Ung thư vòm họng thời kỳ cuối có tiên số lượng tương đối xấu, việc điều trị thường không dễ dàng khăn hơn cho người căn bệnh và bác sĩ. Vậy, người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ IV được điều trị như thế nào? Tiên số lượng sống ra sao?
Ung thư vòm họng thời kỳ cuối là sao?
Ung thư vòm họng có 5 thời kỳ từ 0 (ung thư tại chỗ) tới IV. sau đây tập trung vào ung thư vòm họng thời kỳ IV thường hay dân gian thường gọi là ung thư thời kỳ cuối.
tốt nhất của điều trị ung thư trong thập kỷ qua từng có nhiều thế đổi, thời gian sống còn và uy tín cuộc sống của người căn bệnh ung thư từng được tăng lên đáng nói. Vì vậy, dùng từ thời kỳ cuối vô hình chung gây ra ra một tác động tiêu cực lên tinh thần cho người căn bệnh cũng như thân nhân. sau đây xin phép sử dụng từ thời kỳ IV thế cho thời kỳ cuối.
ThS.BS Nguyễn Thị Thu Thảo, khoa Ung bướu trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM chứng tỏ, sau khi chẩn đoán mắc ung thư vòm họng, nên xác định thời kỳ căn bệnh (vùng tác động và tình trạng lan rộng của u bướu) bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như: chụp cắt lớp vi tính (CT scan), cộng hưởng từ (MRI), PET-CT…; từ đó lựa chọn lựa phương pháp điều trị phù hợp, cũng như nhận xét được tiên số lượng sống của người căn bệnh. (1)
Giải mã phân đoạn T, N, M trong ung thư vòm họng thời kỳ IV
thời kỳ ung thư vòm họng được xác định dựa trên hệ thống phân đoạn TNM của Ủy ban Ung thư Hoa Kỳ (American Joint Committee on Cancer – AJCC) gồm 3 yếu tố hàng đầu: (2)
- T (Tumor): nhận xét khối tế bào ung thư trở nên đầu tiên ở vòm họng thường hay còn gọi là u nguyên phát. nhận xét T dựa trên tình trạng xâm lấn của u bướu vào các cấu trúc lân cận. Yếu tố T đi kèm một chữ số từ 1-4. Chữ số này biểu thị tình trạng tiến triển của u bướu. Số lớn hơn tương ứng với tình trạng tiến triển nhiều hơn.
- N (Node): Hạch bạch huyết (thường hay gọi tắt là hạch) là các cấu trúc nhỏ loại bầu dục giúp cho cơ thể chống đỡ lại căn bệnh tật. nhận xét yếu tố N là nhận xét số số lượng, kích thước, vị trí các hạch bạch huyết mắc phải di căn từ u bướu nguyên phát. Yếu tố N đi kèm một chữ số từ 1-3. Số lớn hơn tương ứng với tình trạng lan rộng hơn (số số lượng nhiều hơn, kích thước lớn hơn, vị trí xa hơn).
- M (Metastasis): Yếu tố M chứng tỏ ung thư từng lan tới các cơ quan không tương tự của cơ thể (còn gọi là di căn). Ung thư vòm họng thường di căn tới các cơ quan như: xương, phổi, gan…
Xem thêm:
Phân loại ung thư vòm họng thời kỳ IV
thời kỳ IV ung thư vòm họng được chia thành IVA và IVB. (3)
Ung thư vòm họng thời kỳ IVA
- Ung thư di căn tới hạch bạch huyết vùng cổ cả 2 bên và những hạch này có kích thước lớn hơn 6cm;
- Hoặc ung thư di căn tới hạch bạch huyết vùng cổ cả 2 bên và những hạch này nằm ở vùng thấp của cổ (bờ dưới của sụn nhẫn – sụn nhẫn có hình vòng tương tự nhẫn mặt vuông, nằm phía dưới sụn giáp);
- Hoặc u bướu vòm họng xâm lấn vào hộp sọ, dây thần kinh sọ, hạ họng, xương ổ mắt, tuyến nước bọt hàng đầu, hoặc mô mềm của hàm.
Ung thư vòm họng thời kỳ IVB
Ung thư vòm họng từng lan tới các cơ quan không tương tự trong cơ thể.
Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society) từng dựa trên số liệu của cơ quan Giám sát, dịch tễ học và kết cục (SEER – Surveillance, Epidemiology, and End Results) chia ung thư vòm họng thành 3 nhóm:
- Tại chỗ: Không có dấu hiệu cho xuất hiện ung thư từng lan ra ngoài vùng vòm họng.
- Tại vùng: Ung thư từng lan ra ngoài vòm họng tới các cấu trúc và hạch bạch huyết lân cận.
