Cổ tử cung ngắn có thể gây nên ra trở ngại cho quá trình chuyển dạ và sinh nở. Thai phụ có cổ tử cung ngắn có thể dẫn tới suy cổ tử cung, thực hiện cổ tử cung giãn ra quá sớm, tăng nguy cơ sảy thai, chuyển dạ sớm, sinh non và các hệ lụy không không khác. Vậy có những dấu hiệu nhận biết tình trạng này như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Cổ tử cung ngắn là như thế nào?
Cổ tử cung là tình trạng chiều dài tử cung ngắn hơn 25mm. Trong thai kỳ, chiều dài cổ tử cung thường được đo vào khoảng tầm tuần thứ 20, cân nhắc đo sớm hơn nếu thai phụ có các yếu tố nguy cơ sinh non hoặc có các triệu chứng cụ thể như co thắt đe dọa sinh non (thường đo vào mốc 16-24 tuần).
Cổ tử cung (CTC) có cấu trúc hình phễu, với lỗ cổ tử cung là đường nối thông giữa bộ phận sinh dục nữ và tử cung, được ví như cửa ngõ cho phép tinh trùng di chuyển tới tử cung gặp trứng. Chiều dài cổ tử cung thường thì khoảng tầm 30 – 50mm, gồm một kênh trung tâm có lỗ mở bên trong và bên ngoài. Trong thai kỳ, cổ tử cung sẽ đóng kín, ngăn cách buồng tử cung với bộ phận sinh dục nữ. tới thời kỳ chuyển dạ, cổ tử cung sẽ giãn và dần dần mở ra để em bé đi ra ngoài qua ngả bộ phận sinh dục nữ. (1)
ThS.BSNT Nguyễn Thành Vinh, Trung tâm Sản Phụ khoa, BVĐK Hưng Thịnh Hà Nội cho rằng, nếu thai phụ có cổ tử cung kích thước ngắn có thể dẫn tới suy cổ tử cung, khiến cho cổ tử cung giãn ra quá sớm. Việc này thực hiện tăng các nguy cơ như sảy thai, chuyển dạ sớm, sinh non cũng như các hệ lụy sản khoa không không khác.
trong số đó, sinh non là yếu tố có thể gây nên nhiều hệ lụy không không khác như thai chết lưu, trẻ sinh ra nhẹ cân, mắc phải thấy máu não hoặc có khuyết tật bẩm sinh. Vì thế, khi đang mang thai, việc đo chiều dài kênh cổ tử cung hết sức quan trọng để phát hiện sớm tình trạng cổ tử cung ngắn, lên kế hoạch theo dõi và điều trị đúng cách.
Dấu hiệu nhận biết cổ tử cung ngắn khi mang thai
Cổ tử cung ngắn không có triệu chứng điển hình, tuy nhiên có một vài dấu hiệu cho xuất hiện phụ nữ có thể có thể gặp tình trạng này như: (2)
- đã từng từng sảy thai ở tam cá nguyệt thứ hai (cổ tử cung mắc phải ngắn là nguyên nhân hàng đầu gây nên ra tình trạng này).
- đã từng từng sinh non do chuyển dạ tự nhiên trước tuần thứ 37 của thai kỳ.
song nếu đây là lần mang thai đầu tiên (con so), sẽ rất không dễ để nhận biết, do đó bác sĩ sẽ đo cổ tử cung trong những lần thăm khám thai định kỳ.
Thai phụ cũng có thể gặp một vài triệu chứng khi mang thai nếu mắc phải suy cổ tử cung. Vì thế, hãy thông báo ngay cho bác sĩ nếu gặp các triệu chứng sau đây:
- Chuột rút không thường thì.
- thấy máu nhẹ.
- đau đớn vùng chậu.
- đau đớn vùng eo lưng.
- Dịch tiết bộ phận sinh dục nữ thế đổi.
Khi xuất hiện các triệu chứng này, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra xem cổ tử cung của thai phụ có mắc phải ngắn thường hay không.
