Bạch cầu mạn dòng tủy tác động lớn tới sức khỏe người chứng bệnh nếu không được điều trị sớm. Vậy, chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy là sao? Nguyên nhân gây nên chứng bệnh vì đâu và điều trị chứng bệnh bằng cách nào?
Bạch cầu mạn dòng tủy là sao?
Bạch cầu mạn dòng tủy (CML) thuộc nhóm chứng bệnh ung thư máu. Bạch cầu mạn dòng tuỷ được điển hình bởi tình trạng tăng sinh mất kiểm soát của các tế bào bạch cầu hạt đã từng được biệt hóa trưởng thành, dẫn tới tiến hành tăng số số lượng tế bào bạch cầu một cách thất thường trong máu ngoại vi.
Tủy xương là phần mô xốp nằm bên trong xương, chịu trách nhiệm tạo nên các tế bào máu . So với chứng bệnh bạch cầu cấp tính, bạch cầu dòng tủy mạn tính có xu hướng tiến triển tương đối muộn và diễn biến âm thầm với triệu chứng không rõ ràng. chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy có thể xảy ra ở tất cả người, tuy nhiên nguy cơ mắc chứng bệnh có thể gia tăng ở người già.
Các thời kỳ của chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy CML
1. thời kỳ mạn tính
thời kỳ mạn tính thường còn gọi là thời kỳ ủ chứng bệnh, ở thời kỳ này chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy thường diễn biến âm thầm, có thể quá lâu trong vài năm và không gây nên ra bất kỳ triệu chứng đặc hiệu nào. Trong thời kỳ mạn tính, số số lượng tế bào máu vẫn tương đối ổn định, đồng thời tỷ lệ nguyên bào (tế bào blast) có trong máu và tủy xương chưa đáng nhắc (dưới 10%) [1].
Do đặc tính tiến triển âm thầm, chứng bệnh bạch cầu tủy mạn tính ở thời kỳ mạn tính chỉ có thể được phát hiện thông qua kết quả xét nghiệm máu chuyên sâu trong quá trình thăm thăm khám sức khỏe định kỳ.
2. thời kỳ tăng tốc (thời kỳ tiến triển)
Nếu chứng bệnh bạch cầu tủy mạn không được điều trị sớm, thời kỳ mạn tính có thể nhanh chóng chuyển biến sang thời kỳ tiến triển. thời kỳ tiến triển của chứng bệnh lý này được điển hình bởi tình trạng tăng tỷ lệ blast trong máu và tủy xương (từ 10% tới dưới 20%). Nếu muộn trễ trong việc điều trị, chứng bệnh CML ở thời kỳ tiến triển có thể chuyển biến sang thời kỳ bùng nổ (thời kỳ chuyển cấp) với tiên số lượng ít khả quan hơn.
3. thời kỳ bùng nổ (thời kỳ chuyển cấp)
Ở thời kỳ bùng nổ (thời kỳ chuyển cấp), người mắc phải bạch cầu mạn dòng tủy thường mắc phải suy suy nhược sức khỏe nghiêm trọng do số số lượng tế bào blast (nguyên bào) trong máu và tủy xương có xu hướng tăng cao (từ 20% tới hơn 30%). Khi chứng bệnh bạch cầu tủy mạn tiến triển tới thời kỳ chuyển cấp, người chứng bệnh có thể phải đối mặt với các triệu chứng như lách to, sốt cao, sụt cân, mệt mỏi, xanh xao, xuất huyết…
Theo khuyến cáo, trong vòng ⅔ trường hợp chứng bệnh bạch cầu mạn tính dòng tủy có thể chuyển biến thành chứng bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML) [2], phần còn lại có thể tiến triển thành loại bạch cầu cấp dòng lympho (ALL).
4. thời kỳ kháng thuốc
thời kỳ kháng thuốc của chứng bệnh CML được điển hình bởi tình trạng không đáp ứng điều trị hoặc chứng bệnh mất đáp ứng hoặc tái phát sau quá trình điều trị.
Nguyên nhân gây nên chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy
Nguyên nhân gây nên chứng bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính xuất phát từ tình trạng tế bào bạch cầu trong tủy xương và tủy xương tăng cao mất kiểm soát. Căn nguyên khiến cho tủy xương tăng sinh tế bào bạch cầu thất thường vẫn chưa được xác định cụ thể. một vài yếu tố có thể mối quan hệ tới nguy cơ khởi phát chứng bệnh lý bạch cầu mạn dòng tủy gồm:
1. Một nhiễm sắc thể mới tiến triển
Thông thường, cơ thể người tồn tại 23 cặp nhiễm sắc thể chứa DNA [3]. Trong cơ thể người mắc chứng bệnh CML, nhiễm sắc thể trong tế bào máu sẽ hoán đổi thành phần với nhau. Cụ thể, một phần của nhiễm sắc thể số 9 sẽ đổi chỗ với một phần của nhiễm sắc thể số 22, dẫn tới tình trạng gia tăng độ dài của nhiễm sắc thể số 9 và rút ngắn chiều dài của nhiễm sắc thể số 22.