- Di căn xa: Ung thư vòm họng từng lan tới các cơ quan xa của cơ thể như phổi hoặc gan.
Từ 3 nhóm người căn bệnh ung thư vòm họng mới được chẩn đoán từ năm 2012-2018, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ từng đưa ra số liệu về tỷ lệ sống còn 5 năm của ung thư vòm họng thời kỳ tại chỗ là 82%, tại vùng là 72%, di căn xa là 49%. Nghĩa là so với nhóm dân số không mắc ung thư vòm họng, tỷ lệ tử vong sau 5 năm của nhóm người mắc ung thư vòm họng thời kỳ di căn xa khoảng tầm 50%.
Triệu chứng ung thư vòm họng thời kỳ IV
ThS.BS Nguyễn Thị Thu Thảo chứng tỏ, các triệu chứng ung thư vòm họng thời kỳ IV điển hình gồm:
- đau đớn đầu: Các cơn đau đớn đầu, đau đớn nửa đầu nghiêm trọng xuất hiện thường xuyên do u bướu từng tiến triển lớn. Các cơn đau đớn có thể xuất hiện đột ngột theo từng cơn và không thuyên suy yếu khi điều trị với thuốc suy yếu đau đớn.
- không dễ dàng nói và hạn chế ăn uống: nguy cơ nhai, nuốt gặp không dễ dàng khăn; không dễ dàng nói, khàn tiếng, thậm chí mất giọng do u bướu chèn dây thanh quản.
- Các triệu chứng mối quan hệ tới tai: Hiện tượng ù tai, nghe kém, mất thính lực có thể tiếp diễn. Tai chảy mủ hoặc viêm nhiễm nặng, có mùi không dễ chịu.
- Các triệu chứng mối quan hệ mũi: Nghẹt mũi, chảy dịch nhầy, chảy mủ, thấy máu mũi.
- Hạch bạch huyết: Xuất hiện hạch ở các vùng thấp nhất của cổ như góc hàm, xương đòn… trước tiên các hạch có kích thước nhỏ, không đau đớn, di động, sờ vào chắc. Tuy nhiên tới thời kỳ IV của ung thư vòm họng, kích thước các khối hạch tăng lên, cố định vào thành mô, đè nén lên các cơ quan xung quanh. những khối còn mắc phải hoại tử, viêm nhiễm, chứa dịch có mùi.
- Tổn thương vùng mặt: Tổn thương các dây thần kinh sọ gây ra đau đớn và tê bì vùng mặt, đau đớn phần hốc mắt, mắt lé, nhìn đôi, nhìn mờ, liệt cơ mặt…
- Các tổn thương cơ quan không tương tự: Ung thư vòm họng từng di căn tới phổi – xương – gan… Do đó, đi kèm các triệu chứng ung thư vòm họng thời kỳ IV, người căn bệnh sẽ xuất hiện kèm các dấu hiệu của vùng mắc phải di căn (ho, không dễ dàng thở trong di căn phổi; đau đớn tức xương trong di căn xương…), dẫn tới việc điều trị không dễ dàng khăn, người căn bệnh chịu nhiều đau đớn đớn hơn.
Ung thư vòm họng thời kỳ cuối sống được bao lâu?
Nếu được phát hiện sớm, ung thư vòm họng là căn bệnh lý có thể điều trị được. Tuy nhiên, việc chủ động kiểm tra sức khỏe và tầm soát ung thư chưa được chú trọng, nên ung thư vòm họng nói riêng cũng như các căn bệnh ung thư không tương tự thường ít được phát hiện ở thời kỳ sớm.
tuy vậy với những tiến bộ trong điều trị ung thư hiện nay, dù được phát hiện muộn tuy vậy người căn bệnh không nên bỏ cuộc. Việc tuân thủ quy trình điều trị của bác sĩ, tinh thần lạc quan phối hợp chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi khoa học cũng giúp cho tăng lên tiên số lượng sống cho người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ cuối (thời kỳ IV).
Cách chẩn đoán ung thư vòm họng thời kỳ IV
Theo ThS.BS Nguyễn Thị Thu Thảo, những phương pháp chẩn đoán ung thư vòm họng có thể được chỉ định gồm:
- Thăm xét nghiệm lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi căn bệnh sử và tiền sử của người căn bệnh, gồm các vấn đề về thói quen sống, dinh dưỡng, các yếu tố không tương tự có thể tiến hành tăng nặng căn bệnh. Bác sĩ thăm xét nghiệm toàn thân để nhận xét tình trạng lan rộng của căn bệnh cũng như tổng trạng của người căn bệnh để có thể đưa ra các hướng điều trị phù hợp cho từng người căn bệnh.
