TP HCMNam thanh niên 22 tuổi hút shisha thường xuyên và ngày càng nhiều, vào viện vì đau đớn đầu dữ dội, bác sĩ xác định đột quỵ xuất huyết não.
Ngày 22/3, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng Khoa căn bệnh lý mao mạch não, địa điểm y tế Nhân dân 115, cho rằng kết quả chụp cộng hưởng từ ghi nhận huyết khối tại nhiều vị trí trong hệ thống tĩnh mạch não của người căn bệnh. Nhờ chẩn đoán sớm, điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng đông, người căn bệnh may mắn phục hồi không để lại di chứng.
Huyết khối tĩnh mạch xảy ra khi cục máu đông trở nên trong tĩnh mạch. Máu đông trở nên ở chân gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu, khi di chuyển sang phổi gây ra thuyên tắc phổi, lên tĩnh mạch não được gọi là huyết khối tĩnh mạch não. Đây là tình trạng nguy hiểm có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng như đột quỵ hoặc tử vong.
Thanh niên trên cho rằng thường xuyên hút shisha trong cả năm qua, số lượng hút tăng dần.
Shisha là dinh dưỡng gây ra nghiện, khói có mùi thơm như táo, bạc hà, dâu… và cảm giác nhẹ nhàng hơn thuốc lá thông thường. Dù hương vị dễ chịu, chúng vẫn chứa nicotine, carbon monoxide và dinh dưỡng độc hại, gây ra nguy cơ căn bệnh phổi, tim mạch, ung thư, huyết khối.
“Một giờ hút shisha tương đương hít số lượng khói gấp 100-200 lần so với một điếu thuốc lá”, phó giáo sư Thắng nói, thêm rằng hút shisha tiến hành tăng nguy cơ tạo huyết khối thông qua nhiều cơ chế.
Cụ thể, chúng tiến hành tăng nguy cơ đông máu. Khói shisha chứa nicotine kích thích giải phóng các yếu tố đông máu, tiến hành máu dễ đông hơn. Chúng cũng chứa carbon monoxide (CO) tiến hành suy yếu oxy trong máu, gây ra stress cho hệ tuần hoàn và thúc đẩy trở nên cục máu đông. Hút shisha khoảng tầm một giờ, người hút phải hít số lượng CO gấp 9 lần và nicotine gấp 1,7 lần so với một điếu thuốc lá, theo nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Các dinh dưỡng độc trong khói shisha như kim loại nặng (chì, cadmium) và hợp dinh dưỡng hữu cơ độc hại, gây ra viêm và tổn thương nội mạc tĩnh mạch. Thành mạch mắc phải tổn thương là nơi lý tưởng để cục máu đông bám vào và tiến triển.
Ngoài ra, người hút shisha thường ở tư thế ngồi, ít vận động nên tiến hành muộn tuần hoàn máu, đặc biệt ở tĩnh mạch chân, tạo điều kiện cho huyết khối trở nên. Đây là yếu tố quan trọng trong “tam giác Virchow” (tăng đông, tổn thương mạch, ứ trệ máu).
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng thăm thăm khám người căn bệnh. Ảnh: Lê Phương
So với thuốc lá thông thường, shisha mang lại nguy cơ cao hơn do số lượng khói hít vào nhiều hơn. Người hút tăng tình trạng phơi nhiễm với các dinh dưỡng độc, nguy cơ huyết khối tĩnh mạch nghiêm trọng hơn.
WHO và Trung tâm Kiểm soát Phòng ngừa Dịch căn bệnh Mỹ cảnh báo shisha gây ra hại cho hệ tim mạch tương tự hoặc hơn thuốc lá, gồm nguy cơ huyết khối. Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch ở người hút shisha tăng cao hơn nếu có các yếu tố phối hợp gồm ngồi lâu, béo phì, dùng thuốc tránh thai hoặc hormone.
Hiện, Việt Nam cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha, bóng cười, nhằm giữ an toàn sức khỏe cộng đồng và giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Người vi phạm có thể mắc phải xử lý hành hàng đầu hoặc hình sự tùy theo tình trạng, chẳng hạn sử dụng, tàng trữ, thường buôn bán shisha.
Lê Phương