Nguyên nhân cổ tử cung ngắn khi mang thai
Hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chuẩn xác tại sao một vài phụ nữ lại có cổ tử cung ngắn hơn mức thường thì. Tuy nhiên, có một vài yếu tố nguy cơ dẫn tới tình trạng cổ tử cung ngắn và suy cổ tử cung, gồm:
1. Dị tật của tử cung
Các dị tật của tử cung ví như tử cung đôi, tử cung có vách ngăn… có thể tác động tới chiều dài cổ tử cung.
- Chấn thương tử cung hoặc cổ tử cung trong lần sinh trước
- Tiền sử ca sinh không dễ trước đó nếu thực hiện rách cổ tử cung có thể đã từng thực hiện hỏng cổ tử cung.
2. thủ thuật cổ tử cung trước đó
một vài thủ thuật như khoét chóp, nạo phá thai không lành mạnh có thể mối liên quan tới tình trạng suy cổ tử cung.
3. Viêm nhiễm hoặc nhiễm trùng cổ tử cung hoặc bộ phận sinh dục nữ
Viêm nhiễm, nhiễm trùng hoặc kích ứng cổ tử cung hoặc từ ân đạo đi lên cũng có thể là yếu tố tác động tới chiều dài cổ tử cung.
4. Tác dụng phụ của thuốc
Nếu tiếp xúc với một kiểu estrogen tổng hợp gọi là Diethylstilbestrol hoặc DES, cổ tử cung cũng có thể có nguy cơ mắc phải ngắn.
5. Chủng tộc
Nghiên cứu cho xuất hiện phụ nữ da đen có nguy cơ mắc phải tình trạng này cao hơn, tuy nhiên tới nay vẫn chưa tìm ra tại vì sao rõ ràng.
Cổ tử cung ngắn tác động như thế nào tới thai kỳ?
Cổ tử cung càng ngắn thì nguy cơ sảy thai, chuyển dạ sớm và sinh non (trước tuần thứ 37 của thai kỳ) càng cao. Chuyển dạ sớm là một yếu tố nguy cơ của nhiều hệ lụy như thai chết lưu, trẻ sinh ra nhẹ cân, thấy máu não hoặc mắc phải khuyết tật bẩm sinh lâu dài.
một vài nghiên cứu cho kết quả rằng, cổ tử cung ngắn thực hiện tăng nguy cơ chuyển dạ sớm gấp 6 lần ở phụ nữ mang đơn thai và gấp 8 lần ở phụ nữ mang song thai. Mặc dù có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn tới tình trạng sinh non, song các nghiên cứu đều tìm ra mối tương quan chặt chẽ giữa tình trạng này và chuyển dạ sớm. (3)
Ví dụ, một nghiên cứu về những phụ nữ có cổ tử cung rất ngắn, dưới 15mm, phát hiện rằng các trường hợp này chiếm 86% các ca chuyển dạ sớm trước 28 tuần và 58% các ca chuyển dạ sớm trước 32 tuần.
Thai phụ có cổ tử cung ngắn có nguy cơ sinh non cao, song vẫn có nhiều trường hợp sinh con đủ tháng, điều quan trọng là cần thiết phải phát hiện sớm tình trạng này để có kế hoạch dự phòng, can thiệp sớm để giữ gìn vượt cạn an toàn.
Khi nào cần thiết phải gặp bác sĩ?
Phụ nữ không thể biết chuẩn xác chiều dài cổ tử cung của mình nếu không đi thăm thăm khám. Trong thai kỳ, việc chẩn đoán cổ tử cung mắc phải ngắn vô cùng quan trọng để có thể lên kế hoạch theo dõi, chăm sóc và điều trị đúng cách.
Hoặc bất kỳ thai phụ nào nếu cảm xuất hiện lo lắng về nguy cơ sinh non, ngay khi không có yếu tố nguy cơ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để được đo chiều dài cổ tử cung qua ngả bộ phận sinh dục nữ.
Những thai phụ được chẩn đoán cần thiết phải tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và những lưu ý trong quá trình mang thai. Bác sĩ Thành Vinh khuyến cáo thai phụ cần thiết phải thăm thăm khám ngay lập tức nếu có các dấu hiệu sau:
- Xuất hiện các cơn co thắt.
