Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

gặp phải sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu có thể dẫn tới hệ lụy nguy hiểm, nhất là khi không điều trị sớm. căn bệnh thường xuất hiện tại các quốc gia cận nhiệt đới và nhiệt đới như Việt Nam, có thời kỳ nổi lên mạnh mẽ tạo thành dịch. Vậy sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu là như thế nào?

Sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu là tình trạng gì?

Sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu là tình trạng xảy ra khi số số lượng tiểu cầu trong máu suy nhược xuống dưới ngưỡng trung bình là 150,000/mm3 tương đương 150G/L do tác động của virus sốt xuất huyết. Virus thuộc họ Filoviridae – Dengue là tác nhân chủ yếu gây nên căn bệnh và chủ yếu lây lan truyền qua muỗi vằn.

Tiểu cầu được sản xuất từ các tế bào tủy xương rất lớn, gọi là tế bào sinh tiểu cầu (megakaryocyte). tác dụng chủ yếu của tiểu cầu là ngăn thấy máu sau tổn thương mao mạch, đồng thời chống nhiễm khuẩn, kích hoạt viêm để thúc đẩy quá trình tạo mao mạch và di căn u bướu, tiết các dinh dưỡng trung gian gây nên viêm và hỗ trợ trong quá trình điều trị lành vết thương. Do đó, bạn nên tìm hiểu vì sao vì sao sốt xuất huyết gây nên suy nhược tiểu cầu để tránh các triệu chứng không xin muốn.

Vì sao sốt xuất huyết lại suy nhược tiểu cầu?

Nguyên nhân tại sao sốt xuất huyết lại suy nhược tiểu cầu là bởi khi nhiễm virus, cơ chế miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra những kháng thể để ngăn chặn virus tuy nhiên lại vô tình phá hủy luôn cả tiểu cầu.

Virus DENV (virus sốt xuất huyết Dengue) có thể trực tiếp hoặc gián tiếp tác động tới các tế bào sinh sản tủy xương (bone marrow progenitor cell), thực hiện suy nhược nguy cơ tăng sinh của các tế bào tạo máu. Nhiều bằng chứng cho xuất hiện rằng virus DENV có thể gây nên suy tủy xương trong thời kỳ cấp tính của căn bệnh.

Nguyên nhân suy nhược tiểu cầu trong sốt xuất huyết Dengue có thể phát sinh từ sự suy nhược sản xuất các tế bào trong tủy xương hoặc từ sự phá hủy tiểu cầu và đào thải tiểu cầu khỏi máu ngoại vi tăng lên. Thể tích trung bình tiểu cầu (MPV) cao cho xuất hiện sự phá hủy tiểu cầu trong cơ thể người căn bệnh tăng lên.

Dấu hiệu suy nhược tiểu cầu khi gặp phải sốt xuất huyết

suy nhược tiểu cầu trong căn bệnh sốt xuất huyết sẽ gây nên ra nhiều triệu chứng từ nhẹ cho tới nặng:

• Xuất huyết dưới da: Là những chấm xuất huyết đỏ dưới da không tan biến khi ấn vào, thường xuất hiện tại cẳng tay, cẳng chân, nách, ngực…
• Xuất huyết niêm mạc: Là những trường hợp như thấy máu cam, đi cầu ra máu, đi tiểu ra máu, nôn ra máu…
• Xuất huyết nặng: Thoát huyết tương dẫn tới mất nước, ra máu bộ phận sinh dục nữ nặng, xuất huyết các cơ quan nội tạng, xuất huyết não, suy hô hấp, suy tim…

Có thể nói hệ lụy suy nhược tiểu cầu là tình trạng tác động lớn tới sinh mạng của người căn bệnh khi mắc xuất huyết nặng. Nếu nghi ngờ có triệu chứng suy nhược tiểu cầu sốt xuất huyết bạn nên nhanh chóng đi xét nghiệm máu để sớm có kết quả chẩn đoán chuẩn xác và điều trị sớm.

