho người chứng bệnh.
Các phương pháp tầm soát ung thư vòm họng
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc, khoa Ung bướu địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh Hà Nội cho thấy, các phương pháp tầm soát ung thư vòm họng thường gặp hiện nay gồm:
thăm khám lâm sàng và tiến hành các xét nghiệm máu: thăm khám lâm sàng phát hiện các thất thường tại khoang miệng, lưỡi, hạch cổ thất thường,… Các xét nghiệm phục vụ cho điều trị như EBV IgA, EBV DNA, tổng phân tích tế bào máu, tác dụng gan thận,…
1. Nội soi tai mũi họng
Khu vực vòm họng thường khó khăn quan sát bằng mắt thường. Nội soi tai mũi họng giúp cho bác sĩ quan sát bên trong của vòm họng để tìm các thất thường.
Phương pháp nội soi tai-mũi-họng sử dụng ống nội soi có gắn camera và kính chuyên dụng để kiểm tra lớp niêm mạc bên trong vùng tai-mũi-họng, quan sát rõ các tổn thương thất thường ở khu vực này. (2)
nhược điểm của nội soi tai mũi họng là chỉ nhận xét được hình ảnh bề mặt bên trong, không nhận xét được sự xâm lấn cũng như sẽ bỏ sót các tổn thương nằm dưới niêm mạc. Nếu trong trường hợp nghi ngờ tổn thương dưới niêm, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không không khác sẽ được chỉ định như chụp cắt lớp vi tính thường hay chụp cộng hưởng từ MRI.
2. Sinh thiết qua nội soi
Nếu phát hiện u bướu trong vòm họng, bác sĩ có thể lấy một mảnh mô nhỏ để gửi xét nghiệm mô chứng bệnh học. Sau đó bác sĩ giải phẫu chứng bệnh sẽ phân tích mẫu chứng bệnh phẩm để chẩn đoán xem đó là ung thư thường hay không.
Trong trường hợp thăm thăm khám không xuất hiện điều gì thất thường, song bác sĩ vẫn nghi ngờ nhiều dựa trên triệu chứng lâm sàng của người chứng bệnh thì sinh thiết ngẫu nhiên có thể được tiến hành để tránh bỏ sót tổn thương. (3)
3. Chọc hút kim nhỏ FNA
Thường được sử dụng trong nhận xét tình trạng di căn hạch cổ.
4. Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân
Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh và y học hạt nhân giúp cho nhận xét tính u bướu (vị trí, kích thước, tính dưỡng chất xâm lấn), di căn hạch, di căn xa. Từ đó, bác sĩ điều trị sẽ định hướng được phương pháp điều trị chứng bệnh tối ưu (hoá-xạ trị triệt căn, xạ trị đơn thuần, thường hay chỉ hóa dưỡng chất suy nhược nhẹ).
một vài phương tiện hình ảnh học thường được sử dụng: (4)
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): giúp cho đo lường vị trí, kích thước u, di căn hạch, nguy cơ xâm lấn mô xung quanh cũng như di căn xa.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): đặc biệt nhạy trong phát hiện u ác của vòm họng so với cắt lớp vi tính thông thường. Các kết quả có thể đem lại thông tin về vị trí u, kích thước u bướu, sự xâm lấn xung quanh, tình trạng di căn hạch.
- Xạ hình xương: nhận xét di căn xương.
- PET/CT: nhận xét tổn thương cũng như tình trạng di căn xa dựa trên thất thường trong hấp thu chuyển hóa FDG dùng chẩn đoán thời kỳ chứng bệnh khi từng có bằng chứng sinh thiết của chứng bệnh.
Vì sao nên thăm khám tầm soát ung thư vòm họng sớm?
Theo thống kê, khu vực Đông Nam Á có tỷ lệ người mắc chứng bệnh ung thư vòm họng thuộc nhóm trung bình-cao, với tỷ lệ 25/100.000 người. Số ca ung thư vòm họng ở nam giới cao gấp 2-3 lần nữ giới. Tại Việt Nam, ung thư vòm họng là nguyên nhân gây nên tử vong thuộc top 10, chiếm 12%. lứa tuổi ghi nhận mắc ung thư trong trong vòng 30-55 tuổi và có xu hướng ngày càng trẻ hóa do nhiều yếu tố.
