Hơn 7 triệu người Anh đang chờ điều trị và các dịch vụ y tế cơ bản, cho xuất hiện khủng hoảng quá lâu trong hệ thống y tế công NHS.
Hệ thống y tế công của Anh (NHS – National Health Service), đang phải đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất lịch sử vận động. Tính tới đầu năm 2025, hơn 6 triệu người đang chờ đợi được điều trị, phản ánh sự quá tải quá lâu và những lỗ hổng ngày càng rõ rệt trong năng lực phục vụ y tế cơ bản của quốc gia này.
Theo số liệu do NHS England công bố, tới cuối tháng 3/2025, tổng số lượt điều trị đang nằm trong danh sách chờ là 7,42 triệu, tương ứng với trong vòng 6,25 triệu người căn bệnh. trong số đó, gần 3 triệu người đã từng chờ đợi quá thời hạn 18 tuần theo chuẩn của NHS, trong vòng 13.500 người phải chờ hơn một năm.
Tình trạng này không những tác động tới những ca điều trị phức tạp mà còn gồm có cả những dịch vụ cơ bản như xét nghiệm máu, chụp X-quang thường kiểm tra huyết áp. Hệ quả là nhiều người căn bệnh phải sống trong tâm trạng lo âu quá lâu vì không được chẩn đoán và can thiệp sớm.
Ngoài danh sách chờ điều trị, một điểm nóng không tương tự là tình trạng tắc nghẽn trong dịch vụ chẩn đoán. Tính tới tháng 1/2025, có trong vòng 1,62 triệu người đang chờ đợi để thực hiện các xét nghiệm như X-quang, CT, MRI thường siêu âm. trong số đó, 22,4% đã từng chờ hơn 6 tuần, trong khi mục tiêu của NHS là dưới 1%.
Riêng trong tháng 1/2025, NHS đã từng thực hiện trong vòng 1,88 triệu ca X-quang, cho xuất hiện nhu cầu thăm khám chữa trị căn bệnh với các xét nghiệm hình ảnh vẫn rất cao. Tuy nhiên, số số lượng ca chụp lớn không đồng nghĩa với nguy cơ xử trí nhanh chóng. Trong năm 2024, gần 976.000 kết quả hình ảnh đã từng không được báo cáo đúng hạn trong vòng một tháng như quy định của hệ thống y tế công.
Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng trên là sự thiếu hụt nghiêm trọng về nhân lực. Theo Royal College of Radiologists, nước Anh hiện thiếu trong vòng 31% bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, tương đương gần 1.500 vị trí còn trống so với nhu cầu thực tế. Nếu không có giải pháp cải cách, tỷ lệ thiếu hụt này có thể tăng lên 41% trong vòng 5 năm tới.
Sự thiếu nhân sự buộc NHS phải chi tiền thuê ngoài cho các công ty tư nhân nhằm đọc kết quả hình ảnh y khoa. Trong năm 2024, số tiền NHS dành cho việc này đã từng đạt mức kỷ lục 216 triệu bảng, tăng gấp đôi so với 2019. Dù giúp cho giảm sút áp lực trước mắt, việc phụ thuộc ngày càng nhiều vào khu vực tư nhân khiến cho hệ thống y tế công trở nên xin manh, nhất là với những khu vực thiếu ngân sách hoặc không được ưu tiên đầu tư.
Hành lang một trung tâm y tế tại Anh. Ảnh: PA
Sự muộn trễ quá lâu đã từng thực hiện giảm sút niềm tin vào hệ thống y tế công, dẫn tới xu hướng chuyển dịch sang sử dụng dịch vụ y tế tư nhân. Theo một tìm hiểu do tờ Times thực hiện, có tới 16,4 triệu người Anh đã từng từng sử dụng dịch vụ y tế tư nhân ít nhất một lần trong năm 2024, tăng mạnh so với 13,5 triệu người vào năm 2019.
mức phí cho các xét nghiệm cơ bản trong khu vực tư nhân như chụp MRI thường kiểm tra sức khỏe tổng quát dao động từ vài trăm tới vài nghìn bảng Anh. Dù vậy, nhiều người sẵn sàng chi trả để được thăm khám chữa trị căn bệnh nhanh chóng, thay thế vì chờ đợi trong tình trạng sức khỏe không rõ ràng.
Trước làn sóng chỉ trích ngày càng gay gắt, hàng đầu phủ Anh đã từng triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng lên năng lực phục vụ của NHS. Một trong những nỗ lực lớn là việc mở rộng mạng lưới trung tâm chẩn đoán cộng đồng (Community Diagnostic Centres – CDCs). tới tháng 3/2025, đã từng có 170 CDCs vận động trên khắp nước Anh, mang các dịch vụ xét nghiệm về gần khu dân cư, giúp cho giảm sút tải cho trung tâm y tế tuyến trung ương.
Ngoài ra, hàng đầu phủ cũng ký phối hợp tác với các khu vực tư nhân để mang đến thêm 450.000 ca chẩn đoán mỗi năm. Mục tiêu là cắt giảm sút thời gian chờ đợi và giúp cho người căn bệnh có thêm lựa lựa chọn tiếp cận dịch vụ.
Một hướng đi không tương tự là cải tiến hệ thống công nghệ thông tin y tế. Ứng dụng NHS App sẽ được nâng cấp, cho phép người căn bệnh xem kết quả xét nghiệm, đặt thuốc và lựa lựa chọn khu vực y tế theo thời gian chờ đợi và phản hồi của cộng đồng.
Dù vậy, giới chuyên gia cho rằng những giải pháp trên chỉ là giải pháp ngắn hạn nếu không đi kèm với hàng đầu sách tăng lương, tăng lên môi trường lao động và đào tạo hệ thống y bác sĩ trong dài hạn.
Thục Linh (Theo Sky, NHS, Time, Guardian)