- Nội soi tai mũi họng: Nếu phát hiện tổn thương nghi ngờ, bác sĩ có thể bấm sinh thiết để lấy một mẫu mô. Mẫu mô này sẽ được các chuyên gia giải phẫu căn bệnh nhận xét nhằm phát hiện các tế bào ung thư.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc Cộng hưởng từ (MRI) vùng đầu cổ để nhận xét các đặc tính bướu tại chỗ và tình trạng di căn hạch vùng.
- PET/CT: Có thể được dùng để nhận xét bướu từng di căn tới các cơ quan không tương tự thường hay chưa, nếu có thì nhận xét tình trạng lan rộng ở cơ quan mắc phải di căn, góp phần giúp cho bác sĩ tiên số lượng căn bệnh.
- Chụp xạ hình xương toàn thân: Xác định tình trạng di căn xương của ung thư vòm họng tới các vị trí trong cơ thể.
Cách điều trị ung thư vòm họng thời kỳ IV
Các phương pháp điều trị ung thư vòm họng thời kỳ IV chủ yếu mang tính hoạt chất hỗ trợ nhằm lâu dần sự sống, suy yếu nhẹ triệu chứng, nâng cao uy tín cuộc sống của người căn bệnh. Quá trình này đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác rất lớn từ phía người căn bệnh và gia đình người căn bệnh.
Điều trị thời kỳ IV
Ở thời kỳ IV của căn bệnh ung thư vòm họng, có thể phối hợp điều trị tại chỗ (phương pháp xạ trị) và điều trị toàn thân (phương pháp hóa trị).
Xạ trị là phương pháp dùng các tia X nhằm ức chế nguy cơ tăng sinh và tiêu diệt tế bào ung thư tiến triển. Trong quá trình điều trị, người căn bệnh sẽ được nằm cố định trên bàn xạ. Máy chiếu tia sẽ chuyển động quanh người căn bệnh và chiếu tia năng số lượng cao vào các vị trí từng được chỉ định. Ngày nay, công nghệ điều trị ung thư bằng xạ trị được thực hiện bởi hệ thống trang thiết mắc phải công nghệ cao như xạ trị điều biến liều (IMRT Intensity modulated radiation therapy) thường hay điều biến thể tích (VMAT – Volumetric Modulated Arc Therapy) có tác dụng tăng tốt nhất điều trị nhờ tập trung các tia vào khu vực mô tổn thương được chỉ định trước đó. Đồng thời các vùng mô xung quanh sẽ ít nhận được tia chiếu. Nhờ vậy suy yếu bớt tác dụng phụ trong quá trình điều trị. (4)
với người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ IVA, phương pháp điều trị thường phối hợp hóa trị và xạ trị nhằm tăng tốt nhất cao nhất. Theo đó phương pháp hóa trị bằng thuốc hoặc truyền tĩnh mạch sẽ luân phiên phối hợp với xạ trị.
quy trình hóa xạ trị đồng thời thường sử dụng các loại thuốc như Cisplatin hoặc Carboplatin.
Ngoài hóa xạ trị đồng thời, hóa trị đơn thuần cũng có thể được chỉ định trước hoặc sau thời kỳ hóa xạ trị đồng thời. Hóa trị trước thì được gọi là hóa dẫn đầu. Hóa trị sau được gọi là hóa trị hỗ trợ. quy trình hóa trị dẫn đầu hoặc hỗ trợ thường có các loại thuốc như Docetaxel/Paclitaxel, Cisplatin/Carboplatin, 5-FU, Epirubicin, Gemcitabine,… Lựa chọn lựa sử dụng một thuốc thường hay phối hợp nhiều thuốc là tùy vào từng trường hợp cụ thể, không tương tự nhau ở tất cả các người căn bệnh.
người căn bệnh nên cố gắng phối hợp tuân thủ lịch điều trị và các chỉ định của bác sĩ từng đưa ra. những tác dụng phụ trong quá trình điều trị sẽ xuất hiện, vì vậy người căn bệnh có thể liên hệ ngay bác sĩ nếu có những dấu hiệu thất thường.
