Bạch cầu cấp dòng lympho là căn bệnh máu ác tính, tiềm ẩn nguy cơ đe dọa tính mạng của người căn bệnh. Vậy căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho được chẩn đoán và điều trị như thế nào?
Bạch cầu cấp dòng lympho là sao?
Bạch cầu cấp dòng lympho (Acute Lymphoblastic Leukemia – ALL) là căn bệnh ác tính thường ít gặp, xảy ra do tình trạng đột biến của tế bào bạch cầu lympho. căn bệnh lý này có thể xảy ra ở tất cả trường hợp, trong số đó người ở lứa tuổi tuổi trung niên và trẻ nhỏ có nguy cơ mắc căn bệnh cao hơn. Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị sớm, căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho (ALL) có thể được kiểm soát với tiên số lượng tương đối khả quan.
Phân loại bạch cầu cấp dòng lympho
Dựa trên dòng tế bào bạch cầu lympho gặp phải đột biến, bạch cầu cấp dòng lympho được phân thành hai loại, gồm:
1. Bạch cầu cấp dòng lympho T
Tế bào lympho T đảm nhiệm vai trò kích hoạt và kiểm soát hệ thống miễn dịch. căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho T tác động tới vận động của tế bào bạch cầu dòng lympho T, tiến hành suy suy yếu nguy cơ ngăn chặn các nhân gây ra căn bệnh của cơ thể như vi khuẩn, virus…
2. Bạch cầu cấp dòng lympho B
Tế bào lympho B đóng vai trò sản xuất nên các kháng thể giúp cho cơ thể đủ nguy cơ ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng. căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho B tác động tới tốt nhất sản sinh kháng thể của cơ thể, khiến cho hệ miễn dịch suy yếu. căn bệnh lý này chiếm tỷ lệ tới hơn 75% trên tổng tỷ lệ mắc bạch cầu cấp dòng lympho [1].
Nguyên nhân gây ra căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho
Nguyên nhân dẫn tới căn bệnh lý bạch cầu cấp dòng lympho (ALL) xuất phát từ tình trạng tủy xương mất nguy cơ kiểm soát sự tăng sinh và phân chia tế bào, có mối quan hệ tới sự đột biến gen trong cơ thể. Hiện tại, căn nguyên gây ra đột biến gen dẫn tới căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho vẫn chưa được xác định cụ thể [2].
Triệu chứng căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho
một vài triệu chứng của căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho thường gặp gồm:
- Thiếu máu
- Chóng mặt, mệt mỏi
- Xuất huyết nhiều vị trí như xuất huyết dưới da, bầm da rải rác, thấy máu mũi, tiêu phân đen, kinh nguyệt nhiều mỗi khi tới kỳ
- Sốt cao
- đau đớn tức xương khớp
- Chán ăn
- Sụt cân đột ngột
- Đổ nhiều mồ hôi vào buổi đêm
- Gan lách to
- Hạch bạch huyết to
Trong nhiều trường hợp, bạch cầu cấp dòng lympho có thể diễn biến âm thầm, ít gây ra ra triệu chứng cụ thể hoặc dấu hiệu dễ gặp phải nhầm lẫn với các căn bệnh lý thông thường không tương tự. Vì vậy, để phát hiện sớm và điều trị căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho sớm, mỗi người nên thường xuyên thăm kiểm tra sức khỏe và sớm liên hệ với bác sĩ ngay khi nhận xuất hiện cơ thể xuất hiện dấu hiệu không thường thì.
Các rủi ro tiến hành tăng nguy cơ mắc căn bệnh bạch cầu dòng lympho cấp tính
một vài yếu tố rủi ro có thể tiến hành tăng nguy cơ mắc phải căn bệnh lý này, gồm:
1. Điều trị ung thư trước đó
Nguy cơ mắc căn bệnh lý này có thể gia tăng ở người căn bệnh ung thư điều trị bằng các phương pháp hóa trị liệu trước đó trong thời gian dài.
2. Tiếp xúc với bức xạ
Thường xuyên tiếp xúc với tia bức xạ liều cao ví như tai nạn lò phản ứng hạt nhân hoặc bom nguyên tử có thể tiến hành tăng nguy cơ mắc căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho.
Việc điều trị ung thư bằng phương pháp xạ trị có thể là yếu tố rủi ro tiến hành tăng nguy cơ mắc căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho.
3. Rối loạn di truyền
một vài rối loạn di truyền có thể là yếu tố tiến hành tăng nguy cơ mắc phải bạch cầu cấp dòng lympho [3] ví như:
- Hội chứng mất điều hòa – giãn mạch (AT)
- Hội chứng Bloom
- Hội chứng Down
- Thiếu máu Fanconi
- Hội chứng Klinefelter
- Hội chứng Li-Fraumeni
- U xơ thần kinh tuýp 1 (NF1)
- Hội chứng Wiskott-Aldrich
4. Yếu tố không tương tự
một vài yếu tố rủi ro không tương tự gồm có:
- Chủng tộc: Nguy cơ mắc căn bệnh có thể gia tăng ở một vài chủng tộc nhất định.
