Dermatofibroma (thường u sợi bì) là loại tổn thương thường gặp, lành tính và thường không cần thiết phải điều trị. Tuy nhiên, u sợi bì có thể mắc phải nhầm lẫn với nhiều loại u bướu ác tính trên da. Trong dưới đây, hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị u sợi bì qua chia sẻ của thạc sĩ bác sĩ CKI Trần Nguyễn Anh Thư, khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, phòng kiểm tra Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM.
Dermatofibroma là như thế nào?
Dermatofibroma (thường u sợi bì) là u bướu lành tính trên da, thường có loại nốt sần, cứng chắc, sẫm màu, có thể ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. U sợi bì thường có kích thước dưới 1cm, có thể gặp ở tất cả lứa tuổi, tuy nhiên thường gặp ở lứa tuổi 20-50, đặc biệt ở nữ giới. Dermatofibroma thường không có triệu chứng, tuy nhiên đôi lúc có thể gây nên ngứa ngáy, đau đớn hoặc vùng da ở nốt u trở nên nhạy cảm hơn.
Về mặt giải phẫu căn bệnh, u sợi bì gồm sự tăng sinh cục bộ của các tế bào sợi hình trục (spindle-shaped fibrous cells) trộn lẫn với các tế bào mô bào (histiocytoid cells) trong lớp trung bì (dermis). Trong u bướu cũng có các bó collagen mắc phải mắc kẹt giữa các bó tế bào sợi hình trục. (1)
Có nhiều loại u sợi bì không không khác nhau, dưới đây là một vài biến thể u sợi bì ít thường gặp:
- U sợi bì không điển hình (Atypical dermatofibroma).
- U sợi bì lành tính tế bào (Cellular benign dermatofibroma).
- U sợi bì biểu mô (Epithelioid dermatofibroma).
- U sợi bì phình mạch (Aneurysmal dermatofibroma).
- U sợi bì hemosiderotic (Hemosiderotic dermatofibroma).
Các loại dermatofibroma không không khác nhau về nguyên lý tạo thành, tuy nhiên, tương đối không khác nhau về mặt ngoại quan. Sự không không khác nhau của các loại u sợi bì thường nằm ở màu sắc thường vết sần trên nốt u. phần lớn người căn bệnh chỉ mắc một loại u sợi bì dù có nhiều u bướu xuất hiện cùng lúc.
Nguyên nhân gây nên Dermatofibroma
Hiện tại vẫn chưa tìm ra cơ chế chuẩn xác tạo thành u sợi bì, tuy nhiên, u có thể tạo thành từ vết côn trùng đốt, vết trầy hoặc chấn thương. U sợi bì được cho rằng có thể tiến triển một cách tự nhiên, không do chấn thương từ bên ngoài.
Triệu chứng Dermatofibroma
Thông thường, u sợi bì không có bất kỳ triệu chứng nào ngoài việc tạo thành u bướu trên da. tuy nhiên đôi lúc, u bướu có thể gây nên ngứa ngáy hoặc đau đớn khi chạm vào. đặc tính nhận loại của u sợi bì gồm: (2)
- Vết sưng u cứng ngay dưới bề mặt da, đường kính thường nhỏ hơn 1cm.
- U sợi bì có nhiều màu như nâu, xám, tím thường hồng.
- Khi bóp xung quanh u bướu, vùng da lõm vào tạo thành hình đồng tiền.
- U sợi bì có thể xuất hiện ở tất cả nơi trên cơ thể, tuy nhiên thường gặp nhất là trên cẳng chân hoặc cánh tay.
- U sợi bì thường gặp hơn ở nữ giới.
U sợi bì Dermatofibroma có nguy hiểm không?
Dermatofibroma không gây nên nguy hiểm thường tác động tới sức khỏe của người mắc. Tuy nhiên, u bướu có thể tác động tới tính thẩm mỹ của da, nhất là ở nữ giới. Do u bướu không gây nên nguy hiểm thường có triệu chứng nên người mắc dermatofibroma thường không cần thiết phải can thiệp y tế. Tuy nhiên, một vài người vẫn xin muốn điều trị u sợi bì để tăng cường thẩm mỹ da.
Yếu tố rủi ro tăng nguy cơ mắc căn bệnh
Hiện nay, nguyên nhân và yếu tố rủi ro của dermatofibroma chưa được xác nhận cụ thể. trong vòng 1 trong 5 trường hợp mắc u sợi bì có sự liên quan tới yếu tố chấn thương hoặc tổn thương da. một vài tổn thương có thể gây nên ra u sợi bì gồm: vết côn trùng đốt, trầy xước, tiêm chích, chấn thương…
Tình trạng u sợi bì trỗi dậy trên cơ thể được ghi nhận trong một tỷ lệ:
- Người mắc căn bệnh tự miễn đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch.
