Ung thư thời kỳ 1 là như nào? Dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị

Phân loại thời kỳ ung thư có vai trò rất quan trọng trong việc phản hồi tình trạng chứng bệnh, lựa chọn lựa phương pháp điều trị phù hợp. Trong sau đây, hãy cùng tìm hiểu cách phân loại ung thư thời kỳ 1 ở những chứng bệnh ung thư phổ quát qua chia sẻ của bác sĩ chuyên khoa I Vũ Trần Minh Nguyên, Khoa Ung bướu, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM.

Ung thư thời kỳ 1 là như nào?

Ung thư thời kỳ 1 (thường hay I) là 1 trong 4 thời kỳ (I-IV) của hệ thống phân loại thời kỳ ung thư theo số, dựa trên 3 yếu tố T (Tumor – u bướu), N (Nodes – hạch vùng), M (Metastasis – di căn xa), trong số đó:

• T: kích thước và tình trạng xâm lấn của u bướu nguyên phát.
• N: tình trạng di căn tới các hạch bạch huyết gần u bướu nguyên phát (còn gọi là di căn hạch vùng).
• M: ung thư từ u bướu nguyên phát đã từng di căn tới các cơ quan không không khác hoặc hạch bạch huyết ở xa thường hay chưa.

Mỗi yếu tố sẽ được phân nhỏ thành nhiều thời kỳ, ví dụ T1a, T1b, T2a để mô tả chi tiết tình trạng chứng bệnh.

Hệ thống phân loại thời kỳ ung thư là yếu tố quan trọng giúp cho bác sĩ lập kế hoạch điều trị phù hợp, cũng như đơn giản truyền tải tình trạng ung thư cụ thể tới người chứng bệnh hơn. thời kỳ 1 được xem là thời kỳ sớm, thường có tiên số lượng tốt, thời gian sống của người chứng bệnh lâu. (1)

Tuy nhiên, không phải tất cả các chứng bệnh ung thư đều được phân chia thành thời kỳ từ I-IV. những chứng bệnh được phân loại thêm thời kỳ 0 (tiền ung thư). Lúc này, ung thư chỉ mới xuất hiện trên lớp biểu mô (lớp mô ngoài cùng bao quanh các cơ quan), nên còn được gọi như thời kỳ ung thư biểu mô tại chỗ (carcinoma in situ – CIS).

những chứng bệnh có hệ thống thời kỳ không không khác biệt, ví dụ: ung thư tuyến giáp kiểu biệt hóa tốt chỉ có thời kỳ 1-2 với người chứng bệnh dưới 55 tuổi, trong khi ung thư tuyến giáp kiểu không biệt hóa luôn là thời kỳ 4 bất nhắc tình trạng TNM.

thời kỳ 1 của những loại ung thư thường gặp

Dưới đây là ví dụ về thời kỳ 1 của những chứng bệnh ung thư thường gặp:

1. Ung thư vú thời kỳ  1

Ung thư vú thời kỳ 1 theo hệ thống TNM có tính như sau: (2)

• thời kỳ IA: T1N0M0.
• thời kỳ IB: T0N1miM0 hoặc T1N1miM0.

Giải thích theo TNM:

• T0: không có bằng chứng về u bướu.
• T1: u bướu có đường kính từ 2cm trở xuống.
• N0: u bướu chưa lây nhiễm lan tới hạch bạch huyết.
• N1mi (Micrometastases – di căn vi thể): hạch bạch huyết di căn có kích thước từ 0,2mm-2mm.
• M0: ung thư chưa di căn tới cơ quan không không khác thường hay hạch bạch huyết ở xa.