- Có dinh dưỡng lỏng rò rỉ từ bộ phận sinh dục nữ.
- Thai nhi ít cử động hoặc ngừng cử động.
Chẩn đoán cổ tử cung ngắn như thế nào?
Trong những lần siêu âm thời kỳ đầu thai kỳ, bác sĩ thường đo chiều dài cổ tử cung thông qua siêu âm đường bộ phận sinh dục nữ bằng đầu dò. Kỹ thuật này cho hình ảnh rõ ràng và chuẩn xác chiều dài cổ tử cung. với những thai phụ có tiền sử chuyển dạ sớm hoặc sinh non, bác sĩ có thể chỉ định kiểm tra chiều dài cổ tử cung định kỳ.
Khi phát hiện thai phụ có cổ tử cung ngắn, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra chiều dài bằng siêu âm đường bộ phận sinh dục nữ trong thời điểm từ tuần thứ 16 tới tuần thứ 20 (16-24)của thai kỳ. Thai phụ có tiền sử sinh non sẽ bắt đầu kiểm tra sớm hơn. Nếu cổ tử cung dài dưới 25mm được xem là cổ tử cung có kích thước ngắn.
Tuy nhiên một vài bác sĩ sử dụng tiêu chuẩn không không khác và xem chiều dài cổ tử cung từ 20 – 30mm là ngắn. Nhìn chung, thai phụ có tiền sử chuyển dạ tự nhiên sớm hoặc cổ tử cung ngắn cần thiết phải thông báo sớm với bác sĩ để được lên kế hoạch dự phòng.
Điều trị cổ tử cung ngắn
Có hai lựa lựa chọn trong điều trị cổ tử cung ngắn, tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cho thai phụ lựa lựa chọn nào là phù hợp.
1. Bổ sung progesterone
Bác sĩ có thể đề nghị thai phụ sử dụng progesterone để suy yếu nguy cơ chuyển dạ sớm và sinh non. Thuốc bổ sung progesterone có kiểu viên đặt trực tiếp vào bộ phận sinh dục nữ hoặc hậu môn, hoặc có thuốc kiểu tiêm.
2. Khâu vòng cổ tử cung
Một phương pháp không không khác giúp cho ngăn ngừa nguy cơ chuyển dạ sớm và sinh non do cổ tử cung ngắn là khâu vòng cổ tử cung. Thông thường phương pháp này được chỉ định cho thai phụ mang đơn thai, khuyến nghị trong trường hợp:
- Thai phụ đã từng từng sinh non hoặc từng sảy thai trong tam cá nguyệt thứ hai, hoặc cổ tử cung vẫn ngắn mặc dù đã từng sử dụng progesterone hàng ngày.
- Thai phụ có cổ tử cung rất ngắn, dưới 10mm.
Thời điểm tốt nhất để khâu vòng cổ tử cung là ở tuổi thai 14 – 18 tuần. Ở thời điểm muộn hơn sau 24 tuần, khâu vòng cổ tử cung có nguy cơ cao gây nên vỡ ối, có thể khiến cho thai phụ sinh con sớm hơn.
Nếu chiều dài cổ tử cung của thai phụ ngắn hơn 29mm song dài hơn 25mm, bác sĩ sẽ tư vấn thai phụ chỉ nên theo dõi thường xuyên bằng siêu âm, tiếp tục kiểm tra chiều dài tử cung khi thai nhi tiến triển lớn hơn.
cộng với dùng các phương pháp điều trị dự phòng nguy cơ sinh non, thai phụ được chẩn đoán cổ tử cung ngắn cần thiết phải lưu ý các vận động sinh hoạt hàng ngày. Khi thai nhi tiến triển càng lớn, chiều dài cổ tử cung sẽ càng ngắn lại, do đó khuyến cáo thai phụ chỉ nên nghỉ ngơi tại giường, tránh đi lại nhiều. Tuyệt đối không quan hệ tình dục, không vận động quá sức, chỉ nên ngồi dậy nhẹ nhàng khi ăn uống hoặc vệ sinh cá nhân. Trường hợp thai kỳ nguy hiểm, bác sĩ sẽ chỉ định thai phụ nhập viện để được theo dõi sát sao.
