Xem video một người mặc áo blouse tự giới thiệu là bác sĩ phòng kiểm tra lớn hướng dẫn trị chứng bệnh gout, ông Hiền liên hệ qua số điện thoại nóng và “mê quá” khi được tư vấn bằng nhiều thuật ngữ chuyên môn.
“Tôi nghe tư vấn nhiều từ chuyên môn không hiểu lắm song video có bác sĩ mặc áo trắng, có logo đài truyền hình còn ghi tên phòng kiểm tra kèm người chứng bệnh từng khỏi chứng bệnh chia sẻ nữa thì chắc đúng Tiếp đó”, ông Hiền, 65 tuổi, cho rằng hôm 19/11. Sống chung với chứng bệnh gout hơn ba năm nay, ông Hiền cảm xuất hiện “rất phiền toái” khi phải ăn uống kiêng khem và dùng thuốc kiểm soát acid uric hàng ngày theo toa bác sĩ. Gout là chứng bệnh mạn tính phải uống thuốc lâu dài, “nghĩ tới là hãi” nên ông muốn tìm cách “chữa trị đơn giản, nhanh chóng cho xong”.
Được “bác sĩ qua mạng” này thuyết phục, ông Hiền mua hai hộp giá 5 triệu đồng theo quảng cáo “thuốc chữa trị khỏi chứng bệnh gout không cần thiết phải kiêng cữ”. Uống hết hai hộp cảm giác bớt đau đớn, ăn uống ngon miệng, ông tin tưởng mua thêm. Không ngờ, uống nhiều hơn, các cơn viêm khớp xuất hiện liên tục, cục tophi nổi ở chân phải vào phòng kiểm tra tiểu phẫu. Ông được bác sĩ phòng kiểm tra cho rằng “thuốc” mình uống thực dinh dưỡng là thực phẩm công dụng có chứa thành phần corticoid giúp cho suy giảm đau đớn nhanh song lâu ngày gây nên nhiều tác dụng phụ bất lợi.
“Lúc này tôi mới biết bác sĩ quảng cáo trên mạng là giả mạo”, ông Hiền nói, thêm rằng từ giờ sẽ nghiêm túc uống thuốc theo đơn của bác sĩ phòng kiểm tra, thay thế đổi cách ăn uống kèm sinh hoạt để khỏi diễn tiến nặng.
Ông Hiền là một trong nhiều nạn nhân của những kẻ giả mạo bác sĩ để quảng cáo và bán thực phẩm công dụng trên các nền tảng mạng xã hội. Hiện Bộ Y tế ghi nhận tình trạng “bác sĩ giả” tràn lan trên mạng song chưa có thống kê nào cụ thể. Nhiều bác sĩ và phòng kiểm tra uy tín gặp phải kẻ xấu giả mạo tên tuổi và hình ảnh trên các trang mạng để lừa đảo bán mặt hàng này.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh là một chuyên gia dịch tễ học, bác sĩ nổi tiếng về chứng bệnh truyền nhiễm và nhi khoa, từng là Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, phòng kiểm tra Nhi đồng 1, TP HCM. Gần 10 năm nay, bác sĩ Khanh nghỉ thực hiện phòng mạch để dành thời gian tư vấn online miễn phí cho phụ huynh trên trang cá nhân, được nhiều người tương tác.
Thời gian qua ông gặp phải nhiều trang mạng xã hội cắt ghép hình ảnh để quảng cáo thuốc tăng chiều cao, thuốc chữa trị đau đớn vùng thắt lưng và xương khớp, “thuốc đánh bại chứng bệnh tiểu đường khiến cho cả nước đều sốc”… Có trang còn nâng học hàm của bác sĩ Khanh thành giáo sư, tiến sĩ. Hồi tháng 8, có trang đăng bài “phỏng vấn độc quyền” của “bác sĩ trưởng khoa ký sinh trùng TS Trương Hữu Khanh”, “giáo sư chuyên ngành ký sinh trùng tại Viện Ký sinh trùng Trung ương Hà Nội” quảng cáo về thuốc giúp cho cơ thể loại bỏ sạch ký sinh trùng.