phương pháp điều trị bằng thủ thuật thường không được chỉ định trong điều trị ung thư vòm họng nói chung, cũng như trong điều trị ung thư vòm họng thời kỳ IV. thủ thuật có thể được cân nhắc trong một vài trường hợp đặc biệt. Ví dụ như: sau hóa xạ trị, còn hạch vùng cổ gây ra đè nén, hoặc di căn xương gây ra đè nén nên thủ thuật phối hợp với xạ trị…
Liệu pháp miễn dịch
Đây là phương pháp mới được uống thời gian gần đây trong điều trị ung thư vòm họng thời kỳ IV. Phương pháp này sử dụng thuốc có vai trò ức chế chốt kiểm soát miễn dịch, kích thích hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể tiêu diệt các tế bào ung thư. Liệu pháp này an toàn, ít độc tính và ít tác dụng phụ cho người căn bệnh. Tuy nhiên giá thành điều trị đắt đỏ, đặc biệt với những ca căn bệnh ở nước đang tiến triển như Việt Nam. Các thuốc miễn dịch sử dụng cho ung thư vòng họng thời kỳ IV hiện nay như Nivolumab, Pembrolizumab…
Chăm sóc người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ IV
Chăm sóc người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ IV không những đòi hỏi sự săn sóc chu đáo về phương diện căn bệnh học mà còn về mặt tinh thần cho người căn bệnh cùng thân nhân. Theo đó những lưu ý khi chăm sóc người căn bệnh ung thư thời kỳ IV gia đình có thể tham khảo như sau:
lưu ý chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt
Bác sĩ điều trị và chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị nên thiết kế chế độ ăn đặc biệt cho người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ IV. Việc mang tới thực đơn khoa học, khoa học cho người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ IV giúp cho mang tới đầy đủ hoạt chất dinh dưỡng cho cơ thể người căn bệnh, tăng cường sức đề kháng để hỗ trợ quá trình điều trị và tăng lên sức khỏe của người căn bệnh tốt hơn.
Bạn nên lưu ý tới các yếu tố sau khi sắp thực đơn chăm sóc người căn bệnh ung thư vòm họng:
- Lựa chọn lựa các loại thực phẩm mềm, kích thước nhỏ, nên được nấu loại lỏng để dễ nuốt. Có thể tham khảo các thực phẩm phù hợp theo chỉ định của bác sĩ.
- Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày để người căn bệnh dễ ăn, dung nạp dinh dưỡng vào cơ thể nhiều hơn.
- Không dùng các loại đồ uống có cồn, hoạt chất kích thích như rượu, bia.
- Tránh hút thuốc lá. Trong trường hợp người căn bệnh nghiện thuốc, nên phải cai nghiện thuốc lá.
- Tuyệt đối không sử dụng các hoạt chất kích thích, hoạt chất gây ra nghiện.
giữ tinh thần thoải mái cho người căn bệnh
Yếu tố tinh thần có ý nghĩa quan trọng trong quá trình điều trị ung thư vòm họng thời kỳ IV. Gia đình và người thân nên khích lệ tinh thần, củng cố tâm lý, động viên, an ủi, quan tâm chăm sóc tinh thần của người căn bệnh để họ sớm vượt qua những đau đớn đớn, không dễ dàng khăn do căn bệnh tật. Tránh những tác động tiêu cực tiến hành người căn bệnh càng thêm lo lắng, stress, buồn tủi quá mức khiến cho tình trạng căn bệnh trở nặng hơn.
Ngoài ra, người thân có thể động viên người căn bệnh tham gia các vận động giải trí nhẹ nhàng ở nhà như chăm sóc cây cối, thú cưng, tập dưỡng sinh, đi bộ…
Động viên người căn bệnh tuân thủ quy trình điều trị
người căn bệnh nên tuân thủ quy trình điều trị từng được bác sĩ chỉ định. Tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc, từ bỏ quá trình điều trị. Trong trường hợp phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào thất thường, hãy liên hệ với bác sĩ điều trị trong thời gian sớm nhất để được tư vấn chi tiết.
với căn bệnh ung thư vòm họng, việc phát hiện sớm và điều trị sớm ngay từ thời kỳ đầu có ý nghĩa “sống còn”, quyết định tới nguy cơ điều trị thành quả lên tới 90%, với tỷ lệ người căn bệnh sống qua 5 năm nói từ thời điểm phát hiện căn bệnh là rất cao. hàng đầu vì vậy, bạn và người thân trong gia đình, nhất là những người trung tuổi và có nguy cơ cao nên chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất là mỗi 6-12 tháng/lần.
Để đặt lịch xét nghiệm, tầm soát và điều trị ung thư vòm họng tại khoa Ung bướu, trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Ung thư vòm họng thời kỳ IV rất không dễ dàng điều trị, các phương pháp thường chỉ mang tính hoạt chất hỗ trợ lâu dần sự sống và hy vọng tăng lên uy tín cuộc sống cho người căn bệnh. Để giúp cho người căn bệnh giữ tinh thần ổn định trong suốt quá trình điều trị, gia đình hãy là những người đồng hành, quan tâm người căn bệnh để họ cảm xuất hiện thoải mái hơn.
