Bướu tuyến mang tai là u bướu thường ít gặp ở tuyến nước bọt. tất cả bướu này đều lành tính (không phải ung thư) và trong vòng 20% thuộc loại ác tính (1). Vậy bướu tuyến mang tai là như nào? Triệu chứng và nguyên nhân gây nên chứng bệnh vì đâu? Chẩn đoán và điều trị chứng bệnh như thế nào?
Bướu tuyến mang tai là như nào?
Bướu tuyến mang tai là tình trạng xuất hiện u bướu không đau đớn, lớn muộn ở trong mô tuyến mang tai. Tuyến mang tai (thường hay tuyến nước bọt mang tai) là tuyến lớn nhất trong 3 tuyến nước bọt (gồm: tuyến nước bọt mang tai; tuyến nước bọt dưới lưỡi, dưới hàm; tuyến nước bọt phụ) nằm rải rác trong khoang miệng. Bướu này thường được bao xơ ôm kín, độ dày không tương tự nhau ở các vị trí và có giới hạn rõ ràng với mô lành xung quanh.
Bướu tuyến mang tai thường lành tính, với mô học thường gặp là bướu tuyến đa loại (bướu hỗn hợp) chiếm trong vòng 80% trường hợp. Ngoài ra còn có bướu warthin (u nang tuyến nhú lymphomatosum) nhưng mà ít gặp hơn. Bướu mang tai có thể xuất hiện gặp ở nhiều lứa tuổi, đặc biệt thường gặp ở người 30-50 tuổi. (2)
Phân loại bướu tuyến mang tai
Bướu tuyến mang tai phân tiến hành 2 loại, gồm:
- Bướu tuyến mang tai lành tính: chiếm trong vòng 80% trong tổng bướu tuyến mang tai. Bướu lành tính thường gặp nhất là loại bướu tuyến đa loại (bướu hỗn hợp), ngoài ra, còn có u warthin, u tế bào hình que và u tuyến.
- Bướu tuyến mang tai ác tính: bướu này ít thường gặp hơn và thường tiến triển nhanh, đột ngột. Ung thư biểu mô nhầy là ung thư tuyến mang tai thường gặp nhất, xảy ra ở người 20-50 tuổi. Ngoài ra, bướu mang tai ác tính còn có loại ung thư biểu mô tế bào tuyến, xảy ra ở người 40-50 tuổi. Loại ung thư này có diễn biến muộn hơn và có tỷ lệ đa ổ (nhiều u bướu cũng nằm trong một chỗ).
Triệu chứng bướu mang tai
Bướu mang tai thường gây nên sưng ở mặt hoặc hàm. đôi lúc, người chứng bệnh còn có thể nhận xuất hiện mặt không cân xứng hoặc xuất hiện triệu chứng không tương tự như: gặp khó khăn khăn khi nuốt; tê, nóng rát, cảm giác như kim châm vùng mang tai, thậm chí chuyển động mặt khó khăn hoặc không được. (3)
Nguyên nhân gây nên chứng bệnh bướu tuyến mang tai
Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nên chứng bệnh bướu tuyến mang tai. Tuy nhiên, nghiên cứu chứng tỏ có một vài yếu tố nguy cơ gây nên u tuyến mang tai gồm: thuốc lá, người đã từng xạ trị ung thư đầu mặt cổ.
hệ lụy chứng bệnh bướu tuyến mang tai
Bướu tuyến mang tai không điều trị có thể gây nên nhiều hệ lụy nghiêm trọng như:
- đè nén dây thần kinh mặt dẫn tới liệt mặt.
- Thính lực suy giảm sút.
- Có nguy cơ gây nên mù.
- Khi u bướu di căn gây nên hệ lụy ở đầu, cổ, phổi và thậm chí tử vong.
Đặc biệt, loại bướu tuyến đa loại (bướu tuyến mang tai lành tính) có nguy cơ rối loạn ác tính sau nhiều năm xuất hiện. Vì vậy, người chứng bệnh cần phải thủ thuật loại bỏ u bướu sớm nhằm giảm sút nguy cơ ung thư.
Cách chẩn đoán bướu tuyến mang tai
Bác sĩ chẩn đoán bướu tuyến mang tai bằng cách thăm khám lâm sàng, đặc biệt tập trung vào đầu và cổ. Đồng thời, bác sĩ sẽ hỏi người chứng bệnh một vài câu như thời điểm u bướu xuất hiện, triệu chứng mối liên quan, tiền sử chứng bệnh…
Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu người chứng bệnh tiến hành thêm một vài xét nghiệm cận lâm sàng như: siêu âm, CT Scan hoặc MRI vùng đầu cổ được sử dụng trong trường hợp bướu lớn hoặc nghi bướu ở thùy sâu. Hơn nữa, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp chẩn đoán chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA – Fine Needle Aspiration) để phân biệt bướu tuyến đa loại, bướu Warthin hoặc phân biệt trường hợp bướu ác tính.