2. thời kỳ 1 ung thư tuyến tiền liệt

những chứng bệnh ung thư có thể không được chia nhỏ thành IA, IB, ví dụ tuyến tiền liệt thời kỳ 1 được phân loại theo TNM như sau: (3)

• cT1a-cN0M0.
• cT2aN0M0.
• pT2N0M0.

trong số đó, từ c – clinical thể hiện thời kỳ lâm sàng, được phản hồi dựa theo thăm kiểm tra lâm sàng, kết quả hình ảnh học (CT, MRI…), sinh thiết. Từ p – pathological thể hiện thời kỳ mô chứng bệnh học, được xác định sau khi đã từng thủ thuật xóa bỏ u bướu và có kết quả giải phẫu chứng bệnh. thời kỳ mô chứng bệnh học thường chuẩn xác hơn thời kỳ lâm sàng, do được bác sĩ giải phẫu chứng bệnh phản hồi bằng việc quan sát u bướu và các vị trí di căn bằng kính hiển vi.

Giải thích theo TNM:

• cT1: u bướu không sờ xuất hiện được khi thăm kiểm tra bằng tay hoặc không phát hiện được trên hình ảnh.
• cT2a: u bướu có thể sờ xuất hiện được, chiếm 1/2 của một bên tuyến tiền liệt.
• pT2: thời kỳ mô chứng bệnh học sau thủ thuật cắt tuyến tiền liệt, u bướu còn giới hạn bên trong tuyến tiền liệt, chưa xâm lấn ra ngoài.

Ngoài yếu tố TNM, ung thư tuyến tiền liệt còn được phân loại dựa trên chỉ số PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) và phân loại mô học của u bướu theo thang điểm Gleason. với ung thư tuyến tiền liệt thời kỳ I, chỉ số PSA toàn phần cần phải <10 ng/mL, đồng thời Gleason ≤6 điểm.

3. thời kỳ 1 ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng thời kỳ 1 (T1-T2, N0, M0) có tính u bướu đã từng lan tới lớp dưới niêm mạc (T1) hoặc tới lớp cơ (T2). Đồng thời, ung thư chưa lan tới hạch bạch huyết lân cận (N0) và cơ quan không không khác (M0).

4. Ung thư phổi thời kỳ 1A

Ở những chứng bệnh, thời kỳ IA thường hay IB lại được chia nhỏ thêm nhiều lần, ví dụ về các trường hợp ung thư phổi được xếp vào thời kỳ 1A (T1-T2a, N0, M) gồm: (4)

• thời kỳ IA1: T1miN0M0 hoặc T1aN0M0.
• thời kỳ IA2: T1bN0M0.
• thời kỳ IA3: T1cN0M0.

Giải thích theo TNM:

• T1mi: ung thư biểu mô tuyến xâm lấn tối thiểu (cần phải xác định bằng kính hiển vi).
• T1a: kích thước u ≤1cm.
• T1b: kích thước u từ 1-2cm.
• T1c: kích thước u từ 2-3cm.
• N0: chưa di căn hạch vùng.
• M0: chưa di căn xa.

Dựa theo loại giải phẫu chứng bệnh, ung thư phổi được phân tiến hành 2 nhóm hàng đầu: ung thư phổi tế bào nhỏ (small cell lung cancer – SCLC) và ung thư phổi không tế bào nhỏ (non–small cell lung cancer – NSCLC). trong số đó, ung thư phổi không tế bào nhỏ phổ quát hơn, gặp trên khoảng tầm 85% trường hợp mắc ung thư phổi.

Phân thời kỳ 1 chứng bệnh ung thư như thế nào?

Dưới đây là nguồn gốc của những cách phân thời kỳ 1 chứng bệnh ung thư phổ quát:

1. Phân thời kỳ theo hệ thống TNM

Hệ thống phân loại ung thư TNM được công nhận và dùng rộng rãi trên thế giới nhắc từ khi được Liên minh Kiểm soát Ung thư Quốc tế (UICC) công bố. Ung thư được xếp vào thời kỳ 1 thường có tính u bướu nguyên phát chưa tiến triển lớn, chưa xâm lấn cơ quan lân cận cũng như chưa di căn hạch thường hay di căn xa. Hệ thống TNM được dùng cho rất nhiều chứng bệnh ung thư như phổi, vú, dạ dày, đại trực tràng, thận, bọng đái…