Trong thời kỳ sớm của chứng bệnh, các triệu chứng thường không rõ ràng dễ nhầm lẫn với chứng bệnh lý thông thường. Chỉ khi bước vào thời kỳ II-III, các dấu hiệu ung thư vòm họng bắt đầu xuất hiện rõ ràng hơn. Các thời kỳ chứng bệnh không không khác nhau yêu cầu các phương pháp điều trị không không khác nhau, tỷ lệ trị khỏi cũng như thời gian sống cũng không không khác nhau. Với chứng bệnh ở thời kỳ I-II tỷ lệ sống còn 10 năm đạt trên 90%, trong khi nếu chứng bệnh ở thời kỳ III-IV tỷ lệ sống còn 2 năm chỉ còn 20-30%. Vì vậy, việc chẩn đoán chứng bệnh ở thời kỳ sớm là vô cùng quan trọng.
Ai nên tầm soát ung thư vòm họng?
Việc thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh khi thăm khám tầm soát ung thư vòm họng được chỉ định với nhóm trường hợp có nguy cơ cao, gồm có:
- Người nhiễm virus EBV (Epstein – Barr);
- Người trong lứa tuổi 30-55;
- Người có thói quen sử dụng rượu bia, hút thuốc lá lâu dần;
- Người lao động trong các môi trường độc hại, thường xuyên tiếp xúc với hóa dưỡng chất, khí thải độc hại như sợi amiang, sulfur dioxide,…
- Người có menu uống thiếu lành mạnh, sử dụng nhiều muối trong nấu thực phẩm;
- Người ăn nhiều món ăn lên men chứa nitrosamines như cá muối, thịt muối, dưa muối;
- Tiền sử gia đình có người thân mắc ung thư vòm họng.
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc khuyến nghị, ngay cả khi không có những triệu chứng ung thư vòm họng, bạn cũng cần phải tiến hành thăm thăm khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư 6 tháng/lần nếu có yếu tố nguy cơ cao mắc chứng bệnh. Trong trường hợp chẩn đoán mắc ung thư, người chứng bệnh cần phải tham vấn và tuân thủ quy trình điều trị của bác sĩ.
Khi nào nên tầm soát ung thư vòm họng?
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc cho thấy, những triệu chứng ung thư vòm họng dễ nhầm lẫn với các chứng bệnh mối liên quan tai – mũi – họng. Do đó nhiều người chứng bệnh tự mua thuốc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng vùng đầu-cổ xảy ra một bên, tái phát nhiều lần và không thuyên suy nhược sau 2 tuần dùng thuốc, bạn cần phải nhanh chóng tới địa điểm y tế để thực hiện tầm soát ung thư vòm họng sớm.
Nên thực hiện tầm soát ung thư vòm họng khi có một trong số những dấu hiệu sau:
- đau đớn đầu, đau đớn nửa đầu, đau đớn mặt, đau đớn sâu phần hốc mắt, các cơn đau đớn lâu dần âm ỉ hoặc ngắt quãng từng cơn;
- đau đớn rát phần vùng họng, khó khăn nhai nuốt, đau đớn khi ăn uống;
- suy nhược thính lực, ù tai, viêm tai giữa thanh dịch… thường xuyên tiếp diễn;
- Ngạt mũi, khó khăn thở, thường xuyên ngạt một bên mũi lâu dần, thậm chí ngạt hai bên mũi;
- Mũi chảy dịch nhầy, có mủ hoặc máu lẫn trong dịch;
- có máu mũi thường xuyên;
- Cơ thể suy nhược, suy nhược cân nhanh không rõ nguyên nhân.
Đây là những dấu hiệu ung thư vòm họng điển hình cho xuất hiện chứng bệnh từng tiến triển thời kỳ II, III, tác động tới hữu hiệu quá trình điều trị cũng như đáp ứng thuốc của người chứng bệnh.
