Ở các nước tiến triển, u tuyến cận giáp thường gặp thứ ba trong số các căn bệnh nội tiết, sau đái tháo đường và căn bệnh tuyến giáp với tỷ lệ 0,1%-0,4% dân số, ở tất cả lứa tuổi, đặc biệt người 50-60 tuổi (1). Vậy u tuyến cận giáp là sao? Nguyên nhân gây ra căn bệnh vì đâu? Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị bằng cách nào? sau đây, thạc sĩ bác sĩ chuyên khoa II Phạm Tuấn Mạnh, Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM sẽ đưa ra thông tin tổng quát về u cận giáp.
U tuyến cận giáp là sao?
U tuyến cận giáp là u bướu xuất phát từ một hoặc nhiều tuyến cận giáp, phần lớn lành tính. U tuyến cận giáp chiếm 85%-90% do cường cận giáp nguyên phát gây ra ra. khoảng tầm 90% trường hợp là u đơn độc, lành tính. Ngoài ra, u này cũng có thể tạo ra do tăng sản tuyến hoặc ung thư tuyến cận giáp.
Tuyến cận giáp là 2 cặp tuyến nhỏ, nằm mặt sau thùy bên của tuyến giáp. Tuyến cận giáp có công dụng tiết ra hormone PTH (parathyroid hormone) giúp cho điều hòa nồng độ ion canxi và ion phosphate trong huyết tương. PTH khi phối hợp với thụ thể của chủ yếu mình sẽ tiến hành tăng hấp thu canxi ở ống lượn xa và suy giảm hấp thu phosphate. Dưới tác dụng của hormone PTH, nồng độ ion canxi tăng lên và nồng độ ion phosphate suy giảm đi.
Phân loại u tuyến cận giáp
U tuyến cận giáp phân thành 2 loại, gồm có: (2)
1. U tuyến cận giáp lành tính
u bướu lành tính tiết ra số lượng PTH quá mức, dẫn tới cường cận giáp. Ngoài ra, u này còn gây ra hạ phosphate máu (mức phosphate trong máu thấp) và giải phóng canxi, phosphate được lưu trữ trong xương vào máu (tiêu hủy xương), dẫn tới loãng xương.
2. Ung thư tuyến cận giáp
Ung thư tuyến cận giáp ít gặp với triệu chứng như: mệt, táo bón, chán ăn, kém tập trung, mất trí nhớ, lẫn và đi tiểu nhiều.
Triệu chứng u tuyến cận giáp
Triệu chứng u tuyến cận giáp sẽ không tương tự nhau theo từng thời kỳ, cụ thể:
- thời kỳ sớm: thường ít triệu chứng và không đặc hiệu. Một tỷ lệ phát hiện tình cờ qua siêu âm vùng cổ hoặc xét nghiệm canxi máu tăng.
- thời kỳ muộn: phát hiện khối bướu to vùng cổ hoặc triệu chứng tổn thương cơ quan đích khi nồng độ canxi máu tăng quá lâu như: thiếu máu, loãng xương, yếu thận…
Ngoài ra, khi bác sĩ kiểm tra lâm sàng, với bướu to cũng có thể sờ xuất hiện u bướu vùng trước cổ, chắc, di động theo nhịp nuốt. Vì vậy, bác sĩ cần phải phân biệt với u tuyến giáp, đặc biệt u tuyến giáp đơn độc nằm sau của tuyến giáp.
Nguyên nhân gây ra căn bệnh u tuyến cận giáp
Nguyên nhân gây ra ra căn bệnh u tuyến cận giáp hiện vẫn chưa rõ. Đa số u tuyến cận giáp là u đơn độc, xuất phát từ một dòng tế bào đột biến. Ngoài ra, căn bệnh có thể do một vài yếu tố nguy cơ không tương tự gây ra ra như: tiền sử chiếu xạ vùng cổ, do dùng thuốc (estrogen, thuốc lợi tiểu thiazide, thuốc lithium), yếu tố di truyền (hội chứng đa u tuyến nội tiết – MEN).
căn bệnh u tuyến cận giáp có nguy hiểm không?
Có, căn bệnh u tuyến cận giáp nguy hiểm. Người căn bệnh nếu không điều trị sẽ tiến hành tăng nồng độ canxi trong máu và gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng như:
- Loãng xương và dễ gãy xương.
- Loạn nhịp tim (nhịp tim không đều).
- Xuất hiện cơn cường tuyến cận giáp (người trải qua thay thế đổi về mặt tinh thần và dẫn tới suy hệ thần kinh, hôn mê).
- căn bệnh canxi hóa thận (vôi hóa canxi trong thận tiến hành suy giảm công dụng thận).
- Viêm xương xơ hóa (vùng xương mềm, yếu).
- tác động tới tính mạng.
