AnhRobot tí hon giúp cho phát hiện sớm ung thư ruột, thay thế vì phải lấy mẫu đem đi sinh thiết, mở ra hướng chẩn đoán ít xâm lấn, hữu hiệu hơn.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Robotics ngày 27/3. Các nhà khoa học tại Anh từng tiến triển một robot tí hon có thể xét nghiệm phá đường ruột nhằm phát hiện và điều trị ung thư ruột kết, một trong những loại ung thư gây nên tử vong hàng đầu. Đây là một bước tiến mới trong lĩnh vực robot y tế.
Robot có hình kiểu đặc biệt, giúp cho nó lăn và di chuyển linh hoạt trong cơ thể bằng cách điều khiển từ xa. Robot còn được trang gặp phải đầu dò siêu âm tần số cao để quét 3D và tạo ra hình ảnh chi tiết từ sâu bên trong hệ tiêu hóa, cho phép thực hiện “sinh thiết ảo” mà không cần phải lấy mẫu mô. Công nghệ này giúp cho phát hiện sớm ung thư đại trực tràng một cách ít xâm lấn, nhanh chóng, chuẩn xác. Nó cũng suy giảm thời gian chờ chẩn đoán, tăng hữu hiệu điều trị.
Nikita Greenidge, nhà nghiên cứu tại Đại học Leeds và tác giả chủ yếu của nghiên cứu, cho rằng: “Phương pháp robot xâm lấn tối thiểu này có thể nâng cao nguy cơ chẩn đoán sớm và trong tương lai, hỗ trợ phân phối thuốc có mục tiêu bằng sóng siêu âm”.
Các nhà tiến triển từ Đại học Leeds, Glasgow và Edinburgh dự kiến thử nghiệm robot trên người vào năm tới, sau khi thành tựu trên mô hình động vật.
Robot có hình kiểu như vỏ sò hỗ trợ phát hiện sớm và điều trị ung thư. Ảnh: StormLab
Theo các nhà nghiên cứu, quy trình sàng lọc, chẩn đoán và điều trị có thể thực hiện trong một lần thay thế vì lâu ngày hàng tuần như hiện nay. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho phụ nữ, do ruột kết của nữ giới trung bình dài hơn nam giới, thực hiện cho việc nội soi tiêu chuẩn có thể gây nên không dễ chịu và đau đớn đớn hơn.
Jane Nicholson, giám đốc nghiên cứu tại Hội đồng Nghiên cứu Khoa học Vật lý và Kỹ thuật Anh, cho rằng dự án này là một ví dụ điển hình về cách công nghệ tiên tiến có thể thúc đẩy các phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư theo hướng nhanh chóng và ít xâm lấn hơn.
Ung thư ruột kết, thường hay còn gọi là ung thư đại trực tràng, là loại ung thư thường thấy thứ ba trên thế giới. Năm 2022, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ghi nhận 1,9 triệu ca mắc mới và 900.000 ca tử vong trên toàn cầu. Đáng để ý, tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở người dưới 50 tuổi đang gia tăng tại nhiều quốc gia có thu nhập cao, gồm có Mỹ. Các nhà khoa học đang điều tra mối liên hệ giữa căn chứng bệnh này với chế độ ăn giàu thực phẩm siêu nấu.
Giáo sư Naeem Soomro, thành viên hội đồng và phó chủ tịch về thủ thuật tương lai tại Đại học thủ thuật Hoàng gia Anh, phản hồi rằng robot này có tiềm năng trở thành một cải tiến quan trọng nếu được chứng minh hữu hiệu qua các thử nghiệm trên người. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh cần phải có thêm nghiên cứu để xác nhận tính an toàn, hữu hiệu lâm sàng và nguy cơ ứng dụng rộng rãi trong thực tế.
Robot y tế ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán và điều trị, giúp cho tăng lên độ chuẩn xác và tránh sự xâm lấn. Hiện nay, robot từng được triển khai trong các quy trình như chụp X-quang mao mạch và xạ trị chuẩn xác, hỗ trợ điều trị nhiều loại ung thư không tương tự nhau.
Thục Linh (Theo Financial Times)