Khi đó, nhiễm sắc thể số 22 cực ngắn được gọi là nhiễm sắc thể Philadelphia – loại nhiễm sắc thể này có mặt trong các tế bào máu của tất cả trường hợp mắc chứng bệnh CML (chiếm tỷ lệ tới 90%).
2. Nhiễm sắc thể Philadelphia tạo ra một gene mới
Một loại gen mới có tên BCR-ABL được tạo ra thông qua sự phối hợp của gen từ nhiễm sắc thể số 9 và gen từ nhiễm sắc thể số 22. BCR-ABL là loại gen điều khiển quá trình sản xuất tyrosine kinase quá mức – loại enzyme xúc tác thúc đẩy quá trình phosphoryl hóa gốc tyrosine trong protein. Trong khi đó, tyrosine kinase sở hữu tác động khiến cho tế bào máu tăng sinh mất kiểm soát, có thể gây nên khởi phát chứng bệnh máu ác tính.
3. Gene mới cho phép nhiều tế bào máu mắc chứng bệnh tiến triển
Ở cơ thể khỏe mạnh, tủy xương sẽ kiểm soát quá trình sản xuất các tế bào máu chưa trưởng thành (tế bào gốc) trong ngưỡng cho phép. Sau đó, số lượng tế bào gốc sẽ được biệt hóa và tiến triển thành các tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu) tuần hoàn trong máu.
Khi mắc chứng bệnh lý bạch cầu mạn dòng tủy, tủy xương không thể kiểm soát được quá trình sản xuất tế bào máu. Các thụ thể tyrosine kinase sẽ gây nên tăng số lượng tế bào bạch cầu chứa nhiễm sắc thể Philadelphia. Khi đó, số lượng tế bào bạch cầu dư thừa sẽ mắc phải ứ đọng trong máu với số số lượng lớn, lấn át các tế bào máu khỏe mạnh.
Yếu tố rủi ro tiến hành tăng nguy cơ mắc chứng bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính
Mặc dù bạch cầu mạn dòng tủy có thể khởi phát ở tất cả người, tuy nhiên một vài yếu tố có thể tiến hành tăng nguy cơ mắc chứng bệnh, gồm:
- Tuổi tác: Nguy cơ mắc chứng bệnh CML có thể gia tăng ở người là người già.
- Giới tính: Nguy cơ mắc chứng bệnh CML ở nam giới có thể cao hơn nữ giới.
- Tiếp xúc với bức xạ: Thường xuyên tiếp xúc với bức xạ liều cao có thể tiềm ẩn nguy cơ gây nên chứng bệnh CML, gồm liệu pháp bức xạ điều trị chứng bệnh ung thư.
Triệu chứng chứng bệnh bạch cầu tủy mạn
Triệu chứng bạch cầu mạn dòng tủy thường không dấu hiệu cụ thể, chứng bệnh có thể tiến triển âm thầm trong nhiều năm và chỉ được phát hiện thông qua kết quả xét nghiệm máu.
Khi chứng bệnh chuyển sang thời kỳ tiến triển có thể gây nên ra một vài triệu chứng như đau đớn tức xương, dễ thấy máu, sốt cao, mệt mỏi, cảm xuất hiện ăn mau no, sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn, căng tức hạ sườn bên trái, ra mồ hôi trộm khi ngủ, xuất huyết phía sau mắt gây nên nhìn mờ…
tác hại có thể xảy ra khi mắc chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy CML
chứng bệnh CML là chứng bệnh máu ác tính, tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nguy hiểm. Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, người mắc bạch cầu mạn dòng tủy có thể phải đối mặt với tác hại nguy hiểm đe dọa tính mạng. tác hại có thể xảy ra ở người chứng bệnh bạch cầu mạn tính dòng tủy là tình trạng lách to hoặc thiếu máu do suy suy nhược số lượng tế bào hồng cầu.
Chẩn đoán chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy
Để chẩn đoán chuẩn xác chứng bệnh lý bạch cầu dòng tủy mạn tính, người chứng bệnh nên trải qua quá trình thăm thăm khám lâm sàng và thực hiện các kỹ thuật xét nghiệm chuyên sâu theo chỉ định của bác sĩ tại các trung tâm y tế uy tín. Các kỹ thuật, xét nghiệm có thể được bác sĩ chỉ định trong quá trình chẩn đoán chứng bệnh CML gồm:
- Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC): giúp cho nhận xét số lượng bạch cầu trong máu.