“Tôi không tham gia quảng cáo bất kỳ thuốc, thực phẩm công dụng nào như các trang mạng xã hội đăng tải”, bác sĩ Khanh khẳng định, nhấn mạnh ông là bác sĩ chuyên chứng bệnh truyền nhiễm chứ không điều trị chứng bệnh cơ xương khớp, đái tháo đường, nhiễm ký sinh trùng…
“Nhiều người chụp ảnh màn hình, nhắn tin hỏi có nên mua thuốc do tôi quảng cáo không, tôi mới biết hình ảnh của mình gặp phải cắt ghép, mạo danh khắp nơi như vậy”, bác sĩ Khanh nói thêm.
những hình ảnh của bác sĩ Trương Hữu Khanh gặp phải sử dụng, cắt ghép quảng cáo thực phẩm công dụng. Ảnh chụp màn hình
Tương tự, GS.TS. Trần Bình Giang, nguyên giám đốc phòng kiểm tra Việt Đức, Hà Nội, cho rằng khi đương chức, ông ngỡ ngàng khi xuất hiện hình ảnh của mình gặp phải ghép vào nội dung quảng cáo sản phẩm chữa trị huyết áp đăng trên mạng xã hội. Trong nội dung này, bác sĩ Giang được giới thiệu là “Trưởng khoa tim mạch mách cách chữa trị chứng bệnh tăng huyết áp”.
“Là một thầy thuốc thuộc lĩnh vực chuyên môn sâu, lao động trong môi trường chuyên nghiệp, tôi không bao giờ tham gia quảng cáo cho bất kỳ loại thuốc, thực phẩm công dụng, vật tư y tế nào và của bất kỳ hãng nào”, ông Giang nói, khuyến cáo tất cả người tuyệt đối không tin, mua, sử dụng các sản phẩm này bởi nguy cơ nguy hiểm tính mạng.
Đại diện phòng kiểm tra Nội tiết Trung ương cũng cảnh báo xuất hiện nhiều trang cá nhân mạo danh, sử dụng tên phòng kiểm tra, lấy hình ảnh và tên TS.BS. Phan Hướng Dương, Phó Giám đốc phòng kiểm tra, để giới thiệu sản phẩm, tư vấn điều trị chứng bệnh.
Tội phạm đội lốt bác sĩ
Cuối năm ngoái, Công an huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh khởi tố Phạm Viết Trung 28 tuổi cùng 25 đồng phạm vì giả danh bác sĩ, thiếu tướng của các phòng kiểm tra quân đội uy tín để bán thuốc cho 8.000 người, chiếm đoạt hơn 30 tỷ đồng. Các loại thuốc điều trị tiểu đường, huyết áp… đều do nhóm tự nghĩ ra sau đó thuê đơn vị sản xuất với giá 25.000 đồng và bán ra với giá 2 triệu đồng hoặc thấp nhất là 700.000 đồng một sản phẩm.
Theo kịch bản, nhóm này giả danh bác sĩ của các phòng kiểm tra lớn như Quân y 103, Quân đội 108 để chào bán sản phẩm cho người chứng bệnh. Mỗi nhóm có hai người, trong số đó một người có nhiệm vụ lập các fanpage trên mạng xã hội để chạy quảng cáo tìm người chứng bệnh, người còn lại giả danh bác sĩ tư vấn bán thuốc. Khi khách hàng có nhu cầu, nhóm này đề nghị để lại số điện thoại để liên hệ tư vấn. Bán được thuốc, nhóm Trung tiếp tục dụ dỗ người chứng bệnh mua các sản phẩm không không khác bằng giá cao hơn, với quảng cáo “thuốc cực tốt”.