2. Phân thời kỳ 1 ung thư không theo TNM

Ngoài hệ thống phân loại TNM, những chứng bệnh ung thư có hệ thống phân thời kỳ riêng, dựa trên các yếu tố cụ thể của chứng bệnh. Ví dụ, ung thư não có 4 thời kỳ thường hay cấp độ 1-4 (theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO), được phân loại dựa trên tốc độ tiến triển nhanh thường hay muộn của u bướu, thông qua các yếu tố sự liên quan tới mô chứng bệnh học và tính sinh học phân tử.

Trong khi với các chứng bệnh ung thư phụ khoa như ung thư cổ tử cung, buồng trứng sẽ có hệ thống phân loại thời kỳ FIGO được ban hành bởi Liên đoàn Phụ khoa và Sản khoa Quốc tế (Fédération Internationale de Gynécologie et d’Obstétrique).

Dấu hiệu ung thư thời kỳ I

Nhìn chung, ung thư thời kỳ 1 thường có dấu hiệu tương đối mờ nhạt, thậm chí hoàn toàn không có triệu chứng (ví dụ ung thư tuyến tiền liệt, dạ dày, phổi…), người chứng bệnh chỉ phát hiện vô tình khi kiểm tra sức khỏe hoặc tầm soát ung thư. những ít chứng bệnh sẽ có triệu chứng dễ nhận xuất hiện như ung thư da, giúp cho người chứng bệnh phát hiện và điều trị sớm, nâng cao tỷ lệ sống.

Tiên số lượng chứng bệnh ung thư thời kỳ 1 sống được bao lâu?

Ung thư thời kỳ 1 thường có tỷ lệ sống cao hơn đáng nhắc so với các thời kỳ trễ hơn, ví dụ về tỷ lệ sống sau 5 năm ở thời kỳ 1 của những chứng bệnh ung thư thường gặp:

• Ung thư tuyến tiền liệt, vú, hắc tố da (melanoma): gần như 100%.
• Ung thư đại trực tràng: 91,5%.
• Ung thư dạ dày: 76,5%.
• Ung thư phổi: 64,7%.

Tuy nhiên, nguy cơ phát hiện sớm của những chứng bệnh ung thư rất thấp, kéo theo tỷ lệ sống sau 5 năm trung bình của người mắc suy nhược mạnh. Ví dụ, chỉ 31% người chứng bệnh phát hiện ung thư dạ dày ở thời kỳ sớm, dẫn tới tỷ lệ sống sau 5 năm trung bình của ung thư dạ dày chỉ đạt 37,9%.

Cách chẩn đoán xác định thời kỳ 1 chứng bệnh ung thư

Tùy thuộc vào loại ung thư mà cách chẩn đoán chứng bệnh sẽ không không khác nhau, đa số chứng bệnh ung thư thời kỳ 1 đều được phát hiện tình cờ hoặc thông qua tầm soát. Dưới đây là những phương pháp phổ quát có thể giúp cho phát hiện ung thư hoặc được dùng trong tầm soát ung thư:

• Nội soi tiêu hóa phát hiện tổn thương nghi ngờ của thực quản, dạ dày, đại trực tràng.
• Soi tai mũi họng phát hiện tổn thương vòm hầu, khẩu hầu, thanh quản…
• Xét nghiệm chỉ số PSA toàn phần, tỷ lệ PSA tự do/PSA toàn phần trong tầm soát ung thư tuyến tiền liệt.
• kiểm tra lâm sàng tuyến vú, siêu âm tuyến vú, chụp nhũ ảnh được chỉ định trong tầm soát ung thư vú.
• Chụp cắt lớp vi tính phổi liều thấp (LDCT: low-dose computed tomography) dùng để tầm soát ung thư phổi.

