Phát hiện sớm điều trị sớm, u não không là ‘án tử’

U não là tình trạng các tế bào trong não hoặc hộp sọ tiến triển không thông thường, vượt ngoài tầm kiểm soát. Não là cơ quan điều khiển tất cả vận động sống. Do đó, u bướu não có thể gây nên tổn thương vĩnh viễn các tác dụng thần kinh nếu không điều trị sớm, đè nén dây thần kinh thường hay mô não khỏe mạnh.

Y văn ghi nhận hơn 100 loại u não, gồm u lành tính và ác tính. Ngày 11/3, ThS.BS.CKII Chu Tấn Sĩ, Trưởng khoa tiểu phẫu Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, phòng thăm khám Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho rằng phát hiện sớm đóng vai trò quyết định kết quả điều trị u não. Khi u bướu còn nhỏ, chưa xâm lấn sâu thường hay gây nên tổn thương nghiêm trọng, nguy cơ loại bỏ hoàn toàn hoặc kiểm soát chứng bệnh hữu hiệu cao.

Ở thời kỳ mới trở nên, u bướu chỉ từ vài mm, thường chưa đè nén, triệu chứng nhẹ hoặc chưa rõ ràng. Người chứng bệnh chủ động thăm khám định kỳ, được chụp chiếu bằng kỹ thuật tiên tiến vẫn phát hiện được các u bướu rất nhỏ này.

Với u não lành tính, nhắc cả u có kích thước lớn, người chứng bệnh được tiểu phẫu cắt đi toàn bộ u có thể phục hồi hoàn toàn, tỷ lệ tái phát dưới 5%. Với u ác tính, phát hiện ở thời kỳ đầu (1-2 cm), phối hợp tiểu phẫu, xạ trị, hóa trị sớm, người chứng bệnh có thể sống tới tầm khoảng 10 năm hoặc lâu hơn tùy loại u và sức khỏe người chứng bệnh. Ngược lại, không được phát hiện sớm, u bướu kích thước 1 cm có thể tăng lên 3-5 cm trong vài tháng tới vài năm, tùy tốc độ tiến triển. U lớn đè nén não dẫn tới phù não, động kinh, yếu liệt, mất tác dụng thần kinh, tử vong.

Tiên số lượng điều trị u não phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại u, thời kỳ phát hiện chứng bệnh, vị trí, kích thước u bướu, tuổi tác, sức khỏe tổng thể của người chứng bệnh và kỹ thuật điều trị. u bướu càng nằm sâu, gần các dây thần kinh quan trọng và các tế bào lành thì càng không dễ dàng can thiệp. Quá trình điều trị u bướu ở vị trí không dễ dàng có thể tác động tới tác dụng thần kinh hoặc tác dụng vận động mối liên quan. Kích thước u bướu lớn, hình kiểu u bướu không đều, không rõ ràng cũng dễ tác động tới quy trình tiểu phẫu, xạ trị loại bỏ hoặc kiểm soát u bướu, nguy cơ tái phát sau điều trị cao.

Người chứng bệnh sức khỏe không ổn định, mắc nhiều chứng bệnh nền như tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, đề kháng kém… có thể không dễ dàng đáp ứng cuộc mổ thường hay hóa trị, xạ trị. Người trẻ tuổi thường đáp ứng điều trị và phục hồi sau điều trị tốt hơn người chứng bệnh cao tuổi.

Theo bác sĩ Tấn Sĩ, tiểu phẫu là lựa lựa chọn hàng đầu với u não lành tính. u bướu có thể được loại bỏ, giúp cho người chứng bệnh phục hồi hoàn toàn. U não ác tính thường được dùng quy trình điều trị đa mô thức, phối hợp tiểu phẫu, hóa trị và xạ trị. Sự tiến triển của y học tiên tiến từng mang tới nhiều phương pháp giúp cho điều trị u não hữu hiệu. Điển hình là công nghệ AI trong robot chuyên mổ não và tủy sống Modus V Synaptive giúp cho bác sĩ nhìn xuất hiện rõ và phản hồi tổng quát u bướu cũng như các cấu trúc lành trong não trên cùng một hình ảnh. Từ đó, tiểu phẫu viên lựa chọn đường mổ vào não phù hợp, loại bỏ u bướu an toàn, hạn chế tổn thương mô lành. Công nghệ này giúp cho rút ngắn thời gian tiểu phẫu, giảm sút rủi ro, tăng tỷ lệ thành tựu.

“Đây là điều mà kỹ thuật mổ não truyền thống trước đây không tiến hành được, tiểu phẫu viên mở não theo kinh nghiệm và dựa trên các hình ảnh chẩn đoán riêng lẻ”, bác sĩ Tấn Sĩ nói.

Xạ trị sử dụng tia bức xạ (tia X, gamma) để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại sau mổ và hóa trị bằng thuốc, kìm hãm sự tiến triển của u bướu. Các phương pháp mới như liệu pháp miễn dịch hoặc thuốc nhắm trúng đích đang được nghiên cứu và dùng, mang lại hy vọng cho những ca chứng bệnh không dễ dàng.

Dấu hiệu thường gặp của u não như đau đớn đầu, buồn nôn, mờ mắt, tê yếu tay chân… thường dễ nhầm với chứng bệnh thông thường, tiến hành cho người chứng bệnh không đi thăm khám sớm. Nhiều trường hợp phát hiện chứng bệnh từng ở thời kỳ muộn, khi u bướu gây nên đè nén nghiêm trọng gây nên hệ lụy hoặc di căn.

Bác sĩ khuyến cáo tất cả người nên chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ. Người có yếu tố nguy cơ cao như trên 40 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc u não nên thăm khám sức khỏe thần kinh định kỳ 6-12 tháng một lần để sớm phát hiện các không thông thường và điều trị. giữ thói quen sinh hoạt khoa học, ăn uống cân bằng, tránh tiếp xúc các hóa dưỡng chất độc hại… cũng góp phần giữ gìn sức khỏe, phòng ngừa u não.

Người có dấu hiệu không thông thường như đau đớn đầu dai dẳng (nhất là vào buổi sáng hoặc nặng hơn khi nằm), buồn nôn, nôn mửa không rõ nguyên nhân, mờ mắt, nhìn đôi, giảm sút thị lực đột ngột, tê yếu tay chân, đi lại không dễ dàng khăn, mất thăng bằng, co giật, động kinh cần phải tới ngay địa điểm có chuyên khoa thần kinh để kiểm tra, tránh để lâu nguy hiểm. Hiện các công nghệ trí tuệ nhân tạo tích hợp trong máy MRI 3 Tesla, CT 768, 1975 thường hay 100.000 miếng cắt có thể phát hiện các tổn thương nhỏ nhất trong não, hỗ trợ bác sĩ điều trị sớm, chuẩn xác.

Phương Phạm