- Người nhiễm HIV.
- Phụ nữ đang mang thai.
Dermatofibroma có di truyền không?
giải thích là có. Tuy hiếm tuy nhiên vẫn có trường hợp gia đình có nhiều thành viên mắc dermatofibroma do di truyền, cụ thể là do rối loạn nhiễm sắc thể.
Khi nào cần thiết phải gặp bác sĩ?
Thông thường, dermatofibroma không gây nên tác động tới sức khỏe. Tuy nhiên, người căn bệnh có thể điều trị nếu u sợi bì gây nên mất thẩm mỹ da, nhất là trong các trường hợp u sợi bì loại mảng (nhiều nốt u liền kề nhau). Ngoài ra, khi u bướu tiến triển nhanh, lớn thất thường, gây nên đau đớn nhiều, người căn bệnh cũng nên đi kiểm tra tại các khu vực y tế để được chẩn đoán và điều trị, bởi có thể đây là u bướu ác tính. một vài căn bệnh có thể mắc phải lầm với dermatofibroma gồm:
- Sarcoma sợi bì lồi (Dermatofibrosarcoma protuberans – DFSP) là u bướu ác tính, tổn thương trước hết có thể là một nốt nâu cứng, dần to ra theo thời gian (có thể lên tới nhiều năm), cần thiết phải kiểm tra mô căn bệnh học để xác định.
- Sarcoma Kaposi là u bướu tĩnh mạch, thường có màu đậm hơn vùng da xung quanh, xuất hiện ở tất cả nơi trên cơ thể, có thể mắc phải nhầm với thể phình động mạch của u sợi bì.
- Nốt ruồi nội bì (Intradermal nevi) có hình loại là nốt sần trên bề mặt da, thường có lông và màu sắc sẫm, mềm hơn u sợi bì và không xuất hiện dấu hiệu Darier (lõm vào giữa) khi bóp vùng da xung quanh.
- Ung thư biểu mô tế bào đáy có hình loại tương đối không khác với u sợi bì nên có thể mắc phải bỏ qua nếu không thực hiện sinh thiết (mô căn bệnh học). Đây là căn bệnh ung thư da thường gặp, tiên số lượng tốt, ít tác hại nếu được điều trị sớm.
Phương pháp chẩn đoán Dermatofibroma
phản hồi u sợi bì qua soi da thường cho xuất hiện một mảng trắng ở trung tâm được bao quanh bởi mạng lưới sắc tố ngoại vi (nâu, hồng, đỏ, xám…). U sợi bì thường được chẩn đoán thông qua thăm kiểm tra lâm sàng. Ngoài ra, nếu nghi ngờ u bướu ác tính, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết da.
Cách điều trị căn bệnh u sợi bì Dermatofibroma
phần lớn trường hợp, không cần thiết phải thiết phải điều trị u sợi bì, trừ khi nốt u gây nên ra các tác hại như lan rộng, đau đớn, ngứa ngáy,… Nếu cần thiết phải điều trị u sợi bì, bác sĩ sẽ thực hiện tiểu phẫu khử u bướu. Tuy nhiên, phương pháp này có thể để lại sẹo và tái phát sau điều trị, nhất là ở những loại u sợi bì không điển hình. Thế nên, người căn bệnh điều trị vì vì sao thẩm mỹ sẽ được bác sĩ tư vấn về các nguy cơ này.
Ngoài tiểu phẫu khử u bướu, bác sĩ cũng có thể dùng liệu pháp áp lạnh với những u sợi bì nhô ra khỏi bề mặt da. Đây là phương pháp sử dụng khí nitơ (nitrogen) lỏng để đưa u bướu về nhiệt độ siêu lạnh (dưới -200 độ C) để phá hủy u bướu. Phương pháp này cũng được dùng để điều trị nhiều tình trạng của da như sẹo lồi thường mụn cóc.
Dermatofibroma là nốt u lành tính, có thể không cần thiết phải điều trị và hiện chưa rõ nguyên nhân trực tiếp gây nên căn bệnh. U sợi bì có thể mắc phải nhầm với các căn bệnh nguy hiểm nếu người căn bệnh xem thường không đi kiểm tra. Thế nên, nếu gặp tình trạng u bướu tiến triển nhanh, lớn, gây nên ngứa ngáy, đau đớn hoặc trỗi dậy trên cơ thể, người căn bệnh nên đi kiểm tra để được chẩn đoán để phòng tránh nguy cơ mắc các căn bệnh nguy hiểm như sarcoma.