Khi có tổn thương nghi ngờ, các chuyên gia sẽ chỉ định các phương pháp chuyên sâu như sinh thiết, chụp MRI, PET/CT… để chẩn đoán xác định ung thư và phân thời kỳ. cần phải lưu ý rằng, mỗi loại ung thư sẽ có những khuyến cáo tầm soát riêng biệt. Vì vậy, người chứng bệnh nên tới tư vấn với bác sĩ chuyên khoa Ung bướu để phản hồi nguy cơ và hướng dẫn tầm soát ung thư phù hợp, tránh những rủi ro và lo lắng khi tầm soát ung thư không đúng phương pháp.

vấn đề thường gặp

1. chứng bệnh ung thư thời kỳ 1 có nguy hiểm không?

Ung thư là chứng bệnh nguy hiểm nhắc cả thời kỳ 1, tuy nhiên, việc phát hiện chứng bệnh từ thời kỳ 1 có thể nâng cao nguy cơ điều trị, tăng cao thời gian sống của người chứng bệnh lên đáng nhắc. thời kỳ càng muộn, chứng bệnh càng nguy hiểm, càng khó khăn điều trị hơn. Do đó, nên chủ động tầm soát các chứng bệnh ung thư phổ quát theo hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt với người trong nhóm nguy cơ cao.

2. Ung thư ở thời kỳ 1 có thể trị khỏi không?

Nhiều loại ung thư thời kỳ 1 như ung thư vú, tuyến tiền liệt, ung thư đại trực tràng… có tỷ lệ sống sót sau 5 năm lên tới 90% hoặc cao hơn. Mỗi chứng bệnh ung thư có các tính và tiên số lượng không không khác nhau. Tuy nhiên, nếu phát hiện ung thư ở thời kỳ sớm và được điều trị phù hợp, người chứng bệnh vẫn có điều kiện điều trị khỏi chứng bệnh.

3. Điều trị ung thư thời kỳ 1 có cần phải xạ trị không?

với phần lớn chứng bệnh ung thư thời kỳ 1, thủ thuật là phương pháp điều trị hàng đầu. Xạ trị có thể được chỉ định để điều trị hỗ trợ sau thủ thuật nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Tuy nhiên, trong những chứng bệnh như ung thư vòm hầu, xạ trị là phương pháp điều trị hàng đầu.

Trong một tỷ lệ, xạ trị còn có thể được chỉ định nếu người chứng bệnh không thể thủ thuật hoặc không đồng ý thủ thuật. Tùy thuộc loại chứng bệnh ung thư, chứng bệnh đi kèm, thể trạng người chứng bệnh, nguyện vọng của người chứng bệnh và gia đình… bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị phù hợp với mỗi người.

Khoa Ung Bướu, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM và Đơn vị Ung bướu, Trung tâm kiểm tra trị chứng bệnh Hưng Thịnh Quận 7 là địa chỉ kiểm tra và điều trị ung thư uy tín tại TP.HCM với độ ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm và nhiệt huyết. địa điểm y tế được trang mắc phải đầy đủ các loại thiết mắc phải cần phải thiết để chẩn đoán sớm nhiều loại ung thư như máy nội soi, chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp nhũ ảnh, trung tâm xét nghiệm chuẩn quốc tế… giúp cho phát hiện sớm, chuẩn xác ung thư, nâng cao tiên số lượng điều trị.

Vừa rồi là những giải thích cơ bản về cách phân loại thời kỳ ở chứng bệnh ung thư, nhất là ung thư thời kỳ 1. chứng bệnh ung thư ở thời kỳ 1 thường có tỷ lệ sống cao, tuy nhiên, dễ mắc phải bỏ qua do chưa có triệu chứng rõ ràng. Để phát hiện sớm ung thư, cách tốt nhất là thực hiện tầm soát định kỳ theo hướng dẫn của các chuyên gia có chuyên môn trong kiểm tra và điều trị ung bướu.