- Tuổi tác: Người trên 50 tuổi và trẻ nhỏ dưới 15 tuổi có nguy cơ mắc căn bệnh cao hơn các trường hợp ở lứa tuổi không tương tự.
- Nhiễm virus: Trong một tỷ lệ, tình trạng nhiễm trùng do sự xâm nhập của các loại virus như virus gây ra căn bệnh bạch cầu tế bào T, virus Epstein-Barr… có thể tiến hành tăng nguy cơ mắc căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho.
Các hậu quả về căn bệnh bạch cầu cấp tính dòng lympho có thể xảy ra
Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, căn bệnh ALL có thể dẫn tới nhiều rủi ro sức khỏe nguy hiểm như:
- Rối loạn công dụng thăng bằng của cơ thể
- Nhìn mờ
- Yếu liệt cơ mặt
- đau đớn đầu
- Buồn nôn, nôn ói
- Động kinh
- Gan to, lách to
- Hội chứng tĩnh mạch chủ trên (SVC)
Chẩn đoán căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho
Người căn bệnh cần thiết phải trải qua quá trình thăm kiểm tra lâm sàng để bác sĩ có thể nhận xét các triệu chứng của căn bệnh. Sau đó, để tìm kiếm những rối loạn có mối quan hệ tới gen nhằm đưa ra chẩn đoán chuẩn xác tình trạng căn bệnh, bác sĩ có thể chỉ định người căn bệnh thực hiện một vài xét nghiệm chuyên sâu như:
- Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC)
- Chọc tuỷ xương tiến hành xét nghiệm tuỷ đồ
- Phân tích tế bào dòng chảy (Flow cytometry)
- Xét nghiệm di truyền tế bào
- Xét nghiệm phân tử
- Sinh thiết tủy xương
- Sinh thiết hạch bạch huyết
- Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET)
- Chụp cộng hưởng từ (MRI)
- Chụp cắt lớp vi tính (CT)
Điều trị căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho
1. Phương pháp điều trị
Tùy thuộc vào phân loại và tình trạng căn bệnh, lứa tuổi và thể trạng của người căn bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc đưa ra quy trình điều trị bạch cầu cấp dòng lympho phù hợp. một vài phương pháp thường được bác sĩ chỉ định trong quy trình điều trị căn bệnh lý này gồm:
1.1. Hóa trị
Hóa trị là phương pháp sử dụng các loại thuốc có tác dụng tiêu diệt tế bào ác tính được các chuyên gia nhận xét cao về tốt nhất điều trị căn bệnh ALL [4]. quy trình điều trị căn bệnh ALL bằng phương pháp hóa trị được phân thành 4 thời kỳ với mục tiêu cụ thể, gồm có:
- thời kỳ xâm nhập với mục tiêu tiến hành thuyên suy yếu tình trạng căn bệnh: Mục tiêu hóa trị ở thời kỳ này là tiêu diệt càng nhiều tế bào bạch cầu gặp phải đột biến càng tốt. Hóa trị tập trung vào mục tiêu kiểm soát căn bệnh, thường tiếp diễn trong thời điểm từ 4 tới 6 tuần và có tiên số lượng tương đối khả quan.
- Phòng ngừa hoặc điều trị tình trạng xâm lấn hệ thần kinh trung ương: Ở thời kỳ này, mục tiêu của quy trình hóa trị là tiêu diệt các tế bào bạch cầu ác tính, ngăn chặn căn bệnh ALL xâm lấn vào dịch não tủy và hệ thần kinh trung ương của người căn bệnh.
- thời kỳ củng cố tình trạng căn bệnh với mục đích tiêu diệt các tế bào ác tính còn sót lại trong cơ thể: Để đạt tốt nhất củng cố điều trị tình trạng căn bệnh ALL, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định liều số lượng và tần suất hóa trị phù hợp với từng trường hợp người căn bệnh.
- Liệu pháp giữ: Người căn bệnh có thể cần thiết phải phải giữ thực hiện hóa trị quá lâu trong thời điểm từ 2 tới 3 năm để ngăn ngừa căn bệnh tái phát và kiểm soát tình trạng căn bệnh tối ưu.
1.2. Liệu pháp nhắm mục tiêu
Trên thực tế, khoảng tầm 25% trường hợp mắc căn bệnh ALL có mối quan hệ tới sự đột biến nhiễm sắc thể. Liệu pháp nhắm mục tiêu tập trung vào tình trạng rối loạn di truyền, thường gặp là liệu pháp tyrosine kinase (TKI) điều trị căn bệnh ALL mối quan hệ tới sự đột biến nhiễm sắc thể Philadelphia hoặc t(9;22). Ngoài ra, liệu pháp TKI còn hỗ trợ kiểm soát căn bệnh ALL bằng cách tiêu diệt một loại enzyme tham gia vào quá trình tiến triển của căn bệnh lý này.
