tại sao triệu chứng cúm A lâu dần

Bác sĩ Bạch Thị chủ yếu – Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC – nêu ý trên, ngay khi Trung tâm kiểm soát căn bệnh tật Bình Định báo cáo 9 người dương tính với cúm A/H1N1pdm, trong số đó 4 ca tử vong, hôm 22/11.

Theo bác sĩ chủ yếu, triệu chứng phổ quát của cúm A là đau đớn họng, nhức đầu, nhức cơ lẫn mình mẩy, ho khan, sổ mũi, suy nhược, sốt trên 38 độ C kèm ớn lạnh…, thường khôi phục trong 2-7 ngày. Song, virus cúm có thể nhân lên, ồ ạt xâm nhập phổi, hệ hô hấp… nếu gặp yếu tố dưới đây.

Hệ miễn dịch suy suy yếu

Theo bác sĩ chủ yếu, khi hệ miễn dịch suy suy yếu, cơ thể không có thể tạo kháng thể, rất không dễ phòng ngừa nguồn căn bệnh từ bên ngoài hoặc sự nhiễm trùng do virus, vi khuẩn gây nên ra.

Trong khi đó, virus cúm A/H1N1 truyền nhiễm lan nhanh, mạnh. Người thuộc nhóm suy suy yếu miễn dịch (mang thai, mắc đái tháo đường, phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư, ghép tạng, đang dùng thuốc chống thải ghép, lạm dụng corticoid steroid…), khi mắc chủng cúm A/H1N1, triệu chứng và thời gian truyền nhiễm truyền virus sẽ lâu dần, dễ gặp tác hại hơn.

Điển hình, 4 ca tử vong vì cúm A/H1N1 ở Bình Định đều trên 50 tuổi, mắc loạt căn bệnh lý mạn tính như: tăng huyết áp, căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đái tháo đường, hội chứng Cushing.

Trường hợp thai phụ mắc phải thiếu máu, béo phì, mắc căn bệnh hen, nguy cơ nhiễm cúm còn tăng cao gần hai lần so với mẹ bầu khỏe mạnh. Nếu nhiễm cúm A/H1N1, họ có nguy cơ nhập viện cao hơn 7 lần và nguy cơ tử vong gấp ba lần so với người không mang thai ở lứa tuổi sinh sản.

Một nghiên cứu năm 2019 đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ chỉ ra: người suy suy yếu hệ miễn dịch khi mắc cúm A/H1N1 dễ lâu dần vì không thể tự loại bỏ virus. Ngoài ra, người căn bệnh dễ bội nhiễm với virus, vi khuẩn, nấm… tiến hành cho căn bệnh trầm trọng thêm.

“Virus cúm, khi xâm nhập vào cơ thể, sẽ xâm nhập và gây nên tổn thương niêm mạc đường hô hấp, tiến hành lộ vị trí bám dính tiềm ẩn, tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập và gây nên bội nhiễm, qua đó suy yếu nguy cơ thanh thải dinh dưỡng tiết từ đường hô hấp”, bác sĩ chủ yếu lý giải.

Điển hình, cúm tạo điều kiện cho vi khuẩn phế cầu cư trú ở vùng hầu họng xâm lấn, dẫn tới viêm phổi bội nhiễm. Chúng còn tiến hành gián đoạn quá trình sản xuất tế bào bạch cầu, suy yếu hữu hiệu chống nhiễm trùng.

Kiểm soát căn bệnh nền trong thời gian mắc cúm càng không dễ khăn, tiến hành cho căn bệnh dai dẳng. Ví dụ, người mắc phải phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) thường là nhóm lớn tuổi, hệ miễn dịch yếu, dễ mắc cúm và tăng nguy cơ các cơn kịch phát mối quan hệ tới cúm.

“Thêm vào đó, bản dinh dưỡng đường thở mắc phải thu hẹp và co thắt, nếu nhiễm cúm sẽ tiến hành cho tình trạng viêm nặng và lâu dần. Ở thời kỳ nặng, người căn bệnh có thể xuất hiện mắc phải không dễ thở, tím tái, lơ mơ, thậm chí suy hô hấp…”, bác sĩ chủ yếu nói.

trẻ nhỏ

Hệ miễn dịch của trẻ chưa tiến triển hoàn chỉnh, lại có thói quen mút tay lẫn đồ vật…, dễ mắc phải vi khuẩn, virus chực chờ đe dọa.

Khi cúm A/H1N1 xâm nhập mũi, họng và phổi, sẽ tạo dịch tiết mũi họng, trong khi trẻ không biết cách đào thải chúng ra ngoài, lại nuốt vào. Thói quen này tiến hành cho virus cúm nhân lên, căn bệnh lâu dần, nguy cơ cao viêm họng, viêm đường hô hấp…

Hơn nữa, khi mắc căn bệnh, trẻ thường kén ăn, ít bú sữa dẫn tới sức đề kháng kém hơn, càng thúc đẩy virus cúm sinh sôi.

