Thời tiết nóng bức có thể gây nên ra những rủi ro sức khỏe đặc biệt cho người lớn tuổi, trong số đó có tăng thân nhiệt. Vậy nguyên nhân thân nhiệt tăng là như thế nào? Xử lý ra sao? Phòng ngừa như thế nào? Bài viết sau sẽ giải đáp tình trạng này.
Tăng thân nhiệt là như thế nào?
Tăng thân nhiệt là tình trạng thân nhiệt cao thất thường, ngược lại với hạ thân nhiệt. Tăng thân nhiệt xảy ra khi thân nhiệt >38°C.
Con người thuộc nhóm động vật hằng nhiệt, thân nhiệt luôn được giữ ổn định trong khoảng tầm từ 36,5°C-37,5°C. Khi có các tác động ngoại môi (môi trường bên ngoài) và nội môi (bên trong cơ thể như nhiễm trùng, mất nước, thuốc…), cơ thể sẽ có các cơ chế điều hoà nhằm ổn định thân nhiệt. Khi thân nhiệt nằm ngoài giá trị thông thường sẽ gây nên hại cho cơ thể, đặc biệt khi có sự thay thế đổi nhiệt độ đột ngột trong thời gian ngắn. (1)
Tăng thân nhiệt thường thấy như thế nào?
Từ 2004-2018, trung bình mỗi năm có 702 ca tử vong sự liên quan tới nhiệt xảy ra ở Hoa Kỳ. Các vận động viên, người lao động ngoài trời, học viên quân sự, trẻ sơ sinh và người già là trường hợp nguy cơ cao gặp phải tăng thân nhiệt.
Nguyên nhân thân nhiệt tăng
Nguyên nhân tăng thân nhiệt thường do tác động của môi trường (nhiệt độ môi trường quá nóng, độ ẩm, sức gió…) hoặc do tác động động bên trong cơ thể (vận động thể dưỡng chất quá mức, thiếu nước, nhiễm trùng, chứng bệnh…). Các nguyên nhân do môi trường thường thực hiện thân nhiệt thay thế đổi đột ngột trong thời gian ngắn, cơ thể không kịp thích nghi, dẫn tới sốc nhiệt, thậm chí tử vong.
Mồ hôi có cơ chế thực hiện mát tự nhiên của cơ thể nhưng mà thỉnh thoảng toát mồ hôi thiếu để giữ thân nhiệt thông thường và thân nhiệt tăng lên. Vận động thể dưỡng chất trong thời tiết nóng, ẩm là nguyên nhân thường thấy nhất gây nên tăng thân nhiệt.
Triệu chứng khi cơ thể gặp phải tăng thân nhiệt
Các triệu chứng thường thấy khi tăng thân nhiệt gồm:
1. Chuột rút
Chuột rút do nhiệt thường gây nên đau đớn, căng, co thắt cơ đột ngột ở bàn chân, bắp chân, đùi, bàn tay hoặc cánh tay. Cơ bắp có thể gặp phải đau đớn sau khi chuột rút qua đi.
2. Kiệt sức
Các triệu chứng của kiệt sức vì nóng gồm:
Các triệu chứng của say nắng thường tương tự như kiệt sức vì nóng, nhưng mà có thể gồm:
- Da khô, không toát mồ hôi.
- Mất thăng bằng.
- Mê sảng (lú lẫn hoặc mất phương hướng).
- Da nóng, ửng đỏ hoặc da rất nhợt nhạt.
- Huyết áp thấp hoặc cao.
- Co giật.
Người gặp phải say nắng có thể gặp phải sốc, hôn mê, suy nội tạng hoặc tử vong. Nếu gặp các triệu chứng say nắng, người chứng bệnh nên tới phòng kiểm tra ngay.
Các loại tình trạng tăng thân nhiệt thường gặp
Tăng thân nhiệt là một nhóm chứng bệnh do nhiệt, từ nhẹ tới nặng, gồm:
1. Chuột rút do nhiệt
Chuột rút cơ xảy ra khi mất nhiều dưỡng chất điện giải (muối và các dưỡng chất quan trọng không không khác trong dịch cơ thể) qua mồ hôi. Chuột rút do nhiệt thường xảy ra ở cánh tay, bàn tay, cẳng chân và bàn chân.
2. Kiệt sức vì nóng
Kiệt sức vì nóng nghiêm trọng hơn, thân nhiệt có thể lên tới 40°C, có thể dẫn tới say nắng.
3. Rôm sảy
Nếu đổ nhiều mồ hôi trong thời tiết nóng ẩm, người chứng bệnh có thể gặp phải kích ứng da thường rôm sảy. Triệu chứng chứng bệnh trông không khác như một cụm mụn nhỏ, đỏ hoặc mụn nước. Rôm sảy thường tiến triển ở nếp gấp khuỷu tay, dưới ngực, gần háng hoặc trên ngực và cổ.