Nhận biết các thời kỳ sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu

căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu gồm 3 thời kỳ chủ yếu và thường khởi phát nhanh chóng:

1. thời kỳ sốt trước hết với các triệu chứng chưa điển hình

thời kỳ này thường lâu ngày trong 3 ngày đầu. triệu chứng điển hình của người căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu trong thời kỳ này chủ yếu là đột nhiên sốt cao và dai dẳng, đau đớn tức đầu, buồn nôn, biếng ăn. Ngoài ra cũng có trường hợp người căn bệnh gặp phải xung huyết da, đau đớn tức cơ – xương khớp, đau đớn mỏi mắt, thấy máu cam hoặc thấy máu chân răng…

2. thời kỳ nguy hiểm khi sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu

thời kỳ này còn được gọi là thời kỳ xuất huyết, thường lâu ngày từ ngày thứ 3 tới thứ 7 trong quá trình phát căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu [1]. người căn bệnh có thể đã từng suy nhược hoặc vẫn còn sốt, có các dấu hiệu suy nhược tiểu cầu khi sốt xuất huyết rõ hoặc không quá rõ ràng và triệu chứng xuất huyết cũng vô cùng đa loại. Đây cũng là thời kỳ nên hết sức lưu ý vì có nhiều hệ lụy xảy ra:

• Xuất huyết dưới da là hiện tượng nhẹ nhất, dễ quan sát được các điểm xuất huyết dưới da và thường kèm với cảm giác ngứa ngáy trên da.
• thấy máu cam, thấy máu chân răng, tiểu ra máu, xuất huyết bộ phận sinh dục nữ ở phụ nữ dù không tới chu kỳ kinh nguyệt nguyệt hoặc rong kinh.
• Xuất huyết đường tiêu hóa dẫn tới tình trạng đi ngoài phân đen, đi ngoài ra máu, nôn ra máu…
• Hạ huyết áp hoặc thậm chí sốc do suy nhược thể tích tuần hoàn…

Lưu ý, nếu người căn bệnh có dấu hiệu suy nhược tiểu cầu khi gặp phải sốt xuất huyết như nôn ói nhiều, li bì, vật vã, đau đớn bụng không biết nguyên nhân, đau đớn đầu dai dẳng, tiểu ít, xuất huyết… thì nên được đưa tới trung tâm y tế để điều trị phục hồi sớm. Tình trạng tiểu cầu suy nhược khi gặp phải sốt xuất huyết cũng xuất hiện trong thời kỳ thứ hai này.

3. thời kỳ phục hồi số số lượng tiểu cầu khi gặp phải sốt xuất huyết

thời điểm tiếp diễn thời kỳ này là trong vòng từ 48 – 72 giờ. Cơ thể người căn bệnh đã từng có sự chuyển biến tích cực, hết sốt, tình trạng suy nhược tiểu cầu do sốt xuất huyết đã từng được tăng lên về mức thông thường, thèm ăn, huyết động ổn định và số lượng nước tiểu tương đối.

Cơ chế suy nhược tiểu cầu trong sốt xuất huyết

Các cơ chế sự liên quan tới tình trạng suy nhược tiểu cầu và thấy máu trong quá trình nhiễm sốt xuất huyết vẫn chưa được lý giải đầy đủ. Nhiều giả thuyết đã từng được đưa ra để thực hiện sáng tỏ cơ chế sự liên quan. ví như có bằng chứng cho xuất hiện virus sốt xuất huyết có thể gây nên suy nhược sinh tủy xương trong thời kỳ cấp tính của căn bệnh. đi kèm số số lượng tiểu cầu, sự rối loạn tác dụng của các tế bào này còn sự liên quan tới sự điều hòa thất thường của hệ thống kinin huyết tương và cơ chế miễn dịch gây nên căn bệnh trong sốt xuất huyết.

Ngoài ra, nhiễm sốt xuất huyết gây nên tiêu hao tiểu cầu do đông máu rải rác trong lòng mạch (DIC), phá hủy tiểu cầu do tăng apoptosis, phân giải bởi hệ thống bổ thể và sự tham gia của các kháng thể kháng tiểu cầu.