Môi trường ô nhiễm

Theo bác sĩ chủ yếu, yếu tố khói, bụi mịn, dinh dưỡng thải, hóa dinh dưỡng… cũng là tác nhân tiến hành cho triệu chứng cúm lâu dần. Nghiên cứu trên Thư viện Y khoa Mỹ cho xuất hiện, thời kỳ 2013-2019, cúm và ô nhiễm môi trường mối quan hệ 248.151 trường hợp.

UNICEF nhận định tin cậy không khí kém gây nên hệ lụy sức khỏe trong ngắn hạn như: không dễ thở, nhiễm trùng đường hô hấp, dễ mắc hen suyễn và tác động sức khỏe lâu dài (đột quỵ, tim mạch, ung thư phổi, căn bệnh tắc nghẽn mạn tính).

Việt Nam nằm trong nhóm ô nhiễm cao. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tình trạng ô nhiễm không khí năm nay tăng trung bình 10% so với 2023. số lượng bụi mịn PM2.5 và hạt độc hại không tương tự tăng rõ rệt.

UNICEF trích dẫn một nghiên cứu trên 15.000 trẻ nhỏ ở TP HCM mới đây, cho xuất hiện hầu như có mối liên hệ giữa triệu chứng hô hấp và tin cậy không khí kém do hút thuốc, nấu ăn.

Tự điều trị

Nhiều người cho rằng cúm là căn bệnh thông thường. Khi có triệu chứng ho, đau đớn họng, sổ mũi, sốt…, họ chọn lựa trị theo mẹo dân gian; tự ý mua, uống thuốc tương tự đơn cũ hoặc nghe ai đó “mách nước”.

Bác sĩ chủ yếu nhấn mạnh lạm dụng corticoid khi mắc cúm dễ gây nên suy suy yếu nguy cơ đề kháng và bội nhiễm vi khuẩn, đồng thời tiến hành cho virus cúm nhân lên, xâm nhập ồ ạt các cơ quan quan trọng. Do đó, căn bệnh không những lâu dần, mà còn để lại nhiều hậu quả.

Mới nhất, người phụ nữ 37 tuổi mắc cúm (do lạm dụng corticoid để điều trị cúm) mắc phải viêm phổi bội nhiễm, suy đa tạng, phải chạy ECMO 37 ngày tại trung tâm y tế Bạch Mai (Hà Nội).

Theo nghiên cứu ở nhóm có căn bệnh nền, dùng thuốc kháng virus hữu hiệu nhất trong 48 tiếng nói từ khi khởi phát triệu chứng. Muộn hơn dễ tăng tỷ lệ nhập viện, điều trị lâu dần và hồi sức tích cực.

Bác sĩ chủ yếu chỉ ra cúm A/H1N1 được tái tổ hợp gen từ virus cúm ở lợn, chim và người. Cấu trúc này tạo điều kiện cho virus thích nghi, truyền nhiễm lan từ người sang người, từng gây nên đại dịch cúm năm 2009. Mỗi năm nước ta ghi nhận 600.000 tới một triệu ca cúm mùa, trong số đó trong vòng 10% ca dương tính với chủng A/H1N1.

Trên thế giới, WHO thống kê mỗi năm có trong vòng một tỷ ca mắc cúm mùa, trong số đó 3-5 triệu ca nặng, 290.000-650.000 trường hợp tử vong.

WHO và Bộ Y tế khuyến cáo tiêm vaccine là cách ngừa cúm cùng loạt tác hại. Hiện Việt Nam có vaccine cúm tứ giá phòng 4 chủng virus phổ quát: A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria, dành cho trẻ 6 tháng tuổi và người lớn.

Trẻ từ 6 tháng tới 9 tuổi, chưa từng tiêm cúm trước đây: tiêm hai mũi cơ bản cách nhau một tháng Sau đó nhắc lại hàng năm. Người từ 9 tuổi trở lên chỉ cần phải tiêm một mũi, sau đó, cần phải tiêm nhắc một mũi mỗi năm.

“cần phải tiêm nhắc vaccine cúm hàng năm nhằm cập nhật sớm vaccine cúm mới, phòng truyền nhiễm nhiễm các chủng đang lưu hành và thay đổi kháng nguyên. Vaccine có hữu hiệu phòng căn bệnh tới 90%”, bác sĩ chủ yếu nói.

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), những tháng cuối năm nhiệt độ nước ta thường xuống thấp, không khí lạnh kèm mưa bão dễ tiến hành cho hệ miễn dịch suy suy yếu, tạo điều kiện cho các loại virus gây nên cúm xâm nhập. Ngoài tiêm vaccine, tất cả người nên chủ động mặc ấm, đeo khẩu trang khi tới nơi đông người, giữ vệ sinh nơi ở sạch sẽ và ăn uống đủ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng.

Diệu Thuần