Ngân 30 tuổi, cao 1,6 m, nặng 50 kg, vóc dáng thon thả tuy vậy gần đây đau đớn tức mạn sườn, chán ăn, không dễ dàng tiêu và mệt mỏi.
Lo lắng về tình trạng sức khỏe, Ngân, ở Hải Dương, tới địa điểm y tế Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) thăm khám, được bác sĩ chẩn đoán viêm dạ dày cấp, mỡ ruột và gan nhiễm mỡ độ 3 (mức nặng nhất). Người phụ nữ không tin chủ yếu mình gặp phải mỡ nội tạng, do cân nặng của cô chưa từng vượt mốc 50 kg, vòng eo săn chắc, chỉ số BMI (béo phì) trong giới hạn thông thường.
Trực tiếp điều trị cho Ngân, PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện thủ thuật tiêu hóa, địa điểm y tế 108, cho thấy nhiều người có quan niệm sai lầm về mỡ nội tạng và xem nhẹ tác hại của chúng. Mỡ nội tạng là mỡ tích tụ xung quanh gan, lòng mạch và ruột. những người cho rằng chỉ nhóm gặp phải thừa cân, béo phì, uống nhiều rượu bia mới có thể mắc gan nhiễm mỡ hoặc các chứng bệnh chuyển hóa. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người gầy, người ăn chay, thường suy nhược cân từng mắc gan nhiễm mỡ và các chứng bệnh rối loạn chuyển hóa do tình trạng này gây ra ra.
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Gastroenterology năm 2019 cho xuất hiện tỷ lệ chứng bệnh gan nhiễm mỡ trong số người béo phì là trong vòng 50-70%; còn lại là ở người gầy. Song, con số này có thể thay thế đổi và gặp phải tác động bởi các yếu tố như phương pháp đo lường, tiêu chuẩn chẩn đoán và tùy thuộc vào những nhóm dân tộc, địa lý cụ thể.
Tại Việt Nam, trong vòng gần 30 triệu người gặp phải gan nhiễm mỡ, trong số đó 30-35% người chứng bệnh tiến triển thành xơ gan. Hiện chưa có thống kê cụ thể về tỷ lệ người gầy mắc chứng bệnh.
Cơ chế gây ra chứng bệnh gan nhiễm mỡ ở người gầy chưa được hiểu rõ hoàn toàn. PGS Tuấn cho rằng một phần nguyên nhân là mất cân bằng giữa việc tiêu thụ và chuyển hóa mỡ trong gan. thông thường, gan có công dụng chuyển hóa đường để tạo thành năng số lượng, tuy vậy nếu số lượng đường (để chuyển hóa) thiếu, buộc gan phải dùng mỡ thay thế thế. số lượng mỡ dồn nhiều về gan, tích tụ trong các tế bào, về lâu dài sẽ gây ra gan nhiễm mỡ.
Ngoài ra, nhiều người gầy có chế độ dinh dưỡng không cân đối hoặc tiêu thụ quá nhiều hoạt chất béo bão hòa, đường, hút thuốc lá và uống nhiều bia rượu, dẫn tới mỡ tích tụ. những người không tương tự do di truyền hoặc mắc tiểu đường, trong số đó đường huyết cao và sự kháng insulin có thể khiến cho gan nhiễm mỡ.
những chứng bệnh lý gan như viêm gan virus, xơ gan, hoặc việc sử dụng những loại thuốc như corticosteroid, dẫn xuất của amiodarone, tamoxifen… nguy cơ gây ra chứng bệnh.
Gan nhiễm mỡ không được điều trị có thể gây ra hậu quả và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như viêm, xơ, ung thư gan, rối loạn công dụng gan, chứng bệnh tim mạch, tiểu đường và suy yếu miễn dịch. Đặc biệt, theo bác sĩ Tuấn, chứng bệnh này thường tiến triển âm thần, không có triệu chứng rõ ràng, thường nhầm lẫn với những chứng bệnh không tương tự, nên đa số người gầy đều không nghĩ mình có thể mắc chứng bệnh. Do đó, nhóm này cần phải thăm khám sức khỏe định kỳ giúp cho tầm soát, phát hiện và điều trị chứng bệnh lý sớm. Theo dõi mỡ máu và đường huyết, kiểm soát số lượng cholesterol trong máu vì đây là các yếu tố quan trọng gây ra gan nhiễm mỡ.
Điều trị gan nhiễm mỡ gồm các kỹ thuật thay thế đổi thói quen sinh hoạt và thuốc điều trị. Theo đó, người chứng bệnh cần phải tăng cường cân bằng dinh dưỡng với chế độ ăn giàu hoạt chất xơ, ít hoạt chất béo bão hòa và đường, hạn chế đồ uống có cồn. Ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu hoạt chất xơ và hoạt chất chống oxy hóa. Thực hiện vận động thể hoạt chất liên tục như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, nâng tạ…
Nếu gặp phải thừa cân hoặc béo phì, suy nhược cân là yếu tố quan trọng để suy nhược mỡ gan. Tuy nhiên, việc suy nhược cân cần phải được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.
Mỹ Ý
*Tên nhân vật được thay thế đổi