Cách điều trị tình trạng suy nhược tiểu cầu khi gặp phải sốt xuất huyết

Hiện tại căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu vẫn chưa có thuốc đặc trị, quá trình điều trị căn bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng phối hợp với chế độ nghỉ ngơi, dinh dưỡng và chăm sóc thích hợp.

• Điều trị triệu chứng suy nhược tiểu cầu khi gặp phải sốt xuất huyết: Nếu người căn bệnh sốt dưới 38,5℃ thì có thể thực hiện các phương án vật lý như chườm ấm ở các vùng trán, nách, bẹn và tránh mặc đồ nóng nực, thế vào đó hãy mặc quần áo rộng rãi thoáng mát. Khi sốt từ 38,5℃ trở lên bạn hãy chườm ấm và uống thuốc Paracetamol (lưu ý tránh hạ sốt bằng ibuprofen thường hay aspirin bởi có thể dẫn tới tình trạng xuất huyết nặng hơn). Liều số lượng sử dụng khoa học là 10 – 15 mg/kg cân nặng, dùng 4 – 6 giờ/lần.
• Điều trị suy nhược tiểu cầu trong sốt xuất huyết: với tình trạng tiểu cầu suy nhược khi sốt xuất huyết trở nặng chúng ta nên có phương án điều trị chuyên khoa thích hợp dưới sự chỉ định của bác sĩ. Cụ thể là truyền máu hoặc truyền tiểu cầu để bù đắp cho số lượng tiểu cầu đã từng mất.
• Lưu ý khi hạ sốt: Ở nhóm trẻ có tiền sử co giật, người nhà nên đặc biệt lưu ý cho bé sử dụng thuốc ngay khi sốt cao từ 38 độ C.
• Bổ sung nước và điện giải: Cơ thể người căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu đang thiếu nước và dinh dưỡng điện giải nên nên bổ sung nhiều nước, dùng oresol thường hay hydrite. Trường hợp mất nước vừa và nặng, người căn bệnh nôn nhiều thì truyền dung dịch nước muối sinh lý NaCl 0,9% hoặc Lactate Ringer để bù nước và điện giải.
• Chế độ nghỉ ngơi và chăm sóc người căn bệnh sốt xuất huyết gặp phải suy nhược tiểu cầu:
  • Người căn bệnh sốt xuất huyết thực hiện suy nhược tiểu cầu nên hạn chế đi lại và nằm nghỉ ngay tại giường.
  • Chế độ dinh dưỡng đầy đủ dưỡng dinh dưỡng. Bổ sung thức ăn lỏng, dễ tiêu, uống nhiều nước tinh khiết, nước với oresol, nước trái cây…
  • Trong thời gian này nên tránh ăn những món có màu đỏ, nâu, đen bởi dễ gây nên nhầm lẫn là mắc xuất huyết đường tiêu hóa.
  • Trường hợp người căn bệnh gặp phải sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu điều trị ngoại trú thì nên được theo dõi sát sao, nếu có dấu hiệu trở nặng hoặc không tăng lên triệu chứng thì phải được đưa tới khu vực y tế để được thăm kiểm tra hỗ trợ.
• Nhóm thực phẩm nên bổ sung để giúp cho căn bệnh nhanh khỏi: Tình trạng suy nhược tiểu cầu trong căn bệnh sốt xuất huyết sẽ sớm thuyên suy nhược khi có chế độ sinh hoạt phù hợp. Người căn bệnh có thể tham khảo những loại thực phẩm sau đây để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, tăng số lượng tiểu cầu trong cơ thể:
  • Các loại rau xanh như rau chân vịt, cải thìa, cải xoăn… chứa vitamin K hỗ trợ quá trình sản xuất protein giúp cho thực hiện đông máu, tăng tiểu cầu…
  • Những loại trái cây có múi như cam tươi, quả chanh, bưởi… chứa nhiều vitamin C là loại vitamin thiết yếu để hỗ trợ tác dụng tiểu cầu.
  • Nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng sắt như các loại đậu, thịt bò, hạt bí… có ích trong quá trình tổng hợp tế bào hồng cầu và tiểu cầu.
  • Vitamin D chứa nhiều trong những loại thực phẩm như cá ngừ, lòng đỏ trứng, sữa, sữa chua… là một dinh dưỡng quan trọng để tăng tiểu cầu. Hơn nữa vitamin D cũng là dưỡng dinh dưỡng thiết yếu với các tế bào tủy xương.

Khoa Nội tổng hợp, Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh là khu vực y tế uy tín thăm kiểm tra, điều trị hữu hiệu căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu và nhiều căn bệnh lý truyền nhiễm, căn bệnh về máu không không khác. Nơi đây quy tụ hệ thống bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, ứng dụng nhiều máy móc tân tiến, phục vụ tối ưu cho quá trình kiểm tra điều trị căn bệnh, gồm cả hệ thống máy xét nghiệm thế hệ mới. trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh có quy trình thăm kiểm tra chuyên nghiệp với phí khoa học, lấy đầy đủ các chủ yếu sách bảo hiểm…

Sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu bao lâu thì hết?

Tình trạng tiểu cầu suy nhược trong sốt xuất huyết thường xuất hiện trong thời kỳ từ ngày thứ 4 tới ngày thứ 7. Từ ngày thứ 7 trở đi bạn có thể quan sát được các triệu chứng đã từng dần thuyên suy nhược, người căn bệnh có thể nổi ban trên da và ngứa ngáy. Triệu chứng ngứa ngáy thường lâu ngày vài ngày. Tuy nhiên, từ ngày thứ 7 trở đi số số lượng tiểu cầu đã từng dần trở về thông thường, muộn hơn so với số lượng bạch cầu.

những giải pháp phòng ngừa tình trạng sốt xuất huyết gây nên suy nhược tiểu cầu

căn bệnh sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu là tình trạng đặc biệt đáng lo ngại, nhất là vào tầm khoảng đầu tháng 6 khi mà mùa dịch sốt xuất huyết thường nổi lên. Các đợt oi nóng và nhiều cơn mưa lớn lâu ngày liên tục chủ yếu là thời cơ để muỗi vằn tận dụng sinh sôi tiến triển mạnh. Để chủ động phòng tránh tình trạng suy nhược tiểu cầu trong căn bệnh sốt xuất huyết bạn nên lưu ý những điểm sau:

• Hãy đậy kín tất cả các thiết gặp phải chứa nước trong nhà như xô, chậu, thau… để tránh tình trạng muỗi vào đẻ trứng.
• Tiến hành diệt lăng quăng hàng ngày hằng tuần bằng cách dọn dẹp, rắc bột vôi, thả cá, dùng giấm táo…
• Tránh để nhà có các khu vực ẩm thấp, tối kín, vệ sinh môi trường xung quanh thường xuyên, phát quang khu vực có lùm cây…
• Nếu xuất hiện hệ thống vòi nước, ống dẫn nước rò rỉ thì nhanh chóng sửa điều trị.
• Mặc quần áo dài tay khi ngủ, mắc màn và có thể sử dụng thuốc xoa chống muỗi nếu nên.
• Vứt bỏ những vật dụng không nên thiết trong nhà như chai, lọ không sử dụng, loại bỏ những hốc nước.

Khi gặp tình trạng sốt cao không khác triệu chứng suy nhược tiểu cầu khi gặp phải sốt xuất huyết thì ngay lập tức tới các khu vực y tế chuyên khoa gần nhất để được thăm kiểm tra và điều trị.

vấn đề thường gặp về tình trạng sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu

Dưới đây là những vấn đề thường gặp sự liên quan tới tình trạng sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu:

1. Sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu có nguy hiểm không?

Nhìn chung tình trạng suy nhược tiểu cầu do sốt xuất huyết có gây nên nguy hiểm khi căn bệnh đang trở nặng, thất thoát huyết tương. Thậm chí huyết áp còn suy nhược về mức vô cùng nguy hiểm, người căn bệnh gặp phải sốc và có nguy cơ tử vong. Tình trạng tiểu cầu suy nhược dẫn tới xuất huyết dù không thường gặp tuy nhiên thỉnh thoảng vẫn xuất hiện. Lúc này bác sĩ sẽ can thiệp bằng cách tư vấn cho người căn bệnh truyền tiểu cầu.