- Tuỷ đồ +/- sinh thiết tủy xương: Kết quả xét nghiệm tủy xương giúp cho bác sĩ nhận xét và phân tích được cấu trúc di truyền của các tế bào máu thất thường.
- Chụp cắt lớp vi tính (chụp CT): Kỹ thuật chụp CT sẽ giúp cho bác sĩ nhận xét được tình trạng tác động của chứng bệnh CML tới các cơ quan trong cơ thể.
- Siêu âm: Để quan sát tình trạng lách lo (dấu hiệu thường gặp ở người mắc chứng bệnh CML), bác sĩ có thể chỉ định người chứng bệnh thực hiện kỹ thuật siêu âm.
Phương pháp điều trị chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy CML
Tùy vào tình trạng tác động của chứng bệnh và thể trạng của người chứng bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra quy trình điều trị chứng bệnh lý bạch cầu mạn dòng tủy phù hợp. Ở thời kỳ mạn tính của chứng bệnh, người chứng bệnh có thể được bác sĩ chỉ định quy trình điều trị bằng thuốc ức chế tyrosine kinase (TKI) – đây là loại liệu pháp nhắm mục tiêu. quy trình điều trị chứng bệnh CML bằng thuốc ức chế tyrosine kinase (TKI) có tác động giúp cho ngăn chặn sự tiến triển của các enzyme BCR-ABL – tác nhân tạo điều kiện cho các tế bào bạch cầu thất thường phân chia và nhân lên không kiểm soát.
Liệu pháp nhắm mục tiêu TKI được các chuyên gia nhận xét có thể tiến hành thuyên suy nhược triệu chứng ở tất cả các trường hợp mắc chứng bệnh CML. Trong quá trình sử dụng thuốc ức chế tyrosine kinase, người chứng bệnh nên trao đổi với bác sĩ về nguy cơ gặp phải một vài rủi ro sức khỏe như mệt mỏi, đau đớn dạ dày, chuột rút cơ bắp, phù nề, tràn dịch màng phổi… để có cách xử trí sớm.
Nếu liệu pháp nhắm mục tiêu TKI không đạt hữu hiệu giúp cho tiến hành thuyên suy nhược chứng bệnh CML, bác sĩ có thể chỉ định người chứng bệnh thực hiện phương pháp hóa trị phối hợp hoặc thế thế. Ngoài ra, trong một tỷ lệ bác sĩ có thể chỉ định người chứng bệnh CML điều trị bằng phương pháp cấy ghép tế bào gốc.
vấn đề thường gặp
1. Có thể phòng ngừa chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy không?
Trên thực tế, nguyên nhân gây nên bạch cầu mạn dòng tủy vẫn chưa được xác định cụ thể. Do đó, để tránh tác động của chứng bệnh lý này với sức khỏe, mỗi người nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ. Thông qua kết quả thăm thăm khám sức khỏe, bác sĩ có thể phát hiện được các yếu tố gây nên chứng bệnh CML tiềm ẩn, từ đó có cách xử trí sớm giúp cho gia tăng hữu hiệu điều trị chứng bệnh.
2. Người mắc chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy sống được bao lâu?
Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị sớm, tỷ lệ quá lâu sự sống sau năm năm người chứng bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính tương đối cao (có thể đạt tới 90%). Mặt không tương tự, muộn trễ trong điều trị chứng bệnh CML có thể tiềm ẩn nhiều tác hại nguy hiểm.
Lưu ý: Tiên số lượng chứng bệnh CML ở mỗi người chứng bệnh thường không tương tự nhau, do thể trạng và tình trạng tác động của chứng bệnh với mỗi người chứng bệnh không tương tự nhau. Vì vậy, để biết tiên số lượng của chứng bệnh CML, người chứng bệnh nên trao đổi chi tiết với bác sĩ trực tiếp thăm thăm khám và điều trị.
3. Bạch cầu mạn dòng tủy CML có thể dẫn tới các loại ung thư không tương tự không?
chứng bệnh CML có thể tiềm ẩn nguy cơ thúc đẩy khởi phát loại chứng bệnh ung thư không tương tự trong cơ thể. Cụ thể, nguy cơ khởi phát chứng bệnh ung thư ruột non, ung thư tuyến giáp, ung thư dạ dày, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi… có thể gia tăng ở người mắc chứng bệnh CML.
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Tóm lại, bạch cầu mạn dòng tủy là chứng bệnh máu ác tính nguy hiểm với sức khỏe, thậm chí tính mạng của người chứng bệnh. Nếu còn thắc mắc về chứng bệnh bạch cầu mạn dòng tủy là sao hoặc các vấn đề mối quan hệ, người chứng bệnh có thể liên hệ tới Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, Hưng Thịnh Quận 7 để được bác sĩ thăm thăm khám và tư vấn.