4. lo sợ do nhiệt
lo sợ do nhiệt có thể xảy ra nếu lao động trong điều kiện nóng, gồm: lính cứu hỏa, thợ mỏ và công nhân xây dựng. lo sợ do nhiệt có thể dẫn tới kiệt sức vì nhiệt hoặc say nắng.
5. Sốc nhiệt
Loại nghiêm trọng nhất của tăng thân nhiệt là sốc nhiệt. chứng bệnh đe dọa tính mạng, thực hiện thân nhiệt tăng lên trên 40°C, gây nên các vấn đề ở não và các cơ quan không không khác. Sốc nhiệt đặc biệt nguy hiểm nếu thân nhiệt tăng lên trên 41°C.
Ai có thể mắc chứng tăng thân nhiệt?
Bất kỳ ai cũng có thể gặp phải tăng thân nhiệt, nhưng mà nguy cơ tăng lên khi: (2)
- gặp phải mất nước.
- Trên 65 tuổi hoặc dưới 4 tuổi.
- vận động thể dưỡng chất mạnh trong thời tiết nóng.
- Uống quá nhiều rượu.
- Mất cân bằng điện giải.
- Mắc những chứng bệnh tác động tới nguy cơ toát mồ hôi, ví như xơ nang.
- Mắc những chứng bệnh về tim, phổi, thận, gan, tuyến giáp, tĩnh mạch, thừa cân hoặc thiếu cân.
- Dùng những loại thuốc như: thuốc lợi tiểu, thuốc kích thích, thuốc ngủ, thuốc tim mạch và huyết áp.
- Mặc quần áo dày hoặc bó khi thời tiết nóng.
Tăng thân nhiệt có nguy hiểm không?
Tăng thân nhiệt tương đối là nguy hiểm vì có thể dẫn tới tổn thương nội tạng vĩnh viễn, thậm chí tử vong trong một tỷ lệ. Thời gian từ khi xuất hiện các triệu chứng tăng thân nhiệt tới khi cơ thể mất nguy cơ bù trừ, dẫn tới ngừng vận động tất cả cơ quan chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, vài phút tới vài giờ.
Vì vậy, khi môi trường xung quanh thực hiện cho cơ thể không thoải mái (không gian kín, nóng ẩm, mùi không dễ chịu,…), mỗi người nên tìm nơi dễ chịu hơn, đừng cố gắng chống chịu với môi trường bên ngoài, đặc biệt với trẻ nhỏ, khi các cơ chế ổn định thân nhiệt chưa tiến triển hoàn thiện.
Khi nào cần phải gặp bác sĩ?
Liên hệ với bác sĩ nếu hàng đầu mình hoặc người không không khác xuất hiện các triệu chứng:
- Sốt cao.
- khó khăn khăn khi đi lại, thở hoặc nói.
- toát mồ hôi quá nhiều.
- Mất ý thức.
- Bối rối hoặc mất phương hướng.
Cách sơ cứu khi gặp phải tăng thân nhiệt không kiểm soát
Quy trình sơ cứu khi thân nhiệt tăng quá mức:
- Tìm nơi mát mẻ, thoáng khí như bóng râm, trong nhà, nơi bằng phẳng, đặt người chứng bệnh nằm thoải mái trên mặt phẳng, tư thế đầu thấp (tăng tưới máu não, suy giảm tổn thương thần kinh).
- Dùng 150-180 lít nước + 15kg đá (nhiệt độ nước dưới 15°C) để ngâm, khi ngâm nước lạnh, lưu ý để hở cổ và đầu nạn nhân lên trên nước. Ngâm nạn nhân cho tới khi nhiệt độ trực tràng đo được dưới 39 độ C hoặc xuất hiện nạn nhân rét run.
- Nếu không có điều kiện ngâm vào nước lạnh, có thể tận dụng các phương pháp thực hiện mát tại chỗ phù hợp nhất. Có thể đổ đầy đá, nước và 12 chiếc khăn vào thực hiện mát. Đắp khăn ướt lên người nạn nhân, để nguyên vị trí trong 2-3 phút, sau đó tiếp tục thực hiện mát khăn, thay thế thế bằng các khăn ướt không không khác.
- Tiếp tục xoay vòng sau 2-3 phút, tưới nước lạnh tiếp tục cho nạn nhân bằng vòi sen hoặc vòi nước thông thường.