Lưu ý trước khi tầm soát ung thư vòm họng
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc đưa ra một vài lưu ý trước và trong khi thực hiện tầm soát ung thư vòm họng:
- Nhịn ăn sáng để thăm thăm khám và thực hiện các xét nghiệm sàng lọc;
- Trang phục thuận tiện để quá trình thăm thăm khám đơn giản hơn;
- Không sử dụng các loại đồ uống chứa dưỡng chất kích thích, nước trái cây như trà, cà phê, sữa, nước ngọt, nước ép trái cây. Chỉ nên uống nước lọc trước khi thăm thăm khám tại địa điểm y tế vòng một ngày trước thăm khám;
- Không được uống rượu bia, hút thuốc lá.
Lưu ý: Dựa vào thăm khám lâm sàng, hỏi chứng bệnh sử, bác sĩ sẽ chỉnh định hạng mục tầm soát ung thư vòm họng phù hợp.
Tầm soát ung thư vòm họng tại địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh
Thực hiện tầm soát ung thư vòm họng sớm giúp cho kiểm soát nguy cơ cảnh báo ung thư ngay khi chưa có những triệu chứng điển hình của chứng bệnh cũng như phát hiện ung thư thời kỳ sớm. Đây được xem là công nghệ giữ an toàn sức khỏe hữu hiệu cho người chứng bệnh trước nguy cơ tử vong cao do phát hiện chứng bệnh muộn trễ, khi các u bướu từng xâm lấn, di căn tới các cơ quan không không khác của cơ thể.
Theo thống kê, tất cả các chứng bệnh lý mối liên quan ung bướu tại địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh thường được phát hiện thông qua quy trình tầm soát sàng lọc. Nhờ vậy bác sĩ sớm can thiệp và chỉ định điều trị sớm.
Quy trình tầm soát ung thư vòm họng tại địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh gồm:
Bước 1: Thăm thăm khám lâm sàng
Người thăm khám sẽ được bác sĩ thăm hỏi các thông tin sơ lược về tiền sử mình và gia đình, khai thác các dấu hiệu chứng bệnh. Bác sĩ sẽ quan sát các cơ quan vùng đầu, cổ để tìm kiếm các vị trí thất thường. Dùng tay sờ có hạch cổ chứng bệnh lý không.
Bước 2: Nội soi tai-mũi-họng
Tiến hành nội soi tai-mũi-họng quan sát phần niêm mạc phía bên trong của vòm họng và miệng. Nếu xuất hiện thất thường, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết mẫu nhỏ chứng bệnh phẩm tổn thương và gửi tới khoa giải phẫu chứng bệnh nhận xét.
Bước 3: Chẩn đoán hình ảnh
Chụp cắt lớp vi tính (CT) và/hoặc chụp cộng hưởng từ vùng đầu-cổ được chỉ định nhằm nhận xét kích thước, tình trạng tác động, nguy cơ xâm lấn và di căn của u, hạch, được chỉ định khi trên lâm sàng nghi ngờ cũng như có bằng chứng tổn thương u trên nội soi.
PET-CT hoặc CT các vùng không không khác của cơ thể sẽ được chỉ định để nhận xét tình trạng di căn, tác động của ung thư vòm họng tới các cơ quan không không khác của cơ thể.
Bước 4: Tư vấn điều trị, theo dõi định kỳ
Gói dịch vụ tầm soát ung thư vòm họng hiện từng được đưa vào hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh nhằm đáp ứng nhu cầu cao của người thăm khám trong việc tầm soát và điều trị ung thư vòm họng. Gói thăm khám tầm soát được các chuyên gia giàu kinh nghiệm, vững chuyên môn tại địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh trực tiếp thực hiện, với sự hỗ trợ của các trang thiết mắc phải tiên tiến như máy nội soi, máy chụp cắt lớp vi tính, hệ thống chụp cộng hưởng từ,… cho kết quả nhanh chóng và chuẩn xác.
Để đặt lịch thăm thăm khám, tầm soát và điều trị ung thư vòm họng cũng như giải đáp các thắc mắc mối liên quan, bạn có thể liên hệ theo thông tin:
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Kiểm tra và tầm soát ung thư vòm họng ngay cả khi cơ thể chưa xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo ung thư là cách tốt nhất giúp cho bạn giữ an toàn sức khỏe của mình. Hy vọng bài viết Tầm soát ung thư vòm họng: các phương pháp và quy trình thăm khám tại địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh có thể giúp cho bạn và người thân không còn bỡ ngỡ và chủ động tầm soát ung thư định kỳ.