Cách điều trị bướu tuyến mang tai
Điều trị bướu tuyến mang tai quy định chủ yếu là bờ thủ thuật đủ rộng – khử bướu và phần mô lành tính xung quanh để tránh chứng bệnh tái phát tại chỗ và bảo tồn các cấu trúc thần kinh tương ứng. chứng bệnh có tỷ lệ tái phát cao nếu chỉ thủ thuật lấy bướu, đặc biệt ở các trường hợp như: bướu đa ổ, độ dày vỏ bao bướu không đều, bướu có chân giả, bướu vỏ bao, bướu lan rộng, chẩn đoán sai, thủ thuật bóc nhân, tế bào bướu gieo rắc, sinh thiết bướu trước mổ, điều trị thủ thuật chưa phù hợp.
Bướu tuyến mang tai thường điều trị bằng phương pháp cắt rộng và bảo tồn thần kinh mặt. Độ rộng của thủ thuật tùy thuộc vào vị trí, kích thước và mô học của bướu. Bướu nhỏ nằm cực dưới tuyến mang tai, nên bác sĩ cần phải điều trị bằng cắt phần mô tuyến thấp hơn chỗ chia thần kinh (cực dưới tuyến mang tai). Bướu lớn ở thùy nông có thể thủ thuật cắt thùy nông tuyến mang tai. Bướu ở thùy sâu đòi, bác sĩ cần phải thủ thuật cắt toàn bộ tuyến mang tai và bảo tồn thần kinh mặt.
tương tự như các cuộc thủ thuật không tương tự, người chứng bệnh có thể xuất hiện một vài hệ lụy, tùy thuộc tình trạng sức khỏe người chứng bệnh, cụ thể:
- Biến chứng sớm: ra máu, nhiễm trùng, hoại tử vạt da, yếu liệt thần kinh mặt, do nước bọt (tình trạng nước bọt sản xuất quá mức nên dễ chảy ra ngoài miệng), nang nước bọt, tụ huyết thanh, viêm tai ngoài, khít hàm.
- hệ lụy muộn: hội chứng frey (hội chứng ra mồ hôi vị giác), khuyết hổng mô mềm, sẹo u xơ, bướu tái phát, thẩm mỹ kém, di cảm (tình trạng mất hoặc giảm sút cảm giác ở vùng nào đó) do cắt thần kinh tai lớn. Hội chứng frey là hội chứng ra mồ hôi vị giác, gây nên ra do sự tái sinh sợi thần kinh lạc chỗ từ sự phân bố thần kinh hậu hạch giao cảm của tuyến mang tai tới sợi thần kinh giao cảm hậu hạch của tuyến nước bọt vùng mặt. Điều này tiến hành cho mồ hôi xuất tiết nếu có kích thích tuyến nước bọt. Bác sĩ điều trị tình trạng này bằng cách sử dụng botulinum toxin A tại chỗ.
Vì vậy, nếu mắc phải bướu tuyến mang tai, người chứng bệnh hãy chọn lựa địa điểm y tế uy tín, bác sĩ chuyên môn Đầu Mặt Cổ để được thăm khám, lên liệu trình điều trị phù hợp; đồng thời được, theo dõi và xử lý sớm một vài hệ lụy có thể xảy ra sau thủ thuật và hạn chế phần nào hệ lụy nghiêm trọng.
Cách phòng ngừa chứng bệnh bướu tuyến mang tai
Hiện không có cách phòng ngừa chứng bệnh tuyến mang tai này vì chưa xác định rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, bạn có thể uống một vài cách ngừa chứng bệnh bướu tuyến mang tai sau để hạn chế nguy cơ phần nào, gồm:
- thăm khám tầm soát: bạn hãy tới gặp bác sĩ để thăm khám và tầm soát định kỳ và tiến hành thêm các xét nghiệm tìm ung thư tuyến nước bọt tái phát nếu cần phải.
- Không hút thuốc lá: thuốc lá có thể tiến hành tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến nước bọt. Vì vậy, người đang hút thuốc lá nếu muốn có thể trao đổi với bác sĩ để có cách ngừng an toàn, triệt để.
Đơn vị Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Trung tâm thăm khám chữa trị chứng bệnh Quận 7, Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM nổi bật với nhiều phương pháp điều trị tiên tiến, quy trình điều trị chặt chẽ, phối hợp đa mô thức sẽ giúp cho người chứng bệnh có nhiều lựa chọn lựa và môi trường điều trị chứng bệnh vùng đầu, mặt, cổ, tuyến vú… Hơn nữa, nơi đây quy tụ hệ thống chuyên gia giàu kinh nghiệm, chuyên môn, luôn tận tâm theo sát từ khâu thăm khám, chẩn đoán, tư vấn tới hậu phẫu sẽ mang lại sự thỏa mãn và yên tâm cho người chứng bệnh.
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
tất cả, bướu tuyến mang tai lành tính. Thông qua bài “Bướu tuyến mang tai: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị”, người chứng bệnh hiểu hơn và nhận biết sớm 1 số triệu chứng cảnh báo chứng bệnh, hệ lụy mối liên quan. Đồng thời, người chứng bệnh hãy tới gặp bác sĩ để được thăm khám và được lên liệu trình điều trị phù hợp, ngừa hệ lụy nghiêm trọng hơn.