1.3. Liệu pháp miễn dịch
Liệu pháp miễn dịch điều trị căn bệnh ALL gồm có liệu pháp kháng thể đơn dòng và liệu pháp tế bào CAR-T, với tác động tăng cường hệ thống miễn dịch giúp cho cơ thể đủ nguy cơ ngăn chặn các tế bào ác tính.
1.4. Xạ trị
Trong trường hợp người căn bệnh không đáp ứng hóa trị, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phương pháp xạ trị để hỗ trợ điều trị căn bệnh ALL. Xạ trị có thể được chỉ định với mục tiêu ngăn chặn căn bệnh ALL tái phát, xâm lấn vào hệ thần kinh trung ương hoặc vào dịch não tủy của người căn bệnh.
1.5. Ghép tế bào gốc đồng loài (tủy xương)
đi kèm hóa trị, xạ trị, liệu pháp nhắm mục tiêu và liệu pháp miễn dịch, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định người mắc căn bệnh ALL thực hiện cấy ghép tế bào gốc đồng loài (tủy xương) để hỗ trợ điều trị căn bệnh tối ưu.
2. Chăm sóc sau điều trị
Sau quá trình điều trị, người căn bệnh ALL cần thiết phải được chăm sóc đặc biệt để có thể sớm khôi phục sức khỏe, trở về sinh hoạt thường ngày. một vài vấn đề cần thiết phải lưu ý trong quá trình chăm sóc người căn bệnh ALL gồm:
- Chăm sóc suy yếu nhẹ: Người căn bệnh có thể gặp phải một vài tác dụng phụ do các phương pháp điều trị căn bệnh gây ra ra, gồm có chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, nôn ói, khó khăn thở, mất ngủ… Người căn bệnh cần thiết phải trao đổi với bác sĩ về các triệu chứng không thường thì của cơ thể để sớm có giải pháp xử trí sớm.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng chuyên biệt: Người gặp phải bạch cầu cấp dòng lympho cần thiết phải tuân thủ chế độ dinh dưỡng khoa học, tập trung bổ sung hoạt chất dinh dưỡng để có đủ năng số lượng, sức khỏe, đáp ứng tốt quá trình điều trị chuyên sâu như hóa trị, xạ trị, ghép tế bào gốc. Gia đình cần thiết phải tham khảo ý kiến bác sĩ để có thể xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp giúp cho người căn bệnh nâng cao sức khỏe tổng thể tối ưu.
- Quan tâm về mặt cảm xúc: Tâm lý và cảm xúc của người căn bệnh có thể gặp phải tác động bởi quá trình điều trị căn bệnh ALL. Khi đó, người căn bệnh có thể đối mặt với nhiều cảm xúc tiêu cực, tiềm ẩn nguy cơ dẫn tới rối loạn tâm lý, trầm cảm. Gia đình cần thiết phải trao đổi với bác sĩ, chuyên gia tâm lý để có giải pháp can thiệp, xử trí sớm, giúp cho người căn bệnh sớm trở về trạng thái tích cực, lạc quan. Có như vậy, sức khỏe tinh thần lẫn thể hoạt chất của người căn bệnh mới sớm được phục hồi.
vấn đề thường gặp
1. gặp phải căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho sống được bao lâu?
Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm, tiên số lượng căn bệnh bạch cầu cấp dòng lympho tương đối khả quan. Ngược lại, muộn trễ trong việc điều trị có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng của người mắc căn bệnh ALL.
Tỷ lệ trị khỏi căn bệnh ALL tùy thuộc vào các yếu tố như tình trạng và phân loại căn bệnh, lứa tuổi và thể trạng của người căn bệnh. Tiên số lượng cho mỗi trường hợp mắc căn bệnh thường không tương tự nhau, người căn bệnh nên trao đổi với bác sĩ về vấn đề này để được tư vấn chi tiết.
2. căn bệnh bạch cầu cấp có thể trị khỏi không?
căn bệnh ALL có thể trị khỏi nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách, sớm. Nhiều trường hợp trẻ nhỏ mắc căn bệnh lý này đã từng thuyên suy yếu căn bệnh sau 5 năm, được bác sĩ nhận xét là hoàn toàn khỏi căn bệnh. Tuy nhiên, căn bệnh ALL vẫn có thể tiềm ẩn nguy cơ tái phát, vì vậy sau quá trình điều trị người căn bệnh cần thiết phải kiểm tra sức khỏe định kỳ và tái kiểm tra theo chỉ định của bác sĩ để có giải pháp ngăn chặn yếu tố tiến hành tái phát căn bệnh.
Để đặt lịch thăm kiểm tra, điều trị căn bệnh bạch cầu cấp tại khoa Nội Tổng hợp, Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Như vậy, bài viết đã từng đưa đến những thông tin xoay quanh căn bệnh lý bạch cầu cấp dòng lympho và các vấn đề mối quan hệ. Nếu có thêm thắc mắc về cách chẩn đoán, điều trị và chăm sóc sau điều trị căn bệnh bạch cầu cấp tính dòng lympho, người căn bệnh có thể liên hệ tới Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh để được bác sĩ tư vấn chi tiết.