Ngoài ra, người căn bệnh có thể gặp một vài hệ lụy sau tiểu phẫu nếu không được điều trị đúng cách như tổn thương dây thần kinh điều khiển giọng nói; tổn thương tuyến cận giáp, gây ra suy tuyến cận giáp và nồng độ canxi thấp. Vì vậy, người căn bệnh hãy tới địa điểm y tế uy tín có bác sĩ chuyên về Đầu Mặt Cổ để được kiểm tra, chẩn đoán chuẩn xác tình trạng và lên liệu trình điều trị phù hợp, ngừa hệ lụy nghiêm trọng của căn bệnh.
Cách chẩn đoán u tuyến cận giáp
Bác sĩ chẩn đoán y tuyến cận giáp bằng một vài phương pháp cận lâm sàng như: siêu âm vùng cổ, xét nghiệm nồng độ canxi máu, phosphate máu, nồng độ hormone PTH máu. Ngoài ra, với trường hợp khó khăn, người căn bệnh có thể cần phải chụp CT Scan hoặc MRI vùng cổ để nhận xét chuẩn xác vị trí, bản dinh dưỡng của u.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sử dụng kết quả giải phẫu căn bệnh sau mổ để xác định bản dinh dưỡng mô học của u bướu tuyến cận giáp, xác định u lành tính hoặc ung thư tuyến giáp.
Cách điều trị u tuyến cận giáp
Phương pháp điều trị u tuyến cận giáp sẽ không tương tự nhau tùy thuộc vào loại u bướu, vị trí, kích thước và các yếu tố không tương tự. Cụ thể:
- tiểu phẫu: bác sĩ thường sử dụng phương pháp tiểu phẫu loại bỏ tuyến cận giáp gặp phải tác động. Khi mất 1 tuyến cận giáp người căn bệnh không nên quá lo lắng vì công dụng của 1 trong 4 tuyến cận giáp còn lại vẫn đủ giữ gìn điều hòa nồng độ PTH trong máu. Người căn bệnh cần phải lưu ý, ca mổ nên được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm trong việc tiểu phẫu tuyến cận giáp để giữ gìn an toàn, tốt nhất và hạn nấu chứng khi điều trị.
- Điều trị nội khoa: một tỷ lệ bác sĩ có thể kê đơn thuốc lợi tiểu, truyền dịch hoặc truyền tĩnh mạch calcitonin để tiến hành hạ canxi máu tạm thời trong quá trình chờ tiểu phẫu.
- Theo dõi định kỳ: với u thiếu tiêu chuẩn để tiểu phẫu hoặc không có triệu chứng, người căn bệnh cần phải theo dõi định kỳ thông qua việc kiểm tra lâm sàng, xét nghiệm máu, siêu âm thận 12 tháng/lần và đo độ loãng xương.
Có thể phòng ngừa căn bệnh u cận giáp không?
Không, bạn không thể ngừa căn bệnh u cận giáp vì chưa rõ nguyên nhân tạo ra u bướu này. Tuy nhiên, người có yếu tố nguy cơ hãy trao đổi với bác sĩ cách theo dõi sức khỏe, ngừa và lên liệu trình điều trị căn bệnh sớm nếu có. (3)
Đơn vị Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Trung tâm kiểm tra điều trị căn bệnh Hưng Thịnh Quận 7, Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM nổi bật với nhiều phương pháp điều trị tiên tiến, quy trình điều trị chặt chẽ, phối hợp đa mô thức sẽ giúp cho người căn bệnh có nhiều lựa chọn lựa và môi trường điều trị căn bệnh vùng đầu, mặt, cổ, tuyến vú… Hơn nữa, nơi đây quy tụ hệ thống chuyên gia giàu kinh nghiệm, chuyên môn, luôn tận tâm theo sát từ khâu tư vấn tới hậu phẫu sẽ mang lại sự thỏa mãn và yên tâm cho người căn bệnh.
Đặt biệt, Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM có một vài dịch vụ giúp cho người căn bệnh thỏa mãn trong quá trình kiểm tra và điều trị gồm:
- chọn lựa bác sĩ, đặt lịch kiểm tra với giá không đổi.
- Hỗ trợ thanh toán BHYT.
- Khu phòng nội trú, phòng kiểm tra chuẩn khách sạn.
- Dịch vụ chăm sóc tận tâm.
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
U tuyến cận giáp là u bướu lành tính (không phải ung thư) xuất hiện ở tuyến cận giáp. Thông qua bài “U tuyến cận giáp: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị”, người căn bệnh hiểu hơn về loại u bướu này và biết cách ngừa căn bệnh tiến triển nặng khi thuộc nhóm yếu tố nguy cơ. Ngoài ra, người căn bệnh khi xuất hiện triệu chứng không thường thì ở cổ, gặp khó khăn khăn trong việc nuốt hãy tới gặp bác sĩ để được kiểm tra, chẩn đoán và lên liệu trình điều trị phù hợp, hạn nấu chứng nghiêm trọng, đặc biệt có thể tác động tới tính mạng.