Thế nên bạn hãy lưu ý quan sát kết quả xét nghiệm tiểu cầu suy nhược sốt xuất huyết ở tình trạng nào (được liệt kê cụ thể trong mục bên dưới), từ đó chủ động hơn trong quá trình điều trị trị.

2. Sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu bao nhiêu là nguy hiểm?

Để trả lời một cách cụ thể hơn cho vấn đề sốt xuất huyết gặp phải suy nhược tiểu cầu có nguy hiểm không, chúng ta phải xét tới các tình trạng nghiêm trọng của tình trạng suy nhược tiểu cầu. Theo đó có tổng cộng 3 tình trạng nên lưu ý:

• Tình trạng suy nhược tiểu cầu ở sốt xuất huyết nhẹ: Khi mức tiểu cầu suy nhược xuống dưới 150,000/μl máu.
• Tình trạng suy nhược tiểu cầu trong căn bệnh sốt xuất huyết nguy hiểm: Khi mức tiểu cầu suy nhược xuống dưới 50,000/μl máu.
• Tình trạng suy nhược tiểu cầu ở căn bệnh sốt xuất huyết đạt mức nghiêm trọng: Khi mức tiểu cầu chỉ còn 10,000 – 20,000/μl máu.

Riêng trong căn bệnh cảnh sốt xuất huyết có 3 chỉ định truyền tiểu cầu như sau:

• Khi tiểu cầu dưới 50,000/mm3 kèm xuất huyết nặng, nên truyền để tiểu cầu đạt mức trên 50,000/mm3.
• Khi tiểu cầu dưới 5,000/mm3 và người căn bệnh chưa xuất huyết, bác sĩ sẽ xem xét truyền tiểu cầu tùy từng trường hợp cụ thể.
• Khi tiểu cầu dưới 30,000/mm3 và người căn bệnh trở nặng nên thực hiện thủ thuật cấp cứu, thì dù có xuất huyết thường hay không bác sĩ cũng sẽ truyền để tiểu cầu đạt mức trên 30,000/mm3.

Hãy lưu ý khi đọc kết quả xét nghiệm, nếu tiểu cầu dưới 50 G/L là nguy hiểm, dưới 20 G/L là rất nguy hiểm. Cơ chế suy nhược tiểu cầu trong sốt xuất huyết thường xuất hiện vào ngày thứ 4 tới ngày thứ 7 sau khi phát căn bệnh và khôi phục vào ngày thứ 8 tới thứ 9. Tình trạng suy nhược tiểu cầu quá mức cho phép không những gây nên xuất huyết mà còn thực hiện người căn bệnh dễ gặp phải nhiễm trùng, suy nhược nguy cơ đông máu.

3. Sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu có tự khỏi không?

Các trường hợp sốt xuất huyết có thể tự phục hồi sau 1 – 2 tuần, với các triệu chứng suy nhược dần [2]. Tuy nhiên vẫn có các trường hợp căn bệnh trở nặng, còn gọi là sốt xuất huyết nặng nên được can thiệp y tế sớm. Nếu không, hội chứng sốc Dengue kèm xuất huyết sẽ có nguy cơ cao dẫn tới tử vong. Tốt nhất người căn bệnh sốt xuất huyết nên tới trung tâm y tế thăm kiểm tra để bác sĩ nhận xét tình trạng căn bệnh và chỉ định phù hợp.

Tóm lại, khi có triệu chứng sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu bạn nên tới các khu vực chuyên khoa để thăm kiểm tra ngay, tránh để căn bệnh trở nặng. Người căn bệnh nên lựa chọn thăm kiểm tra, điều trị sốt xuất huyết suy nhược tiểu cầu tại khu vực y tế uy tín, đơn cử như Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh.