Cắt quả thận ung thư, cụ ông 86 tuổi không phải lọc máu

“Trường hợp ông Thanh đặc biệt bởi chỉ còn một quả thận tuy nhiên tác dụng thận vẫn có thể phục hồi, chưa cần thiết phải lọc máu”, Thầy thuốc ưu tú, BS.CKII Tạ Phương Dung, Phó giám đốc Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, phòng kiểm tra Đa khoa Tâm Anh TP HCM, nói.

Hôm 22/1, ông Thanh, 86 tuổi, tự chạy xe máy tới phòng kiểm tra Đa khoa Tâm Anh TP HCM tái kiểm tra định kỳ. Trước đó, lần đầu tới kiểm tra, ông Thanh phải ngồi xe lăn, tác dụng thận gần chạm đáy, bác sĩ chỉ định lọc máu. Song sau hai năm tuân thủ quy trình thuốc và dinh dưỡng cá thể hóa, các xét nghiệm ghi nhận tác dụng thận của người chứng bệnh nâng cao so với những lần tái kiểm tra trước.

Ông Thanh phát hiện mắc ung thư niệu mạc (lớp lót của các cơ quan trong hệ tiết niệu) ở thận phải sau một cơn đau đớn bụng dữ dội ngày 30 Tết năm 2023. Lần đó ông được bác sĩ thủ thuật cắt toàn bộ thận phải để triệt căn tế bào ác tính.

Vượt qua ung thư, ông lại mắc phải thận hư mạn, độ lọc cầu thận (eGFR – chỉ số nhận xét nguy cơ lọc máu của thận) suy nhược còn gần 15 ml/phút/1,73 m2. Nếu suy nhược dưới mức này, chứng bệnh thận hư mạn chuyển sang độ 5, tức thời kỳ cuối, ông cần thiết phải chạy thận nhân tạo. Ông còn mắc nhiều chứng bệnh nền không tương tự như tăng mỡ máu, tăng huyết áp, thiếu máu, tăng axit uric máu, xơ vữa động mạch… Đây đều là những chứng bệnh góp phần đẩy nhanh tốc độ suy suy nhược tác dụng thận.

Thông thường, khi mất đi một quả thận, quả thận còn lại sẽ tăng cường vận động để bù trừ tác dụng cho quả thận từng mất, giúp cho giữ sức khỏe thường thì cho người chứng bệnh trong một thời gian nhất định. Tuy nhiên, ở trường hợp ông Thanh, quả thận còn lại cũng mắc phải suy suy nhược tác dụng xấp xỉ thời kỳ cuối, nguy cơ cao phải chạy thận.

Ông Thanh không muốn chạy thận vì các con đang lao động xa phải trở về chăm sóc cho mình. Bác sĩ Dung cho rằng kỹ thuật chạy thận nhân tạo tiên tiến có thể nâng cao sức khỏe và tin cậy cuộc sống cho người chứng bệnh, tuy nhiên bác sĩ xây dựng quy trình thuốc dành riêng để ông Thanh không phải lọc máu. Các loại thuốc nhằm mục tiêu giữ an toàn tác dụng thận, không tăng độ thận hư, đồng thời ổn định các chứng bệnh nền tác động tới thận và kiểm soát các tác hại do chứng bệnh thận mạn gây ra ra (thiếu máu, tăng axit uric máu). Ngoài ra, bác sĩ cũng cân nhắc kỹ thuốc điều trị các chứng bệnh nền của ông Thanh với mục tiêu kiểm soát chứng bệnh tuy nhiên không gây ra tác dụng phụ tác động tới thận, đồng thời điều chỉnh liều số lượng sử dụng phù hợp từng loại thuốc.

Hai năm qua, mỗi ngày ông Thanh hàng ngày uống thuốc ba lần sau bữa ăn theo toa của bác sĩ, thay thế đổi chế độ dinh dưỡng phù hợp với chứng bệnh thận hư mạn. Ông chủ yếu ăn thịt heo nạc, còn cá thường thịt gà, thịt vịt phải bỏ da; tránh thịt bò; rau nhiều kali như rau muống, mồng tơi, rau ngót, thường ít kali như su hào, su su, cà rốt đều cần thiết phải phải luộc kỹ. Ông không được ăn đồ chiên, xào, nướng, đồ sấy khô, nước dừa, cam, xoài, nho… Đồ uống chủ yếu là nước lọc, thỉnh thoảng uống nước tắc vì số lượng kali thấp.

Song song điều trị bằng thuốc và thay thế đổi dinh dưỡng, bác sĩ Dung cũng chỉ định người chứng bệnh mổ cầu tay để mở đường kết nối với máy chạy thận nhân tạo, luôn sẵn sàng lọc máu khi cần thiết phải thiết. Hằng tháng, ông Thanh tới phòng kiểm tra tái kiểm tra theo lịch hẹn để kiểm tra tác dụng thận và cầu tay nhằm giữ gìn có thể sử dụng ngay nếu cần thiết phải.

Có những thời điểm, độ lọc cầu thận eGFR xuống dưới 11 ml/phút/1,73 m2 da, tức chuyển sang thời kỳ cuối. Song nhờ nhẫn lại tuân thủ quy trình điều trị, tác dụng thận của ông Thanh dần phục hồi và ổn định qua từng tháng. Từ tháng 9/2023 tới nay, eGFR liên tục tăng sau mỗi lần tái kiểm tra, lên gần 17 ml/phút/1,73 m2 da, tức về thận hư độ 4, không phải lọc máu.

Sức khỏe ổn định, ông Thanh có thể tự chạy xe máy, lao động vặt trong nhà như bắc cầu thang thay thế bóng đèn… “Tôi xin sức khỏe giữ như hiện tại, tới cuối đời không phải chạy thận”, ông nói.

Bác sĩ Dung cho rằng khoa Nội thận – Lọc máu, phòng kiểm tra Đa khoa Tâm Anh TP HCM, đang điều trị bảo tồn tác dụng thận cho nhiều người chứng bệnh cao tuổi, giúp cho họ lâu ngày thời gian không phải lọc máu, nâng cao sức khỏe và tin cậy cuộc sống. Tuy nhiên, người chứng bệnh đều còn đủ hai quả thận nên ông Thanh là trường hợp đặc biệt đang được điều trị tại khoa.

tác dụng thận được xác định suy nhược (thận hư) khi độ lọc cầu thận dưới 60 ml/phút/1,73 m2 da. Độ lọc cầu thận có xu hướng suy nhược theo tuổi tác, nhất là từ sau 50 tuổi. Người càng lớn tuổi, nguy cơ mắc các chứng bệnh tác động tác dụng thận như đái tháo đường (tiểu đường), tăng huyết áp, xơ vữa mao mạch… cao hơn. Do đó, nguy cơ thận hư mạn ở người lớn tuổi cao hơn các nhóm không tương tự.

thận hư mạn tiến triển âm thầm, khi các triệu chứng rõ ràng, chứng bệnh từng chuyển sang thời kỳ muộn. một vài triệu chứng cảnh báo mà người già cần thiết phải lưu ý như chán ăn, buồn nôn, cơ thể mệt mỏi, giấc ngủ rối loạn, nước tiểu có bọt lâu tan, số lượng nước tiểu nhiều hoặc ít hơn thường thì, phù nề mặt thường tay chân, ngứa ngáy da, đau đớn đầu, chóng mặt, không dễ thở…

Để suy nhược nguy cơ thận hư mạn ở người già, bác sĩ Dung lưu ý cần thiết phải ăn nhạt, nấu thức ăn đơn giản bằng cách luộc hoặc hấp, hạn chế nêm nhiều gia vị thường chiên xào. Bổ sung đạm phù hợp lứa tuổi, ăn nhiều rau xanh, hạn chế bia rượu, thuốc lá, không dùng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa được bác sĩ tư vấn. người già nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ 6-12 tháng một lần để sớm phát hiện dấu hiệu chứng bệnh thận mạn và điều trị phù hợp.

Thắng Vũ

*Tên người chứng bệnh từng được thay thế đổi