toàn bộ tất cả người sẽ mắc phải nhiễm HPV trong cuộc đời, trong số đó những chủng nguy cơ thấp hiếm khi gây nên ung thư và thường tự khỏi mà không cần thiết phải điều trị, chủng nguy cơ cao gây nên ra 5% tổng số ca ung thư toàn cầu.
Thông tin được GS.TS.BS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc phòng xét nghiệm Phụ sản Trung ương, chia sẻ tại hội nghị về chứng bệnh truyền nhiễm ở Hà Nội mới đây.
HPV (Human Papillomavirus) là một nhóm gồm hơn 200 chủng virus. trong số đó, khoảng tầm 40 chủng gây nên ra các chứng bệnh truyền nhiễm truyền qua đường tình dục vùng hậu môn – sinh dục. Virus này có thể truyền nhiễm truyền qua quan hệ tình dục đường bộ phận sinh dục nữ, miệng, hậu môn, hoặc qua tiếp xúc da khi quan hệ tình dục.
Yếu tố nguy cơ gây nên nhiễm HPV là tuổi tác, số số lượng bạn tình, hệ thống miễn dịch mắc phải ức chế. Nhiễm virus có thể dẫn tới ung thư, tổn thương miệng và đường hô hấp trên, mụn cóc sinh dục và hậu môn.
Theo giáo sư Ánh, nhiễm HPV rất thường thấy, tuy nhiên chỉ có những ít ca chuyển thành tổn thương độ cao. Trong 90% trường hợp, virus sẽ mắc phải thải loại trong vòng hai năm mà không tác động tới sức khỏe. Các chủng virus nguy cơ thấp có thể gây nên ra mụn cóc trên bề mặt ướt át hoặc lớp lót bên trong của những cơ quan và khoang cơ thể. 10% người lớn sẽ có mụn cóc sinh dục ngoài trong suốt cuộc đời của họ. Những chủng này hiếm khi gây nên ung thư và thường tự khỏi mà không cần thiết phải điều trị.
Còn các chủng HPV nguy cơ cao gây nên 5% tổng số ca ung thư trên toàn cầu. Nhiễm trùng mạn tính với các chủng HPV nguy cơ cao có thể dẫn tới những thay thế đổi tế bào có thể trở thành ung thư nếu không được điều trị. HPV có thể truyền nhiễm nhiễm cho bất kỳ ai bất nói giới tính, khuynh hướng tình dục. Các chủng HPV nguy cơ cao là tác nhân truyền nhiễm truyền qua đường tình dục thường thấy nhất trên toàn cầu. Tỷ lệ nhiễm cao nhất xảy ra ở phụ nữ trong lứa tuổi 20-25.
Ước tính, các chủng HPV nguy cơ cao gây nên ra 75% các trường hợp ung thư bộ phận sinh dục nữ, 70% ung thư âm hộ, 70% ung thư vòm họng, 60% ung thư dương vật, 90% ung thư hậu môn. Đặc biệt, chúng gây nên nên hơn 95% các trường hợp ung thư cổ tử cung, riêng chủng 16 và 18 gây nên hơn 70% trường hợp. Việt Nam ghi nhận khoảng tầm 4.600 ca mới mỗi năm, hơn 2.500 ca tử vong do ung thư cổ tử cung mỗi năm.
Nhân viên y tế trong phòng xét nghiệm tại phòng xét nghiệm. Ảnh: Quỳnh Trần
Vaccine HPV có thể ngăn ngừa hơn 90% các chứng bệnh ung thư do virus nguy cơ cao gây nên ra. Hiện nay, vaccine được khuyến cáo tiêm cho trẻ nhỏ 11 hoặc 12 tuổi, có thể bắt đầu cho trẻ từ 9 tuổi. Có thể tiêm bổ sung cho phụ nữ tới 26 tuổi, nam giới tới 21 tuổi.
Tuy nhiên, ước tính chỉ 12% phụ nữ và trẻ nhỏ gái Việt Nam từ 15 tới 29 tuổi được tiêm vaccine HPV, thấp hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực Đông Nam Á. Chẳng hạn, ở Singapore, con số đạt 80% và tỷ lệ này ở Mianma còn cao hơn.
Các hiệp hội y khoa trên thế giới khuyến cáo người từ 25 tới 65 tuổi xét nghiệm HPV mỗi 5 năm một lần. Xét nghiệm phết tế bào Pap Smear có thể bỏ sót một tỷ lệ ung thư cổ tử cung, phụ thuộc vào việc lấy mẫu, thời gian đọc mẫu… Do đó, các chuyên gia khuyến cáo nên phối hợp thực hiện xét nghiệm HPV DNA để phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung và ung thư.
Lê Phương