Cùng thời điểm nhóm ở Bắc Ninh gặp phải khởi tố, Công an huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, tạm giữ vợ ông xã Đặng Văn Thắng, 29 tuổi cùng đồng phạm về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lừa bán thực phẩm công dụng không rõ nguồn gốc cho 20.000 người, chiếm đoạt 75 tỷ đồng. Các sản phẩm chủ yếu được đặt ở xưởng gia công thuốc nam, sau đó thuê in nhãn mác, có giá tầm khoảng 30.000-40.000 đồng song rao bán 1-3 triệu đồng. Nhóm vận động theo mô hình đa cấp, giả mạo các chuyên gia nổi tiếng để quảng cáo sản phẩm.
Các hộp thực phẩm công dụng không rõ nguồn gốc, chưa được chứng minh, công nhận về công dụng, gặp phải thu giữ. Ảnh: Công an mang đến
Khuyến cáo cảnh giác
Tình trạng quảng cáo thực phẩm công dụng, hàng giả, nhái kém uy tín, hàng xách tay được nhiều đại biểu Quốc hội dinh dưỡng vấn Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan tại phiên họp chiều 11/11. Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Lan cho rằng từng yêu cầu cán bộ y tế tuyệt đối không tham gia vào quảng cáo thực phẩm công dụng để giữ gìn uy tín của ngành; phối hợp với các bộ, ngành mối quan hệ tăng cường kiểm soát vận động bán hàng online.
Vài ngày trước, Sở Công thương TP HCM yêu cầu các doanh nghiệp, sàn thương mại điện tử không quảng cáo thực phẩm công dụng như thuốc chữa trị chứng bệnh hoặc thổi phồng công dụng sản phẩm. Nội dung quảng cáo phải chuẩn xác, đúng với công dụng và không gây nên hiểu lầm cho người tiêu dùng. Doanh nghiệp chủ động rà soát, ngăn các hành vi lợi dụng quảng cáo thực phẩm công dụng trên mạng xã hội, nhất là qua các cá nhân có tác động để quảng bá sai lệch.
Luật An toàn thực phẩm quy định Không sử dụng hình ảnh, thiết gặp phải, trang phục, tên, thư tín của địa điểm y tế, bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế, thư cảm ơn của người chứng bệnh để quảng cáo thực phẩm. “Bác sĩ, lương y, nhân viên y tế tham gia quảng cáo sản phẩm thực phẩm giữ an toàn sức khỏe là vi phạm quy định”, đại diện Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, nói.
Cục An toàn thực phẩm cảnh báo người dân lưu ý chọn lựa đúng khi mua và sử dụng thực phẩm giữ an toàn sức khỏe. Thực phẩm công dụng không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thế thuốc chữa trị chứng bệnh, chỉ có tác dụng hỗ trợ sức khỏe. Trong trường hợp có chứng bệnh, cần thiết phải tới địa điểm y tế để kiểm tra và điều trị sớm.
Người dân cũng được khuyến cáo cảnh giác với các video “bác sĩ, lương y, người chứng bệnh” tư vấn sản phẩm chữa trị chứng bệnh, bởi nhân viên y tế không được phép quảng cáo mặt hàng này. thực hiện theo nội dung quảng cáo sai sự thật, người chứng bệnh không tới phòng kiểm tra kiểm tra, chữa trị chứng bệnh sớm sẽ bỏ qua thời kỳ điều trị khỏi, tổn thất về kinh tế và tổn hại tới sức khỏe.
Bộ Y tế hướng dẫn người dân khi mua thực phẩm công dụng cần thiết phải đọc kỹ nhãn sản phẩm, xem rõ về thành phần, tác dụng của sản phẩm để sử dụng cho phù hợp và bảo đảm sức khỏe. Trên nhãn thực phẩm công dụng luôn ghi dòng chữ Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thế thuốc chữa trị chứng bệnh. Sản phẩm ghi thông tin rõ ràng, đầy đủ về nhà sản xuất.
Người dân có thể tra cứu thông tin mối quan hệ tới công bố và quảng cáo sản phẩm thực phẩm giữ an toàn sức khỏe qua địa chỉ https://congkhaiyte.moh.gov.vn/ và https://nghidinh15.vfa.gov.vn/ trước khi quyết định chọn lựa mua sản phẩm.
Lê Phương – Lê Nga