- Nếu có đá nhưng mà không có bồn, có thể đặt người chứng bệnh vào tấm bạt hoặc drap trải giường, đắp những lượng lớn đá lên nạn nhân Sau đó quấn tấm vải xung quanh.
- Cuối cùng, vận chuyển bằng xe có điều hòa nhiệt độ hoặc mở cửa sổ, có thể vừa vận chuyển vừa hạ nhiệt người chứng bệnh. Lưu ý, khi sốc nhiệt, thuốc hạ sốt không có tác dụng, vì vậy không sử dụng thuốc hạ sốt cho người chứng bệnh.
kỹ thuật phòng ngừa tình trạng tăng thân nhiệt
tất cả các trường hợp đều có thể ngừa tăng thân nhiệt, cụ thể:
- Tránh vận động thể dưỡng chất mạnh trong điều kiện nóng ẩm.
- Uống nước điện giải, nước muối, ví dụ: một vận động viên chạy trong 1 giờ có thể mất từ 1.300-5.500mg muối qua việc toát mồ hôi nên có thể cho từ 1/2 tới 1 thìa muối vào đồ uống để phục hồi.
- Ở trong khu vực có máy lạnh hoặc thông gió tốt trong thời tiết oi nóng.
- Mặc quần áo nhẹ, rộng rãi và sáng màu nếu phải ra ngoài trời nắng.
- Để cơ thể dần thích nghi với nhiệt độ nếu phải vận động trong thời tiết nóng do công việc hoặc chơi thể thao. Bắt đầu lao động nhẹ hoặc tập thể thao khoảng tầm 2 tuần trước khi lao động nặng nhọc hoặc tập luyện với cường độ cao để cơ thể dần thích nghi với mức nhiệt tại khu vực đó. Ưu tiên lao động vào sáng sớm khi trời mát nếu có thể.
những thắc mắc sự liên quan
1. Tăng thân nhiệt có phải là sốt không?
Tăng thân nhiệt không không khác như sốt. Khi gặp phải tăng thân nhiệt, thân nhiệt tăng lên trên một mức nhất định, được kiểm soát bởi vùng dưới đồi (phần não kiểm soát nhiều công dụng của cơ thể). nhưng mà khi gặp phải sốt, vùng dưới đồi thực sự thực hiện tăng thân nhiệt trong “nỗ lực” phòng ngừa chứng bệnh tật hoặc nhiễm trùng.
2. Tăng thân nhiệt ác tính là như thế nào?
Tăng thân nhiệt ác tính là một tình trạng di truyền, thực hiện người chứng bệnh dễ gặp phải tăng thân nhiệt nếu sử dụng phối hợp thuốc ngủ và gây nên mê trong các thủ thuật y tế. Lúc này, thân nhiệt có thể tăng đột biến, gây nên nguy hiểm trong hoặc sau tiểu phẫu. Những người gặp phải tăng thân nhiệt ác tính xuất hiện phản ứng khi lần đầu tiếp xúc với những loại thuốc nhất định, nhưng mà thường thấy hơn sau nhiều lần tiếp xúc.
Khoa Hồi sức tích cực & Chống độc (ICU), phòng kiểm tra Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM là đơn vị hồi sức, cấp cứu và chăm sóc tích cực cho người chứng bệnh gặp các vấn đề nghiêm trọng, nguy kịch như: sốc, suy đa cơ quan, suy hô hấp, suy gan, thận yếu, hôn mê, ngộ độc cấp, nhiễm trùng huyết nặng… hoặc người chứng bệnh khi tiểu phẫu có nguy cơ cao gặp phải sốc, suy hô hấp, có máu sau mổ…
Khoa ICU sở hữu hệ thống máy lọc máu tiên tiến, thực hiện tất cả các phương thức như: lọc máu ngắt quãng, lọc máu liên tục, thay thế huyết tương, lọc máu hấp phụ cho người chứng bệnh thận yếu cấp, thận yếu mạn, viêm tụy cấp, viêm gan cấp, ngộ độc nặng, sốc nhiễm trùng và các chứng bệnh sự liên quan tới miễn dịch (hội chứng Guillain – Barre, hội chứng HELLP, chứng bệnh lupus ban đỏ hệ thống…)
HỆ THỐNG phòng kiểm tra ĐA KHOA Hưng Thịnh
Tăng thân nhiệt là tình trạng thân nhiệt cao thất thường, thường do vận động thể dưỡng chất quá nhiều trong thời tiết nóng ẩm. Trẻ sơ sinh, người già, vận động viên và người lao động vất vả ngoài trời có nguy cơ cao nhất gặp phải tăng thân nhiệt. chứng bệnh có thể từ nhẹ (chuột rút hoặc kiệt sức) tới nghiêm trọng (say nắng) và cần phải được chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.