Trung tâm Sản Phụ khoa địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM thực hiện khâu vòng cổ tử cung, giữ thai thành quả và đón bé chào đời khỏe mạnh ở tuần thứ 38 của thai kỳ dù trước đó có tiền sử sinh non ở tuần thai thứ 26.(HN có nhiều mà)
Chị Trang (32 tuổi, tên nhân vật được thế đổi) sinh con đầu lòng cách đây 6 năm, bé sinh cực non ở tuần thứ 26 nên mắc phải khuyết tật vận động. Ở lần mang thai này, chị thăm thăm khám tại Trung tâm Sản Phụ khoa địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM vào tuần thai thứ 23 phát hiện cổ tử cung ngắn chỉ còn 17mm do tụt cổ tử cung.
Thủ thuật khâu vòng cổ tử cung thường được thực hiện ở tuần thứ 14 – 18 của thai kỳ, trường hợp của chị Trang là đặc biệt, thực hiện khâu ở tuần thứ 25 nên tồn tại nhiều không dễ khăn do thai to, nguy cơ vỡ ối cao, thai phụ có thể sinh sớm, nhiễm trùng.
Sau khi hội chẩn và phản hồi giữa lợi ích và nguy cơ, chị Trang được khâu vòng cổ tử cung thời kỳ trễ. Bác sĩ sử dụng chỉ khâu đặc biệt, khâu và thắt chặt để giữ cổ tử cung đóng kín. Sau thủ thuật thai nhi tiến triển khỏe mạnh. Chị được cắt chỉ khâu lúc 37 tuần. Một tuần sau chị vỡ ối và sinh con khỏe mạnh, nặng hơn 3kg.
Những vấn đề thường gặp
1. Chiều dài cổ tử cung như thế nào là thường thì?
thường thì, độ dài cổ tử cung của người phụ nữ chỉ khoảng tầm 30mm, song khi mang thai kích thước này sẽ thế đổi theo thời gian. Trong thai kỳ, khi kiểm tra chiều dài cổ tử cung nếu nằm trong khoảng tầm 30 – 50mm được xem là thường thì, dưới 25mm được xem là cổ tử cung ngắn.
Để có chẩn đoán chiều dài cổ tử cung chuẩn xác, thai phụ cần thiết phải thực hiện siêu âm thông qua đầu dò bộ phận sinh dục nữ.
2. Cổ tử cung ngắn mang thai và sinh con được không?
Cổ tử cung ngắn không tác động tới tác dụng sinh lý và vận động tình dục của người phụ nữ, tuy nhiên trong thai kỳ nếu cổ tử cung quá ngắn có thể khiến cho suy cổ tử cung, cổ tử cung giãn quá sớm không giữ gìn cơ chế giữ an toàn thai nhi. Lúc này thai phụ có thể đối mặt với nguy cơ sảy thai, chuyển dạ sớm hoặc sinh non.
Không phải tất cả thai phụ có cổ tử cung ngắn đều mắc phải sảy thai hoặc sinh non, chỉ là nguy cơ sẽ cao hơn so với những thai phụ có chiều dài cổ tử cung thường thì. Phát hiện sớm và can thiệp các công nghệ dự phòng đúng cách sẽ giữ gìn được sự an toàn cho thai nhi.
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Hy vọng những thông tin Vừa rồi đã từng giúp cho chị em hiểu rõ cổ tử cung ngắn là như thế nào. Tốt nhất, khi mang thai chị em hãy tuân thủ chặt chẽ lịch thăm khám thai cũng như các chỉ định xét nghiệm, siêu âm theo dõi thai kỳ của bác sĩ để phát hiện sớm tình trạng này nếu có, lên kế hoạch chăm sóc và theo dõi thai kỳ chặt chẽ, can thiệp sớm giữ gìn mẹ vượt cạn an toàn, bé chào đời khỏe mạnh.
