Ngáp nhiều có phải dấu hiệu đột quỵ?

Trả lời:

Ngáp là phản xạ tự nhiên, thường xuất hiện khi cơ thể mệt mỏi, buồn ngủ. Nguyên nhân chủ yếu là do gia tăng nồng độ carbon dioxide hoặc giảm sút oxy trong máu. Đây là phản xạ của cơ thể nhằm giữ gìn đem tới đủ oxy cho phổi và máu. Tuy nhiên, nếu ngáp quá nhiều, lâu ngày, kèm theo các triệu chứng thất thường có thể cảnh báo sức khỏe có vấn đề.

Trong một tỷ lệ, ngáp liên tục có thể phản ánh tình trạng thiếu oxy cục bộ ở não. Ngáp đi kèm các dấu hiệu điển hình như chóng mặt, méo miệng, yếu tay chân, khó khăn nói hoặc nhìn mờ có thể là dấu hiệu đột quỵ. Đây là tình trạng nghiêm trọng, xảy ra khi mao mạch não mắc phải tắc bởi huyết khối hoặc vỡ, khiến cho tế bào não thiếu oxy và chết dần. Ngáp nhiều có thể mối liên quan tới đột quỵ vùng thân não – khu vực điều khiển sự sống, cần phải cấp cứu trong 4-6 giờ đầu để tránh hệ lụy nghiêm trọng. Ngáp nhiều có thể xuất phát từ các vấn đề như rối loạn đường huyết sau bữa ăn khiến cho insulin dư thừa, ức chế thần kinh gây ra buồn ngủ. Suy gan thời kỳ cuối, căn bệnh tim mạch hoặc tác dụng phụ của thuốc trị trầm cảm cũng là những nguyên nhân tiềm ẩn.

Bạn mắc phải ngáp liên tục, thỉnh thoảng kèm đau đớn đầu và chóng mặt là triệu chứng cần phải lưu ý, bởi có thể là dấu hiệu thiếu máu não hoặc nghiêm trọng hơn. Để xác định rõ, bạn nên tới trung tâm y tế có chuyên khoa thần kinh để kiểm tra. Bác sĩ có thể chỉ định đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography) để ghi lại nhịp thở, sóng não, nhịp tim khi ngủ. Phương pháp này giúp cho bác sĩ phát hiện, chẩn đoán chuẩn xác các rối loạn giấc ngủ hoặc các vấn đề thần kinh tiềm ẩn. Nếu mối liên quan đột quỵ, chụp CT hoặc MRI não sẽ xác định tổn thương, từ đó bác sĩ có quy trình điều trị phù hợp.

Tuy nhiên, không phải tất cả trường hợp ngáp nhiều đều đáng lo. Nguyên nhân thường gặp nhất của ngáp liên tục thường tới từ uy tín giấc ngủ kém. Ngủ đủ giờ tuy vậy không sâu hoặc rối loạn nhịp sinh học do thức khuya, lo sợ, khiến cho cơ thể khó khăn phục hồi, dẫn tới ngáp nhiều, mệt mỏi. Các rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ thường chứng ngủ rũ cũng thường gây ra ngáp quá nhiều, giảm sút năng số lượng ban ngày.

Nếu ngáp chỉ đơn thuần do mệt mỏi, bạn có thể nâng cao bằng cách điều chỉnh thói quen sống như giữ giờ ngủ cố định 7-8 tiếng mỗi đêm, tránh sử dụng cà phê, rượu bia buổi tối, tập thể thao nhẹ nhàng để thiết lập nhịp sinh học ổn định. Không gian ngủ thoáng mát, yên tĩnh, phối hợp kỹ thuật hít thở sâu cũng hỗ trợ giấc ngủ sâu hơn.

BS.CKI Nguyễn Hữu Khánh
Trung tâm Khoa học Thần kinh
trung tâm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM